Betonarme Yapılarda Güçlendirme İlkeleri
Betonarme yapılarda, ihtiyaca göre kullanılan değişik güçlendirme sistemlerinin uygulanmasında gözönüne alınması gereken bazı ortak ilkeler vardır:
• Yapının sünekliğinin arttırılması: Süneklik yapının enerji tüketme gücüdür. Betonarme yapılar rijit kolon-kiriş birleşimleri yakınlarında hasar meydana gelip plastik mafsallar oluşmasıyla depremin enerjisini tüketme eğilimindedirler. Yapıyı rijitleştirici önlemler genellikle sünekliği arttırmayan uygulamalardır.
• Yapının dinamik özelliklerinin iyileştirilmesi: Zemin hakim periyodu ile yapının asal titreşim periyodu birbirine çok yakınsa, deprem sırasında rezonans oluşmaması için, yapının dinamik özelliklerini değiştirecek önlemler alınabilir. Yapının sönüm oranının arttırılması ve katlar arasında rijitlik değişimlerinin uyumlu olmasının sağlanması, yapının dinamik özelliklerini iyileştirici önlemlerdendir.
• Yapının ağırlığının azaltılması: Depremde yapıya gelen kuvvet yapının ağırlığı ile orantılı olduğu için, ağırlık azaltılması oranında deprem kuvvetinde azalma sağlanabilir. Yapıyı hafifletmek her zaman mümkün olmayabilir. Ancak bu olanaktan yararlanma yolları aranmalıdır. Örneğin; yapıyı hafifletmek için tuğla bölme duvarların yerine daha hafif alçı, gazbeton ya da ahşap panolu bölme duvarlar yapılabilir. Yapının üst katlarından bir ya da birkaçı yıkılabilir. Yapıda çatı yalıtımı için konulmuş ağır malzemeler, daha hafifleriyle değiştirilebilir. Yapı içindeki kalın sıvalar ya da varsa dış yüzündeki taş kaplamalar kaldırılabilir.
Merdivenlerden taşıyıcı sisteme gelen yükleri azaltmak için, merdiven yüklerini doğrudan zemine aktaran düzenlemeler yapılabilir.
• Yapımn taşıma gücünün arttırılması: Taşıma gücünün arttırılması, yapıya yatay ve düşey yüklerin aktarılmasında yardımcı olacak yeni elemanlar eklenmesi ve/veya mevcut elemanların enkesitlerinin genişletilmesi ile yapılır. Güçlendirme ile genellikle yapının aşın yüklere, çok ciddi hasar olmadan karşı koyması amaçlanır.
• Burulma etkisinin azaltılması: Yapımn katlarındaki ağırlık ve rijitlik merkezlerinin birbirinden uzak olması, burulma etkisi ile birçok yapıda deprem sırasında hasara yol açmaktadır. Örneğin perde duvarlannın yapının bir yanında toplanmış olması burulma oluşturabileceği gibi, taşıyıcı olmayan bölme duvarlannın katlarda dengeli bir biçimde yerleştirilmemiş olması da benzer bir etkiye neden olabilmektedir.^ Güçlendirmede eklenen perdelerin de burulma etkisi yaratabilecekleri gözönünde tutulmalı; yerleştirilmeleri sırasında, rijitlik merkezi ile ağırlık merkezi arasındaki mesafe mümkün olduğu kadar az tutulmalıdır.
