Private Key (Özel Anahtar) ve Public Key (Açık Anahtar) Nedir?
Merhaba Bulbapp okurları. Kripto paralar denilince ilk akla gelen en önemli unsur güvenliktir. Peki fonlarımızı sakladığımız cüzdanlarımızın (wallet) güvenliğini nasıl sağlamalıyız. Gelin kısaca bu konuyu özümseyelim.
Öncelikle Kripto Para Nedir?
Kısaca kripto para birimleri, işlemleri güvence altına almak ve doğrulamak için kriptografiye dayanan dijital varlıklardır. Geleneksel para birimlerinin aksine, kripto para birimlerinde işlemleri işlemek ve doğrulamak için merkezi bir otorite veya aracı yoktur. Bunun yerine, kripto para birimleri, blockchain adı verilen ortak bir işlem defterini sürdürmek için iletişim kuran ve işbirliği yapan, düğüm adı verilen merkezi olmayan bir bilgisayar ağı kullanır.
Kripto para birimlerinin en önemli özelliklerinden biri, banka veya ödeme işlemcisi gibi üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymadan kullanıcıların fonları üzerinde tam kontrole ve sahipliğe sahip olmalarına olanak sağlamasıdır.
Bunu başarmak için kripto para birimleri, iki tür anahtarı içeren bir genel anahtar şifreleme sistemi kullanır: Özel Anahtarlar ve Açık Anahtarlar.
Özel (Gizli) Anahtar nedir?
Özel anahtar, bir kripto para birimi hesabı veya cüzdanıyla ilişkilendirilen gizli ve benzersiz bir alfasayısal koddur. Özel anahtar genellikle rastgele veya sözde rastgele oluşturulan ve kolayca tahmin edilemeyen uzun bir bit dizisidir.
Özel anahtar, kullanıcının kripto para birimi varlıklarına erişmesine, harcama yapmasına ve yönetmesine olanak tanır. Özel anahtar, her zaman güvenli ve gizli tutulması gereken bir şifre veya PIN gibidir. Özel anahtarların nasıl oluşturulduğu ve şifrelendiği hakkındaki en güzel makalelerden birisi budur: Lütfen tıklayın!
Gizli anahtarlar [özel anahtarlar] yalnızca anahtarı oluşturan kişiyle veya verilerin şifresini çözme yetkisine sahip taraflarla paylaşılmalıdır. Kendinize ait fonlarınızın bulunduğu cüzdanların gizli anahtarları ise asla başkasıyla paylaşılmamalıdır.
Özel anahtar aşağıdakiler gibi farklı biçimlerde olabilir:
- 256 karakter uzunluğunda ikili kod.
- 64 haneli onaltılık kod.
- Bir QR kodu.
- Hatırlatıcı bir cümle.
Özel (Gizli) Anahtar: Örnek: e99f35df38df83d6123170ecbfe692278c264415d47af6ac964623c1543aa329
Şekli ne olursa olsun, özel anahtar astronomik derecede büyük bir sayıdır ve kaba kuvvetle tahmin edilmesi veya kırılması neredeyse imkansızdır.
Genel (Açık) Anahtar Nedir?
Genel (Public) anahtar, tek yönlü bir matematik işlevi kullanılarak özel anahtardan türetilen bir şifreleme kodudur. Genel anahtar, özel anahtarla eşleştirilir ve kripto para birimi hesabı veya cüzdanı için tanımlayıcı görevi görür. Genel anahtar herkesle paylaşılabilir ve kripto para birimi işlemlerini almak için kullanılabilir.
Bir genel anahtar genellikle, genel anahtarın kısaltılmış ve daha kullanıcı dostu bir biçimi olan bir adrese çevrilir. Biz buna ens. ismi veriyoruz. Adres, kripto para birimi ödemeleri göndermek veya talep etmek için kullanılabilecek bir e-posta veya banka hesap numarası gibidir. Bir adres, daha kolay tarama için QR kodu olarak da temsil edilebilir.
Genel (Açık) Anahtar Örnek: 0xD6B5a3c58eC9863B54FA0975957Bd582A8D874cf
Özel Anahtarlar ve Genel Anahtarlar Birlikte Nasıl Çalışır?
Özel anahtarlar ve genel anahtarlar, güvenli ve doğrulanabilir kripto para birimi işlemlerini mümkün kılmak için birlikte çalışır. Bir kullanıcı başka bir kullanıcıya kripto para birimi göndermek istediğinde, alıcının kendi genel anahtarından türetilen adresini bilmesi gerekir. Gönderici daha sonra tutarı ve hedef adresi belirten bir işlem oluşturur ve bunu kendi özel anahtarıyla imzalar. İmza, gönderenin, hesabındaki parayı harcama yetkisine ve iznine sahip olduğunu kanıtlar.
İmzalanan işlem daha sonra ağa yayınlanır ve burada gönderenin genel anahtarı kullanılarak düğümler tarafından doğrulanır. Düğümler imzanın genel anahtarla eşleşip eşleşmediğini ve işlemin kripto para protokolünün kurallarına göre geçerli olup olmadığını kontrol eder. İşlem doğrulamayı geçerse blok zincirine eklenir ve fonlar gönderenin hesabından alıcının hesabına aktarılır.
Özel Anahtarlar ve Genel Anahtarlar Neden Önemlidir?
Özel anahtarlar ve genel anahtarlar, kripto para birimi işlemlerinin güvenliğini, gizliliğini ve bütünlüğünü sağlamak için gereklidir. Kullanıcıların, üçüncü bir tarafın işlemlerini doğrulamasına veya işlemesine gerek kalmadan, fonları üzerinde tam kontrole ve sahipliğe sahip olmalarını sağlar. Ayrıca kullanıcıların kişisel bilgilerini veya kimliklerini açıklamadan herhangi bir kişiyle, herhangi bir yerde, herhangi bir zamanda işlem yapmalarına da olanak tanır.
Ancak özel anahtarlar ve genel anahtarlar aynı zamanda bazı riskleri ve sorumlulukları da beraberinde getirir. Kullanıcıların özel anahtarlarını yetkisiz erişime, hırsızlığa, kaybolmaya veya hasara karşı koruması gerekir. Bir kullanıcı özel anahtarını kaybederse veya başka birine ifşa ederse, fonlarına erişimi kaybedebilir veya bilgisayar korsanları veya dolandırıcılar tarafından çalınabilir. Kullanıcıların ayrıca özel anahtarlarını veya anımsatıcı ifadelerini donanım cüzdanı veya kağıt cüzdan gibi güvenli bir yere yedeklemeleri gerekir.
Kullanıcılar genel anahtarlarını veya adreslerini başkalarıyla paylaşırken de dikkatli olmalıdır. Bunları yalnızca güvenilir taraflarla paylaşmalı ve işlem göndermeden veya almadan önce doğrulamalıdırlar. Kullanıcılar aynı zamanda birden fazla işlem için adresleri yeniden kullanmaktan da kaçınmalıdır; çünkü bu, gizliliklerini ve güvenliklerini tehlikeye atabilir. Özel anahtarlar kişiye özeldir ve kasanın anahtarı gibidir. Özel anahtar kimdeyse fonlar o kişinin denetimindedir. İyi bir yerde muhafaza edilmelidir.
Kripto Para Birimlerinde Genel Anahtarların ve Özel Anahtarların Uygulanması
Kripto para biriminde genel anahtarlar cüzdanlara atanır ve cüzdanda herhangi bir kripto para birimi varsa ortak anahtar geçerlidir.
Bu makalenin başındaki örneği ele alırsak, Ayşe'nin Eray'a bitcoin BTC göndermesi için, parayı harcadığı cüzdanla ilişkili özel anahtarla bir işlem imzalaması yeterlidir.
İşlem, Ayşe'nin cüzdanıyla A ilişkili bitcoin'in BTC, Eray'a genel anahtarıyla B cüzdana göndermesi gerektiğini söylüyor. İşlemi doğrulayan madencilerin, Ayşe'nin A cüzdanında yeterli bitcoin bulunduğunu ve imzanın doğru olduğunu kontrol etmesi gerekiyor. Ayşe ya da Eray'ın gerçekte kim olduğunu bilmelerine hiç gerek yok. Bu işlemlerin hepsi blok zincir üzerinde kayıt altında tutuluyor.
Düşüncelerimi Özetlemek Gerekirse...
Kamuya açık İnternet'in ticari, resmi ve kişisel iletişimlerde kullanımı arttıkça, işlemleri ve işletmeleri korumak için şifrelemeyi güvenli bir şekilde kullanma ihtiyacı da artıyor.
Bu nedenle gizli verilerin korunmasında kullanılan ve her türlü iletişimde güvenliğin sağlanmasının temeli haline gelen özel anahtarların gizliliğinin korunması büyük önem taşımaktadır.
Buraya kadar okuduğunuz için çok teşekkür ediyorum...
Özel anahtar, gizlilik gereği güvenlik amaçlıdır. Private key ya da anahtar kelimeler kimdeyde kasa ondadır. Genel anahtarlar ise kullanımı kolaylaştırmak ve fonları risksiz yönetmek için kullanılır. Herkese açıktır. Başkalarının public keyi görmesi güvenlik açısından risk oluşturmaz. Başkalarından fon almak için bu adresi vermeniz gerekir.
