Layer 2 Projeleri Üzerine Detaylı Bir İnceleme

Layer 2 çözümleri, blockchain teknolojisinin ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek amacıyla geliştirilmiştir.

Bu çözümler, temel blockchain'in (Layer 1) üzerine inşa edilmiş ikincil bir protokol katmanı olarak işlev görür ve işlem kapasitesini artırırken, gas ücretlerini azaltmayı hedefler.
Layer 2 çözümlerinin önemi, blockchain ağlarının genişleyen kullanımı ve artan işlem talepleri ile birlikte giderek artmaktadır.

Bu makalemizde Layer 2 projelerinin incelemesini yaparken aynı zamanda Layer 1 projeleri ile benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya koyacağız.

Layer 2 Çözümlerinin Temel Özellikleri

1. Ölçeklenebilirlik:Layer 2 çözümleri, ana zincirin işlem yükünü azaltarak daha fazla işlemi hızlı ve verimli bir şekilde işleme kapasitesini artırır.

1. Düşük İşlem Maliyetleri: Ana zincirde gerçekleşen işlemlerin maliyeti (gas ücretleri) genellikle yüksektir. Layer 2, bu maliyetleri düşürerek kullanıcılar için daha ekonomik işlemler sunar.

1. Geliştirilmiş Kullanıcı Deneyimi: Daha hızlı işlem onay süreleri ve düşük maliyetler, kullanıcı deneyimini iyileştirir.

Layer 2 Çözüm Türleri

1. State Channels: State Channels, blockchain dışında gerçekleşen işlemleri içerir. Sadece işlemlerin başlangıcı ve sonucu ana zincire kaydedilir, bu da işlem hızını ve verimliliğini artırır.
2. Nested Blockchains: Ana zincirin üzerine inşa edilmiş ikincil zincirler, işlem yükünü dağıtarak ölçeklenebilirliği artırır.
3. Rollups: İşlemler, ana zincirden ayrı olarak işlenir ve daha sonra toplu olarak ana zincire gönderilir. Rollups, özellikle Ethereum ağında popülerdir ve iki türde bulunur: Optimistic ve ZK-Rollups.
4. Plasma: Ethereum için geliştirilen bir çerçeve olan Plasma, ana zincirden bağımsız çok sayıda child chain oluşturarak ölçeklenebilirliği artırır.
5. Sidechains: Bağımsız blockchainler olan sidechains, ana zincire paralel olarak çalışır ve işlem yükünü paylaşır.

Layer 2 Çözümlerinin Avantajları ve Zorlukları

Avantajlar:

• Ölçeklenebilirlik: Ana zincirin kapasitesini genişleterek daha fazla işlemi destekler.
• Düşük Maliyet: Gas ücretlerinin azalması kullanıcılar için maliyet etkinliği sağlar.
• Hızlı İşlemler: İşlem onay sürelerinin kısalması kullanıcı deneyimini iyileştirir.

Zorluklar:

• Güvenlik Sorunları: Layer 2 çözümleri, güvenlik açısından ana zincire kıyasla daha zayıf olabilir.
• Karmaşıklık: Sistem karmaşıklığı, kullanıcıların ve geliştiricilerin adaptasyonunu zorlaştırabilir.
• Merkeziyetsizlik ve Güven: Bazı Layer 2 çözümleri, merkeziyetsizlikten ödün verebilir.

Gelecekte Layer 2 Projeleri

Layer 2 projelerinin geleceği, blockchain teknolojisinin evrimi ve genel kabulü ile yakından ilişkilidir. Bu projeler, daha sürdürülebilir ve kullanıcı dostu blockchain ağları oluşturma potansiyeline sahiptir. Ancak, bu gelişmelerin gerçekleşmesi için, güvenlik, ölçeklenebilirlik ve kullanıcı deneyimi gibi konuların sürekli olarak iyileştirilmesi gerekmektedir.

Layer 2 çözümlerinin, blockchain teknolojisinin evriminde ve genel kabulünde kritik bir rol oynayacağı açıktır. Bu çözümlerin geleceği, teknolojik yenilikler, düzenleyici uyum ve toplumun bu teknolojileri benimseme isteğiyle şekillenecektir.

Önümüzdeki yıllarda, Layer 2 projelerinin blockchain ekosistemini nasıl dönüştüreceğini gözlemlemek heyecan verici olacaktır.

Layer 2 projelerinden bazıları:

1. Lightning Network (Bitcoin):

- Amaç:Bitcoin ağının ölçeklenebilirliğini artırmak.
- Token: Bitcoin (BTC)
- Nasıl Çalışır: Off-chain mikro işlemleri gerçekleştirmek için kurulmuş özel bir ağdır.

2. Optimistic Ethereum (Optimism):

- Amaç: Ethereum ağının ölçeklenebilirliğini artırmak ve gas ücretlerini düşürmek.

- Token: Ethereum (ETH)
- Nasıl Çalışır: İşlemleri özel bir yan zincire taşıyarak ana zincire yükü azaltır.

3. zkSync (zkRollup):

- Amaç: Ethereum ağında ölçeklenebilirlik ve düşük gas ücretleri sağlamak.
- Token:Ethereum (ETH)
- Nasıl Çalışır:Zero-knowledge rollup teknolojisini kullanarak ana zincire sıkıştırılmış işlemler gönderir.

4. Polygon (Matic):

- Amaç: Ethereum ağının ölçeklenebilirliğini artırmak ve daha hızlı işlemler yapmak.
- Token:MATIC
- Nasıl Çalışır: Çok sayıda yan zincir ve rollup çözümü sunarak Ethereum tabanlı projelere çeşitli ölçeklenebilirlik seçenekleri sunar.

5. Binance Smart Chain (BSC):

- Amaç: Binance ağı üzerinde uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmak.
- Token:Binance Coin (BNB)
- Nasıl Çalışır:Özel bir yan zincir mimarisi kullanarak hızlı ve düşük maliyetli işlemler sunar.

Bu Layer 2 projeleri, temel blockchain ağlarının kapasitesini artırarak daha hızlı ve ekonomik işlemler gerçekleştirmeyi hedefler.

Her biri farklı teknolojilere dayanır ve özel kullanım durumlarına odaklanır.

Layer 1(Ana Zincir) ve Layer 2 Projeleri Karşılaştırma

Layer 1 ve Layer 2 projelerini benzer özelliklerle karşılaştırdığımızda ise bir çok farklılıklar karşımıza çıkar.

Bu farklılıklar hem projelerin birbirlerini destekleme süreçlerinde hemde diğer gelişim süreçlerinde bir takım değişimleri ve uyumlarıda ortaya çıkarmaktadır.Layer 2 projelerinin temelde Layer projelerinide destekleyen projeler olmaları bir yana kendi içlerinde kendi yapıtaşlarını ve ekosistemlerinide barındırdıklarını unutmamak gerekir.
Layer 1 ve Layer 2 karşılaştırması yaptığımızda ulaştığımız sonuçları sınıflandırmamız gerektiğinde ;

Ölçeklenebilirlik:

Layer 1:

- Ana zincir (örneğin, Ethereum, Bitcoin) üzerinde çalışır.
- Genellikle sınırlı işlem kapasitesine sahiptir.
- İşlem kapasitesini artırmak için çeşitli ölçeklenebilirlik çözümleri üzerinde çalışılıyor, ancak doğrudan ana zincir üzerinde işlem yapar.

Layer 2:

- Ana zincirin üzerine inşa edilen ikincil çözümlerdir.
- Ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek ve daha fazla işlemi işlemek için tasarlanmıştır.
- Daha hızlı ve daha verimli işlemler sağlamak için tasarlanmıştır.

İşlem Hızları:

Layer 1:

- Genellikle daha uzun işlem onay sürelerine sahiptir.
- Gas ücretlerinin yüksek olduğu durumlar, kullanıcıları bekletmeye ve maliyetleri artırmaya neden olabilir.

Layer 2:

- Daha hızlı işlem onay süreleri sunar.
- Gas ücretlerinde genellikle daha düşük maliyetler sağlar.

Token ve Kullanım:

Layer 1:

- Genellikle kendi yerel tokenlarına sahiptir (örneğin, Ethereum - ETH, Bitcoin - BTC).
- Doğrudan bu tokenlar üzerinden işlem yapılır.

Layer 2:

- Ana zincirin tokenlarını kullanabilir (örneğin, Optimistic Ethereum'da ETH).
- İşlemler genellikle ana zincir tokenları üzerinden değil, Layer 2'nin yerel tokenları üzerinden gerçekleşir.

Güvenlik ve Merkeziyetsizlik:

Layer 1:

- Genellikle yüksek güvenlik ve merkeziyetsizlik düzeylerine sahiptir.
- Doğrudan ana zincirde gerçekleşen işlemlerle doğrulanır.

Layer 2:

- Güvenlik ve merkeziyetsizlik, ana zincirin özelliklerine bağlı olarak değişebilir.
- Layer 2, ana zincire güvenerek güvenlik sağlar, ancak bu bağlamda Layer 1'e bağımlıdır.

Örnek Projeler:

Layer 1:

- Ethereum, Bitcoin (Ana zincir projeleri).
- Kendi tokenlarına sahiptirler ve doğrudan ana zincir üzerinde işlem yaparlar.

Layer 2:

- Lightning Network (Bitcoin için), Optimistic Ethereum, zkSync.
- Ana zincir tokenlarını kullanabilir ve işlemleri daha hızlı ve maliyet etkin bir şekilde gerçekleştirir.

Blockchain teknolojisi, Layer 1 ve Layer 2 projeleri gibi farklı çözümlerle evrim geçiriyor.

Her iki yaklaşım da ölçeklenebilirlik, işlem hızları ve maliyet etkinliği gibi temel konulara odaklanır.

Sonuç olarak Layer 1 projeleri ardından gelen Layer 2 projeleri ciddi gelişimler göstermişler ve birbirini destekleyen bir evrim süreci halindedir.Gelecek yıllarda yeni çözümlerle yeni projeler ortaya çıkacak ve bu alanlardaki gelişmeleri artıracaktır.


1. [Ethereum Layer 2 Scaling Explained]
https://ethereum.org/en/developers/docs/scaling/layer-2-rollups/
2. [State Channels - An Overview]
https://medium.com/stakenet/state-channels-the-second-layer-for-scalability-12b6ee07a44
3. [Rollups - Optimistic vs. ZK-Rollups]
https://medium.com/coinmonks/optimistic-vs-zk-rollups-bd27e6e45013
4. [Understanding Plasma and Its Applications]
https://vitalik.ca/general/2018/08/26/plasma.html
5. [Sidechains in Blockchain]
https://www.coindesk.com/learn/bitcoin-ethereum/sidechains