Pers fatihi Büyük İskender

Daha çok Büyük İskender olarak bilinen Makedonyalı III. Aleksandros, (MÖ 21 Temmuz 356 - MÖ 10 veya 11 Haziran 323, y. MÖ 336-323 yılları arası hüküm sürmüştür) Makedonya Kralı II. Philip'in (MÖ 359-336) yani babasının vefatından sonra kral olmuş ve o zamanın dünya üzerindeki bilinen neredeyse bütün topraklarını fethetmiştir.
Hem askeri dehası hem de fethettiği bölgelerin birbirinden farklı insanları idare etmedeki üstün becerilerinden ötürü 'büyük' olarak bilinir. Yunan kültürünü, dilini ve düşüncesini Yunanistan'dan Küçük Asya'ya, Mısır'dan, Mezopotamya'ya oradan ise Hindistan'a yaymasıyla ve böylece dört generalinin (halefleri, Diadohlar olarak bilinir) üstünlük savaşları arasında Helenistik Dönemi (MÖ 323-31) başlatmasıyla daha fazla nam salmıştır ve Yunan (Helenistik) kültürünü Yakın Doğu kültürüyle bütünleştirme politikalarını sürdürmüştür. MÖ 323'te bilinmeyen sebeplerden ötürü vefat etmiştir (veya bazı kaynaklara göre onun seçtiği komutan Perdikkas göz ardı edilmişti) ve kurduğu imparatorluk Diadohlar arasında paylaştırılmıştı.
İskender'in mücadeleleri ölümünden sonra ün kazandı, daha sonraki Yunan ve Roma generallerinin stratejilerini ve kariyerlerini etkilemesinin yanında kendisine tanrı benzeri bir statü atfeden sayısız biyografi için de ilham kaynağı oldu. Günümüz tarihçileri, genellikle İskender'in ölümüne karşı Persepolis'i yok etmesinin ve Sur antik kenti vatandaşlarına muamelesinin eleştirisini kanıt olarak göstererek, kusur bulmaya yönelik bir yaklaşım sergilemiş olsalar da batılı bilim adamları arasındaki ortak fikir birliğiyle, onun mirası ile ilgili yine de büyük ölçüde olumlu bir tavır sergiliyorlar ve İskender dünya tarihinin en popüler ve tanınan isimlerinden biri olmaya devam ediyor.
Büyük İskender (Yüz Rekonstrüksiyonu)
Arienne King (CC BY-NC-SA)

İskender'in Gençliği

İskender gençken, annesi Olimpia'nın akrabası olan Epir'li Leonidas ona savaşmayı, ata binmeyi ve aynı zamanda da cebri yürüyüş gibi güçlüklere göğüs germeyi öğretti. Babası Philip iyi eğitilmiş bir kral yetiştirmek istiyordu ve bu yüzden İskender'e okumayı, yazmayı ve lir oynamayı öğretmesi için Acarnania'lı Lysimakhos'u görevlendirdi. Bu vesayet, İskender'e ömür boyu okuma ve müzik sevgisi aşılayacaktı. 13 ya da 14 yaşındayken İskender, Philip'in özel öğretmenlik yapması için görevlendirdiği Yunan filozof olan Aristoteles'le tanıştırıldı. Kendisi Aristoteles ile 16 yaşına kadar çalışacaktı ve ikisinin iletişiminin, İskender'in sonraki seferleri süresince ilerleme kaydedemediği söyleniyor fakat bunun kanıtı kısa anlatılarla sınırlıdır.
Aristoteles'in etkisi, İskender'in kontrol altına aldığı insanlarla olan ilişkilerine doğrudan etki ediyordu; çünkü İskender, Yunan kültürünü hiçbir zaman farklı bölgelerin sakinlerine kabul ettirmeye zorlamadı, fakat sadece bu kültürü Aristoteles'in kendi öğrencilerine öğrettiği yolla bu toplumlara tanıttı. Leonidas'ın İskender üzerindeki etkisi, İskender'in yaşam boyu dayanıklılığı ve fiziksel dayanıklılığının yanı sıra atlarla olan becerisinde de görülebilir. İskender'in henüz 11 ya da 12 yaşındayken 'ehlileştirilemez' Bukefalos'u evcilleştirdiği söylenir.
Birçok öğretmeninin etkisi onun üzerinde derin bir tesire sahip olsa da İskender'in doğuştan büyüklüğe (yüceliğe) sahip olacağı bariz bir şekilde belliydi. Her şeyden önce babasının bugünki ifaları (başarıları) İskender'e gelecekteki başarıları için bir temel hazırlıyordu. Tarihçi Sicilyalı Diodorus'un gözlemleri:
Yirmi dört yıl boyunca Makedonya Kralı olarak yetersiz kaynaklarla yönetmeye başladığı saltanatı boyunca, Philip krallığını Avrupa'nın en büyük gücü haline getirdi...Pers İmparatorluğu'nun devrilmesini öngördü, Asya'ya asker konuşlandırdı ve Kader tarafından durdurulduğunda Helen topluluklarını özgürleştirme eylemindeydi - buna rağmen, oğlu İskender'in yardım gerektirmeden Pers İmparatorluğu'nu devirmesine izin verecek büyüklükte ve kalitede bir askeri kuruluşun kurulmasını vasiyet etti. Bu başarılar servetinin değil güçlü karakterinin bir eseriydi, çünkü bu kral askeri zekası, özgüveni, entelektüel dehası ile diğerlerinin arasında göze çarpıyordu. (Kitap XVI.bölüm.1)