Türk İslam Devletleri

1. KARAHANLILAR (HAKANİYE DEVLETİ)
▪ ‌Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devletidir.
▪ ‌En parlak dönem, Yusuf Kadir Han Dönemi’dir.
▪ ‌Satuk Buğra Han Dönemi’nde İslamiyet’i tanımışlardır.
▪ ‌Karahanlılar, İslamiyet’i benimsemekle beraber millî benliklerini de korumuşlardır
Karahanlılar Dönemi’nde Kaleme Alınan Eserler:
Kutadgu Bilig
▪ ‌Yusuf Has Hacip yazmıştır
▪ ‌Kutadgu Bilig “mutluluk veren bilgi” anlamına gelir.
▪ ‌İlk Türk-İslam edebî eseridir. ▪ “Siyasetname” niteliği taşır
Dîvânu Lugâti’t-Türk
▪ ‌Türkçe-Arapça bir sözlüktür
▪Kaşgarlı Mahmut yazmıştır.
. ▪ ‌Eser, Türkçenin Arapçadan üstün olduğunu belirtir.
Atabetü’l-Hakâyık
▪ ‌Ahlak üzerine yazılmış bir kitaptır.
▪ ‌Yüknekli Edip Ahmet yazmıştır.
▪ ‌Atabetü’l-Hakayık, “Doğruluğa giriş, hakikatlerin eşiği” anlamlarına gelir
Dîvân-ı Hikmet
Hoca Ahmet Yesevi (Piri Türkistan) tarafından yazılmıştır.
▪ ‌Dîvân-ı Hikmet, İslamiyet’i tasavvufi olarak anlatmıştır.
2. GAZNELİLER (YEMİNİLER)
▪ İlk Türk-İslam imparatorluğudur.
▪ ‌Kurucu, Alp Tigin’dir.
▪ ‌En parlak dönem, Gazneli Mahmut Dönemi’dir.
Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer düzenlemiştir. İlk seferi Peşaver, en önemlisi ise Somnat Seferi’dir
• Gazneli Mahmut, Biruni için “Sarayımın en kıymetli hazinesi” ifadesini kullanmıştır.
3. BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ
▪ Tuğrul ve çağrı bey döneminde Gazneliler ile Nesa, Sarahs ve Dandanakan savaşları yapılmıştır.
▪ ‌Bizanslılarla Malazgirt Savaşı (Yurtaçan) yapılmıştır.
Sonuçları: ▪ ‌Anadolu’nun kapıları Türklere açılmıştır. ▪ ‌“Toprak fethedenin malıdır.” anlayışıyla komutanlara “kılıç hakkı” olarak toprak verilmiştir

• Melikşah döneminde en parlak dönem

Büyük Selçuklu Devleti’nin Parçalanması ile Ortaya Çıkan Devletler
-Irak selçukluları - Suriye selçukluları - Anadolu selçukluları - Kirman Selçukluları
4. HARZEMŞAHLAR
▪ ‌Kuruldukları yerden isimini alırlar.
▪ ‌Kendilerini Büyük Selçuklu Devleti’nin varisi olarak görüyorlardı.
▪ ‌Anadolu Selçuklu Devleti ile yaptığı Yassıçemen Savaşı’nı kaybettiler.
▪ ‌Harzemşahlar zayıflamış ve bu zayıflıktan faydalanan Moğollar Harzemşahlara son vermişti
5. BABÜR DEVLETİ
▪ ‌Hindistan’da siyasi birlik sağladılar.
▪ ‌19. yüzyıla kadar yaşamışlardır.
▪ ‌Şah Cihan, ölen eşi adına Taç Mahal’ı (anıt mezar) yaptırmıştır.
6. AKKOYUNLULAR
▪ ‌Diyarbakır dolaylarında yaşamışlardır.
▪ ‌Balbal geleneğini devam ettirmişlerdir.
▪ ‌Kuran’ı ilk kez Türkçeye çevirmişlerdir.
▪ ‌Ankara Savaşı’nda (1402) Timur’un tarafında olmuşlardır. ▪ ‌Dede Korkut Hikâyelerini yazıya geçirmişlerdir.
Öşür: Ürün üzerinden ve Müslümanlardan 1/10 oranında alınan vergidir.
Haraç: Ürün üzerinden ve Gayrimüslimlerden 1/5 oranında alınan vergidir.
Cizye: Gayrimüslimlerden askerlik yapmadıkları için her yıl alınır
GULAM SİSTEMİ: ▪ ‌Savaş esirlerinin ve küçük yaştaki çocukların İslam kültürü ile yetiştirilmesiyle oluşturulan sistemdir
Has ▪ Geliri hükümdara ait topraklardır
İkta Toprağın mülkü devletin, kullanım hakkı köylünündür
Öşri mülk müslümanın
haraci gayrimüslimlerin toprağı