Ethereum Cancun Yükseltmesi Nedir?

Kısa Özet

• Ethereum Cancun yükseltmesi, proto dank bölümleme kavramını ortaya atarak Ethereum ağında ölçeklenebilirliği, güvenliği ve verimliliği artırmayı hedeflemektedir.
• Dank bölümleme, Ethereum 2.0 (Serenity) yükseltmesinin veri yönetimini ve işlem süreçlerini daha iyi hale getiren son aşamasını temsil etmektedir.
• Ethereum Cancun yükseltmesi, daha hızlı işleme süreleri, daha düşük işlem ücretleri ve optimize edilmiş veri yönetimi vaat etmektedir. Olası riskler arasında mevcut akıllı sözleşmeler üzerindeki etkiler ve yeni veri depolama tekniklerinin entegrasyonu yer almaktadır.
• Başlangıçta Ethereum Cancun yükseltmesinin Ekim 2023'te kullanıma sunulması planlanmış, fakat bu yükseltme daha sonra 2024'ün ilk yarısına ertelenmiştir.

Giriş

Ethereum'un Hisse İspatına (PoS) geçişi ve bölümlemenin kullanıma sunulması Ethereum 2.0 yükseltmesinin önemli unsurlarıdır. PoS, madencilerin yerine, stake ettikleri ETH miktarına göre yeni bloklar oluşturmak üzere seçilen doğrulayıcıları getirerek enerji tüketimini azaltır.
Bu arada bölümleme de Ethereum ağını daha küçük parçalara (bölüm/shard) ayırarak işlem hızını artırır. Bu parçaların her biri işlemleri ve akıllı sözleşmeleri bağımsız olarak işleyebilme becerisine sahiptir. PoW'dan to PoS'ye geçiş doğrulayıcıları belirli bölümlere rastgele atayıp manipülasyonu engelleyerek ve performansı artırarak bölümlemenin güvenli ve verimli bir şekilde yapılmasına imkan tanır.
Ağın ölçeklenebilirliğini, güvenliğini ve genel verimliliğini güçlendirmeyi amaçlayan Ethereum Cancun yükseltmesi, Ethereum blockchain'inde önemli bir gelişmeyi temsil eder. Bu yükseltme, Ethereum ekosisteminde veri yönetimini optimize etme ve işlem maliyetlerini düşürme yolunda önemli bir adım olan proto dank bölümleme kavramını ortaya atar.
Ethereum Cancun yükseltmesi, yenilikçi veri depolama tekniklerinden faydalanması sayesinde ağın işlemleri işleme şeklinde devrim yaratarak daha erişilebilir ve sorunsuz bir kullanıcı deneyiminin yolunu açabilir.

Ethereum Cancun Yükseltmesi Nedir?

Ethereum Cancun yükseltmesi ("Cancun-Deneb" yükseltmesi olarak da bilinir), Ethereum'un altyapısını güçlendirmeye ve Shanghai yükseltmesi ile çözülemeyen sorunları gidermeye yönelik bir çabadır.
Cancun yükseltmesi beş Ethereum Geliştirme Teklifine (EIP) dayanır: EIP-4844, EIP-1153, EIP-4788, EIP-5656 ve EIP-6780. Bu EIP'lerin birlikte uygulamaya koyulması, daha iyi ölçeklenebilirlik, daha fazla veri depolama ve kullanım imkanı ve daha düşük işlem ücretleri gibi birçok avantaj sunacaktır.
Öncelikli olarak yürütme katmanını (Katman 1) optimize etmeye odaklanan Cancun yükseltmesi, Ethereum'un uzun vadeli geliştirme stratejisinin çok önemli bir bileşeni olan tam veri bölümlemenin gelecekte uygulamaya koyulmasına ağı hazırlar.
Bölümleme, bir blockchain'in veritabanını yüksek verimlilik için bölümler adı verilen daha küçük parçalara ayırmayı ifade eder ve Cancun yükseltmesi proto dank bölümleme olarak adlandırılan (aşağıda daha ayrıntılı anlatılmaktadır) belirli bir bölümleme türünü kullanır.
Cancun yükseltmesinin amacı, Ethereum'un yol haritasının "Surge" aşamasına uygun olarak ağın saniyede gerçekleşen işlem sayısını (TPS) artırarak performansı 100.000 TPS'nin üzerine çıkarmaktır.
Ardından gelecek Deneb yükseltmesiyle birlikte, Cancun yükseltmesi Ethereum'un lider merkeziyetsiz finans platformu olma yolunda önemli bir dönüm noktasını temsil eder.

Dank Bölümleme ve Proto Dank Bölümleme

Dank bölümleme ve proto dank bölümleme, bölümleme teknolojisinin Ethereum için geliştirilmiş farklı versiyonlarıdır. Adını Ethereum araştırmacısı Dankrad Feist'tan alan dank bölümleme, Ethereum 2.0 (Serenity) yükseltmesinin son aşaması niteliğindeki bir bölümleme türüdür. Ethereum ağındaki rollup'lar için veri kullanılabilirliğini optimize etmeye odaklanır.
Teknik olarak dank bölümleme, birleşik piyasa komisyonu kavramını ortaya atan bir tasarımdır. Geleneksel bölümlemede her bölüm için farklı bloklar ve blok teklif edenler bulunurken, dank bölümlemede yalnızca tek bir "blok teklif eden" bulunur. Basitçe ifade edecek olursak, dank bölümleme, bölümleme mimarisini basitleştirerek ve veri yönetimine öncelik vererek işlemlerin daha başarılı bir şekilde işlenmesini ve veri depolamanın daha sorunsuz bir hale gelmesini sağlayabilir.
Yakında gerçekleşecek yükseltme bağlamında proto dank bölümleme (EIP-4844 ile eklenmiştir), dank bölümlemenin bir prototipi niteliğindedir. Dank bölümleme çerçevesinin tamamen uygulamaya koyulmasından önce rollup'ların gas ücretlerini önemli ölçüde azaltabilecek geçici bir çözümdür.

Blob taşıyan işlemler

Gas ücretlerini düşürmek için proto dank bölümleme (EIP-4844) ile birlikte blob taşıyan işlemler de kullanıma sunulmuştur. Blob taşıyan işlemler, zincir dışı verilerin geçici olarak depolanmasına ve alınmasına imkan tanır. Bu da Ethereum işlemlerine ekstra verilerin daha uygun maliyetli bir şekilde eklenebileceği anlamına gelir.

Ethereum Cancun Yükseltmesinin Avantajları

Daha önce de bahsettiğimiz gibi Ethereum Cancun yükseltmesi, işlemlerin daha hızlı gerçekleştirilmesi, daha düşük işlem maliyetleri, optimize edilmiş veri yönetimi ve daha iyi zincirler arası iletişim gibi çeşitli avantajlar vaat etmektedir. Yükseltme, blob taşıyan işlemler kavramını getirerek veri işlemeyi ve genel anlamda ağ verimliliğini artırmayı amaçlamaktadır.
1. Daha iyi ölçeklenebilirlik: Proto dank bölümleme geçici veri depolama kapasitesi sunarak Katman 2 rollup'ların (ve genel anlamda ağın tamamının) saniyede gerçekleşen işlem sayısını artırmasına imkan tanır.
2. Daha düşük işlem ücretleri: Blob taşıyan işlemler, ekstra verilerin Ethereum işlemlerine daha uygun maliyetli bir şekilde eklenmesine imkan tanır.
3. Optimize edilmiş veri yönetimi: EIP-1153, blok alanını optimize edecek ve zincir üstü veri depolama maliyetlerini düşürecektir.
4. Daha iyi zincirler arası iletişim: EIP-4788, Beacon zincirini yürütme katmanlarına açık hale getirerek farklı blockchain ağlarının birlikte çalışabilirliğini artırmayı amaçlar.
5. Daha fazla güvenlik: EIP-6780, SELFDESTRUCT (kendini imha et) kodunu devre dışı bırakarak akıllı sözleşmenin sonlandırılma riskini azaltacak, kullanıcı verilerinin ve fonlarının güvenliğini artıracaktır.

Ethereum Cancun Yükseltmesinin Olası Riskleri

Yükseltmenin mevcut akıllı sözleşmeler üzerindeki olası etkilerinin ve yeni veri depolama tekniklerinin entegrasyonunun karmaşıklığının getirdiği riskler söz konusu olabilir. Bu riskler nedeniyle, ilgili tüm paydaşlar için sorunsuz bir geçiş sağlamak amacıyla uygulamaya koyulma aşamasında kapsamlı testler ve dikkatli değerlendirmeler yapılması gerekir.

Ethereum Cancun'un Tahmini Lansman Tarihi

Ethereum Cancun-Deneb yükseltmesi için belirli bir tarih açıklanmamış olsa da yükseltmenin 2024'ün ilk yarısında hayata geçmesi beklenmektedir. Ağ çok sıkı testlerden ve optimizasyondan geçerken, Ethereum'un işlemleri yürütme ve ekosistemi dahilinde verileri yönetme şeklinde kökten bir değişim getireceği düşünülen bu resmi lansman Ethereum topluluğu tarafından heyecanla beklemektedir.

Son Söz

Ethereum Cancun-Deneb (Dencun) yükseltmesi, Ethereum'un ölçeklenebilirliği, verimliliği ve kullanıcı deneyimini iyileştirme arayışında önemli bir adımdır. Ethereum Cancun Yükseltmesinin proto dank bölümlemeyi getirerek ve gelecekteki gelişmelere zemin hazırlayarak merkeziyetsiz finans ve blockchain teknolojisi dünyasını geliştirmesi beklenmektedir.

Buraya kadar okuduysanız lütfen tepki verip yorum yapar mısınız? Teşekkür ederim.