Hayatı Tüketen Hastalık: DEHB
Nedir bu DEHB:
DEHB, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olarak da bilinen bir nörogelişimsel bozukluktur. Bu bozukluk, genellikle çocukluk döneminde başlar ve yetişkin yaşlara kadar devam edebilir. DEHB'nin belirtileri arasında dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik yer alır. Dikkat eksikliği belirtileri arasında odaklanma güçlüğü, kolayca dikkatin dağılması, unutkanlık ve organizasyon sorunları yer alır. Hiperaktivite belirtileri arasında aşırı hareketlilik, yerinde duramama, sürekli konuşma ve sabırsızlık yer alır. Dürtüsellik belirtileri ise düşünmeden hareket etme, sosyal kuralları ihlal etme ve riskli davranışlarda bulunma gibi davranışlarla kendini gösterir. DEHB, genellikle ilaç tedavisi, terapi ve eğitim desteği ile yönetilir. Erken tanı ve tedavi, DEHB'nin uzun vadeli etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
DEHB kaç türlüdür?
DEHB, üç farklı alt tipte sınıflandırılır: 1. Dikkat eksikliği tipi: Bu tip DEHB'de, dikkat eksikliği belirtileri daha baskındırken hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri daha azdır. 2. Hiperaktivite-impulsivite tipi: Bu tip DEHB'de, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri daha baskındırken dikkat eksikliği belirtileri daha azdır. 3. Kombine tip: Bu tip DEHB'de, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri birlikte bulunur ve eşit derecede baskındır. DEHB'nin alt tipleri, belirtilerin farklı kombinasyonlarına göre tanımlanır ve her bir tipin farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir. Bu nedenle, DEHB tanısı konulurken, belirtilerin tipi ve şiddeti dikkate alınarak uygun bir tedavi planı oluşturulması önemlidir.
DEHB’nin görülme sıklığı ile ilgili çalışmalarda değişik oranlar bildirilmektedir. Okul çağı çocuklarında % 5 ila 7 arasında görülmektedir. Türkiye’de yapılan kapsamlı bir araştırmada 8-12 yaş çocukları arasında DEHB sıklığı % 12 olarak bulunmuştur.
Erkeklerde kızlara göre 3 kat daha sık görülmektedir. Erkek çocuklar kızlara göre 9 kat daha sık çocuk ve ergen psikiyatrisi kliniklerine DEHB belirtileriyle getirilmektedir.
- Dikkat eksikliği belirtileri:
- Odaklanma güçlüğü
- Kolayca dikkatin dağılması
- Unutkanlık
- Organizasyon sorunları
- Detaylara odaklanamama
- İşleri tamamlama konusunda zorluk çekme
- Hiperaktivite belirtileri:
- Aşırı hareketlilik - Yerinde duramama - Sürekli konuşma - Sabırsızlık - Dürtüsellik belirtileri: - Düşünmeden hareket etme - Sosyal kuralları ihlal etme - Riskli davranışlarda bulunma - Ani öfke patlamaları - İlişkilerde sorun yaşama Bu belirtiler, DEHB'nin çocuklarda ve yetişkinlerde farklı şekillerde görülebileceğini unutmamak önemlidir. DEHB tanısı, bir uzman tarafından yapılmalıdır ve belirtilerin sürekliliği, şiddeti ve etkisi dikkate alınarak yapılır.
Nasıl tedavi edilir?
DEHB tedavisi, belirtilerin tipine ve şiddetine göre farklı yöntemler içerebilir. Tedavi genellikle bir uzman doktor tarafından önerilir ve takip edilir. Bazı yaygın DEHB tedavisi yöntemleri şunlardır:
1. İlaç tedavisi: DEHB tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biri, uygun ilaçların kullanımıdır. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasalların dengesini düzenleyerek belirtileri azaltır.
2. Psikoterapi: Psikoterapi, DEHB belirtilerini azaltmak için kullanılan bir başka yöntemdir. Bu tedavi yöntemi, bireyin davranışlarını ve düşüncelerini değiştirmeye yardımcı olur.
3. Davranış terapisi: Bu yöntemde, bireyin belirli davranışları değiştirmesi için öğretiler verilir. Bu tedavi yöntemi, özellikle çocuklarda DEHB tedavisinde etkilidir.
4. Eğitim: DEHB'li bireylerin eğitiminde, öğretmenlerin, ailelerin ve bireylerin birlikte çalışması önemlidir. Bu, bireyin öğrenme sürecini kolaylaştırabilir ve belirtileri azaltabilir.
5. Yaşam tarzı değişiklikleri: DEHB tedavisinde, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek de önemlidir. Bu, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek, iyi uyumak ve stresten kaçınmak gibi faktörleri içerebilir. DEHB tedavisi, bireysel ihtiyaçlara göre özelleştirilir ve uzun vadeli bir yaklaşım gerektirir.
