Polkadot(DOT) Nedir?
Polkadot (DOT), bağlı olduğu bir merkez bulunmayan internet sitelerini, halka açık veya özel izne gerek duyulmayan ağları birbirine blockchain ile bağlayan ve tamamen merkeziyetsiz bir internet zinciri kurmayı amaçlamaktadır.
Polkadot sisteminde üç amaca hizmet eden DOT isimli bir kripto para birimi vardır.
Polkadot (DOT) bağımsız işlem gören blockchain ağlarını birbirine bağlayarak güvenli bir şekilde veri ve bilgi alışverişi yapabilmelerini amaçlamaktadır. Bu sistem sayesinde dışarıdan gelebilecek müdahalelere karşı dirençli bir internet kullanımı oluşturulacaktır.
Polkadot sisteminin sağladığı bir çok avantaj bulunmaktadır. Polkadot parçalanmış bir çok ağdan meydana gelmektedir. Paralel bir çok ağ sayesinde yapılan işlemlerin yavaşlaması gibi sorunlar yaşanmamaktadır.
Polkadot ağı üzerinden işlem yapan kullanıcılar bu ağı kendi ihtiyaçlarına göre yeniden dizayn edebilecekleri özelleştirme yetkileri bulunmaktadır.
Tüm internetin bir zincir üzerinden işlenmesi ile Polkadot bir geliştiricinin sunduğu bir işlemi farklı bir geliştiricinin kodu ile birleştirerek hem bir bütünlük hem de ekosistemin büyümesine fayda sağlamaktadır.
Polkadot ağında bulunan tüm projelerin istedikleri gibi bir geliştirme yapma hakları vardır. Bu değişimler sayesinde sistem sürekli güncel ve mükemmel bir hal alacaktır. Güncellemelerin sürekli açık olması ve bunları kullanıcılarının yapabilmesi sistemi her zaman güncel tutacaktır.
Polkadot’un Kurucuları Kimdir?
Web3 Foundation’nın amiral gemisi projesi olan Polkadot, Ethereum’un orijinal kurucularından biri ve Ethereum Foundation’ın eski CTO’su olan Gavin Wood ve ortakları tarafından kuruldu ve burada Ethereum’un Solidity programlama dilinin geliştirilmesine yardımcı oldu. Wood aynı zamanda ağda en yaygın kullanılan Ethereum istemcilerinden biri olan Parity Ethereum’u geliştirmekten sorumlu blok zinciri altyapı şirketi Parity Technologies’in CEO’sudur. Wood, hem Polkadot hem de Substrate geliştirme sürecinde aktif olarak çalışmaktadır.
Polkadot’un kurucu ortakları Thiel Üyesi Robert Habermeier ve Web3 Foundation Teknoloji Direktörü Peter Czaban da Wood’a katılmıştır.
Orijinal beyaz bülteni 2016’da yayınlandı ve bir yıl sonra 145 milyon dolarlık başarılı bir bağış toplama sürecinin ardından Polkadot nihayet ilk ana ağıyla Mayıs 2020’de hayata geçirildi. Bu ilk Yetki İspatı (PoA) aşamasında ağ, Web3 Foundation tarafından yönetilirken Validator’lar, konsensüse dahil olmak için ağa katılmaya başladı. İkinci Atanmış Hisse İspatı (NPoS) aşaması, Polkadot’un ağ üzerinde büyük bir merkeziyetsiz Doğrulayıcı kitlesine sahip olmasıyla Haziran ayında başlatıldı.
Bu tarihte yönetim DOT token sahiplerine geçmişti ve artık ilk eylemi DOT’un borsalara eklenmesi ve cüzdan desteğine olan merkezi bir varlığın kontrolü altında değildi. DOT tokeninin denominasyonu daha sonra 1:100 oranında gerçekleşti ve DOT’un ilk kez piyasa değerine göre ilk on kripto para arasına girmesini sağlayan etkileyici bir yükseliş de aynı zamana denk geldi.
Ana ağ lansmanı, bir canary ağı olarak tanımlanan ve yerel tokeni KSM de dahil olmak üzere Polkadot’un teknolojisi ve işlevselliği için canlı kanıtlama alanı olarak tanımlanan Kusama adlı kardeş ağının 2019 yılındaki alfa sürümünün başarısı üzerine kuruldu. Polkadot’un Parachain test ağı Rococo, 2020’de Parachain işlevselliğini uygulamaya yönelik önemli bir adım olarak tanıtıldı.
Polkadot günümüzde Parachains müzayedesinin kullanıma sunulması, Parathreads ve zincirler arası mesaj geçişi de dahil olmak üzere temel altyapı geliştirmenin bir sonraki aşamasına geçiyor. İlerleyen dönemde, NPoS aracılığıyla güvenlik sağlayan ve Parachain’ler de dahil olmak üzere sistemi bir bütün olarak koordine eden tamamen işlevsel bir Relay Chain haline gelecektir. Bu konuda daha fazlasını ilerleyen bölümde bulacaksınız.
Polkadot’u Benzersiz Yapan Şey Nedir?
Polkadot, parçalama yoluyla ölçeklenebilirlik, merkezi bir relay zincirinin toplu güvenliği ve uyarlanabilir konsensüs ve çok zincirli bir ağın müşterek çalışabilirliğini sağlamada önde gelen blok zinciri çözümleri arasında benzersizdir. İşlemleri ayrı parçalarda yürüterek elde edilen paralel işleme süreci verimi önemli ölçüde artırır ve zincirler arası işlevsellik, parçalar arasında her türlü veri veya varlığın aktarımını sağlar.
Polkadot ayrıca, açıkça tanımlanmış topluluk yönetimi ve otomatik yükseltmeler ile, izole edilmiş bir blok zinciri ağını diğerine tercih etmek zorunda kalmadan, Ethereum gibi mevcut platformlarla uyumluluk sağlayarak projelerde sürtüşmeyi ortadan kaldırır.
Polkadot, Substrate blok zinciri çerçevesi ile oluşturulduğu için, Substrate kullanan diğer projeler, Polkadot’ta yerel olarak çalışan özel zincirleri hızlı ve kolay bir şekilde uygulayabilir. Bu, ağda uygulamaya hazır olmadan önce çerçeveyi kullanarak bir blok zinciri üzerinde çalışmaya başlayabileceğiniz anlamına gelir.
Polkadot’un potansiyeli, bazen “Ethereum katili” olarak adlandırılsa da, aslında mevcut blok zincirlerine karşı rekabet etmekten ziyade onları tamamlamasında yatmaktadır. Bu, akıllı sözleşmeler, merkeziyetsiz finans (defi), oracle’lar, koleksiyonluk dijital tokenler (NFT’ler), oyunlar ve özellikle Chainlink ve 0x Protokolü dahil olmak üzere diğer çözümleri içeren 350’den fazla projeden oluşan ekosistemi ile zaten kabul edilen bir şeydir.
Polkadot’un kendisi bir akıllı sözleşme platformu değildir. Bunun yerine, merkeziyetsiz uygulama (dApp) geliştiricilerinin akıllı sözleşmeleri müşterek çalışabilir geniş kapsamlı bir işlevsellik ağı üzerinden entegre etmeleri için altyapı sağlar ve sonuç olarak büyük protokollerin aktif geliştiricilerinde en büyük artışa tanık olmuştur.
Polkadot Blok Zinciri
Polkadot mimarisi, Parachain’leri, Parathread’leri ve Bridge’leri birbirine bağlayan merkezi bir Relay Chain tarafından koordine edilir.
Relay Chain, Polkadot’un “0. katmanı”ıdır ve konsensus, güvenlik ve zincirler arası müşterek çalışabilirliği yönetir. Yönetişim mekanizmaları, Parachain slot açık artırmaları ve kiralamaları ve staking süreci de dahil olmak üzere nispeten az sayıda işlem türünü yönetir. Relay Zinciri, sistemi bir bütün olarak merkezi veya temel bir katman olarak koordine ederken kasıtlı olarak minimum işlevselliğe sahiptir ve farklı uygulamalara sahip Parachain’lere daha fazla özellik verir.
Parachain’ler, Polkadot mimarisindeki, Relay Chain merkezine bağlanan özel parçalardır. Bu parçalar, işlemlerin paralel olarak gerçekleştirilmesine, ölçeklenebilirlik sorunlarının çözülmesine ve ağdaki hesaplamaların çoğunun ele alınmasına olanak tanır. Parachain’ler genellikle belirli kullanım durumları için optimize edilmiş blok zincirlerdir. Relay Chain’e özel bağlantı slotları kiralarlar, bu daha sonra ekosistem genelinde konsensusu sürdürmek, tüm ağın güvenliğini paylaşmak ve Çapraz Zincir Mesaj Geçişi (XCMP) kullanarak diğer Parachain’lerle iletişim kurmak için Parachain’leri doğrular.
Parathread’ler, ağa blok bazında geçici olarak katılan Parachain’lere bir alternatif sağlar. Bu, protokollerin, özel bir slot kiralamanın zaman ve maliyet taahhüdü olmaksızın Polkadot’un güvenliğine erişmesini sağlar. Ağı daha da ölçeklendirmeye yardımcı olur ve bir Parachain slotunun kıt kaynağının, gerektiğinde rakip Parathread’ler arasında paylaşılmasına imkan tanır.
Bridge’ler, ölçeklenebilirliği ve birlikte çalışabilirliği daha da artırarak Polkadot ekosistemiyle uyumluluğu sağlar ve Parachain’lerin harici blok zincirleriyle güvenilir bir şekilde iletişim kurmasına olanak tanır.
Bu arada Polkadot Networkunda yeni yeni inscriptionlar yaradıyorlar. Ve Bunların bir kaçı çok iyi hype yakalaya biliyor.
Polkadot Nasıl Kullanılır?
Polkadot, farklı kuruluş ve kişiler için çeşitli kullanım alanları sunar. Aracıların müdahalesi olmaksızın alternatif, merkeziyetsiz bir ödeme yöntemi sağlayarak paranız üzerinde daha fazla kontrol sağlar.
DOT ayrıca spekülasyon ve yatırım için veya pahalı ve yavaş uluslararası para transferlerine alternatif olarak da kullanılabilir. Akıllı telefonlara erişimi olan, ama banka hesabına erişimi olmayan yüz milyonlarca insan için alternatif bir finans sistemine de katkıda bulunabilir. Ayrıca, DOT stake etme yoluyla gelir elde etme veya ek gelir için de yeni bir fırsat sunuyoruz.
Polkadot, eski blok zincirlerinin darboğazını ve yüksek işlem ücretlerini ortadan kaldıran, müşterek çalışabilir, ölçeklenebilir, güvenli ve merkeziyetsiz bir platform sunarak defi, oracle’lar, koleksiyonluk dijital tokenler, oyunlar, IoT, gizlilik, zincirler arası çözümler ve daha fazlası üzerinde çalışan projeler için kullanım alanları açar.
Polkadot Stake Etme
Bir DOT hesabınız olabilir ve stake ederek DOT ödülleri kazanmak isteyebilirsiniz. Bunu Validator olarak yapabilirsiniz, ama bunun için 7/24 çalışan bir düğüm gerekir, yani yalnızca teknik bilgi ve donanıma sahip daha ileri seviye kullanıcılar için uygundur. Bununla birlikte, bir veya daha fazla Validator’u aday göstererek de DOT kazanabilirsiniz.
Bunu yaparak, seçtiğiniz Validator için Nominator olursunuz. Validator’ları kurallara uymuyormuşçasına dikkatlice seçmelisiniz, kurallara uymazlarsa ilişkileri kesilir ve ceza olarak bazı stake edilmiş DOT’ları da kaybedersiniz. Ancak, ağın kurallarına uyuyorlarsa, kazandıkları stake ödüllerini orantılı olarak paylaşabilirsiniz.
DOT’larınız bir Validator aday gösterilerek stake edildiği süre boyunca bağlanır (kilitlenir). Hesabınıza yeni DOT’lar alabilirsiniz, ancak Validator olarak stake edemez veya DOT’u hesabınızdan aktaramazsınız. Fonlarınızı stake etmeyi durdurmak için istediğiniz zaman adaylığı iptal edebilirsiniz. Bununla birlikte, bir bağsız işlem gerçekleştirildikten sonra bağlanmış fonların transfer edilebilmesi için Polkadot’ta 28 günlük bir bağ kaldırma süresi söz konusudur.
Staker’lar, Polkadot-JS kullanıcı arabirimini veya Komut Satırı Arabirimini kullanarak DOT tokenlerini bağlayabilir ve bir Validator aday gösterebilirler; bunların her ikisi de daha ileri seviyedeki kullanıcılar için daha uygun olabilir. Alternatif olarak, verdiği ödüller doğrudan aday göstermekten daha düşük olsa da, staker’lar için stake sürecini yönetecek bir borsa platformu kullanmayı daha uygun bulabilirler.
Sonuç
Polkadot’un devrim niteliğindeki tasarımı, güvenlik veya merkeziyetsizlikten ödün vermeksizin önceki nesil blok zinciri teknolojisini aksatan ölçeklenebilirlik sorunlarını ve yüksek ücret sorununu çözen çok zincirli bir ağ sunar.
Yeni nesil blok zinciri, teşvik edilmiş paydaşlardan oluşan kullanıcı tabanı, NPoS konsensüsü ve zincir üstü yönetişim tarafından kontrol edilen tamamen merkeziyetsiz bir web sunma yeteneğine sahiptir. Özel zincirleri, genel ağları, oracle’ları ve uygulamaları birbirine bağlayarak paralel işleme, havuz olarak güvenlik, uyumlu çerçeveler, zincirler arası mesajlaşma ve köprülü bağlantı kullanarak yeni kullanım senaryolarını destekler.
Polkadot, “yeni Ethereum”, bir “Ethereum katili” veya diğer ağlara rakip olmaktan çok uzaktır, sadece tek bir blok zinciri olması gerektiği fikrini reddeder. Artan sayıdaki proje ve proje sayısı tarafından iyi bir şekilde gösterilen, Daha önce gelmiş bağımsız protokoller dizisi yerine web3’ün faydasını artıran bir topla ve dağıt stili mimarisi kullanarak daha geniş kripto ekosistemini tamamlayarak zincirler arası birlikte çalışabilirlikte yeni bir dönem sunar. Bu da artan sayıdaki proje ve Polkadot ekosistemini oluşturan geliştirici sayısı ile ortaya koyulmaktadır.
