Beyaz Köpekli Kız
20. yüzyılın en büyük portre sanatçılarından biri olan Lucien Freud, Berlin’de doğdu. Babası bir mimardı ancak dedesi meşhur Sigmund Freud idi. Dedesinin psikolojide başardıkları Lucien’in sanatına yansıyacaktı...
Psikolojik portreleri ile bilinen ressamın en meşhur eserlerinden biri de bugün inceleyeceğimiz ‘Beyaz Köpekli Kız’ adlı eseridir. Eserde gördüğümüz kişi ressamın ilk eşi Kitty Garman’dır. 1940’larda resmetmeye başladığı Garman’lı 1950’lere kadar pek çok kez resmeden sanatçı bu eserde eşini son kez resmediyor. Kariyerine bir sürrealist olarak başlayan ressam 1950’li yılların başlarında çarpıcı bir gerçekliğe yönelmeyi tercih etti. Eserlerinde genellikle ailesini ve yakın arkadaşlarını resmetmeye başlayan sanatçı bu konuyla ilgili; ‘görmediğim bir şeyi resmetmek istemiyorum’ demişti. Nü resimleriyle o kadar ünlenmişti ki bir dönem ‘yaşayan en pahalı ressam’ unvanını almıştı. Onun resimleri basit, sıradan ve sadece gözün kapsama alanındaki portreler değillerdi. Birini resmedecekken çok uzun zaman harcardı. Bazı resimlerini günlerce ve aylarca yapabiliyordu. Bu da resmedeceği kişiyi iyi tanımasını ve sadece yüzünü değil, o kişinin ruhunu da tuvale aktarmasını sağlardı. Sanatçıya göre gerçekliği detaylı bir şekilde ele almak duyuların daha güçlü bir şekilde hissedilmesini sağlıyordu. Bu yüzden her şeyi en ince detayı ile resmetmeyi tercih ediyordu.
1951 yılında yaptığı bu eserde Garman sarı bir gecelik giymiş, tek omzunu ve göğsünü açık bırakmış bir şekilde divanda oturmakta ve iri gözleriyle bizleri izlemektedir. İzleyici pozun nedenini ilk bakışta anlayamasa da dikkatli bakıldığında bazı gerçekleri de kolayca kavrayabilir.
Şişkin ve hafif sarkmış göğüsleri Garman’ın hamile olduğunu gösteriyor. Bu anlamda ressam buradaki yarı çıplak pozu seksi veya pornografik bir bakış açısıyla ele almıyor. Hatta çoğu yoruma göre modern bir Meryem Ana ikonu yaratmayı hedefliyor. Modelde dikkatimizi göğüslere çekecek bir hareket yaparak tek eliyle kapalı olan göğsünü tutuyor. Yüzünde yumuşak ve şefkatli bir ifade var.
Gerçekliğe son derece önem veren sanatçı, Garman’ın ve yanındaki köpeğin ağırlığını hissettirebilmek için divandaki kumaşın kıvrımlarını da detaylı bir şekilde ele almış. Bu detaycılık, resmin üzerinde gözlerimizi gezdirdiğimizde bize bir kaç şey daha anlatır. Garman’ın sol eline bakın. Yüzüğü onun evli bir kadın olduğunu gösteriyor. Peki gözlerimiz resmin üzerinde gezdiğinde en çok nereye dikkat ediyoruz?
Bizi kendisine en çok çeken nokta neresi? Elbette Garman’ın yüzü... Garman’ın yüzü hakkında yumuşak bir ifadeden bahsettik. Ama biraz daha baktığımızda donuk gözleriyle; tedirgin, kararsız ve telaşlı bir görünüme sahip olduğunu düşünmeye başlıyoruz. İşte Lucien Freud’un sanatsal gücü de bu noktada ortaya çıkıyor.
Resme baktıkça gerilimi hissetmemizi istiyor sanatçı. Çünkü muhtemelen bu odanın içinde, resmin yapıldığı anda gerilimli bir atmosfer vardı. Bu resim bittikten kısa bir süre sonra Lucien Freud ve iki çocuğunun annesi Garman ayrılacaklar...
Ayrılmalarına sebep olan olay ise Lucien Freud’un Garman’ı Caroline Blackwood adında bir kadınla aldatması... Bu resim bittikten sonra boşanan Lucien Freud kısa süre sonra Caroline ile evlenecektir. Ortamdaki gerilim nedeni de bu olabilir...
Hamile olan Garman aldatıldığından şüpheleniyor ve odada iki insanın da bildiği ama birbirine söyleyemediği bir gerilim hakim. Freud ve Garman on yıl boyunca bunu sık sık yapmışlardı. Karşılıklı geçmiş, uzun uzun konuşmuş ve beraber pek çok resme imza atmışlardı. Bu sefer son kez poz veriyordu Garman. Bunu biliyor muydu? O an odada ayrılık konuşması mı yapılıyordu? Maalesef bunlar resim üzerinden okuyamayacağımız gerçekler ve bir evliliğin sırrı olarak sonsuza kadar saklı kalacak. Kadının kucağında yatan bulteriyer cinsi köpek ise evliliklerinde aldıkları bir düğün hediyesiydi. Köpek burada ne amaçla kullanılıyor tam olarak bilinmiyor. Bazı yorumlara göre köpek kadının ulaşılmazlığının bir sembolü. Belki de bir koruyucu. Düğün hediyesi olan köpeğin uyuyor olması ve bir yandan da sadakat sembolü olması burada Kitty Garman’ın aldatıldığının gizli bir anlatımı olabilir mi?
Dedesi Sigmund Freud’un psikolojik etkilerini, derin portre çalışmalarında tuvale başarılı şekilde aktarmaya çalışan ressam bu anlamda yaşadığı dönemin en ünlü sanatçılarından biri haline gelmişti. Onun portreleri ve bu portrelerinde kullandığı büyük gözler insanların derin düşünce ve duygularına açılan birer penceredir.
Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla kalın.
