Geçmişten Günümüze Bir Değişim Aracı Olarak Para

Geçmişten Günümüze Para

Para, insanların birbirleriyle mal ve hizmet alışverişi yapabilmesi için kullandıkları bir araçtır. Paranın tarihi, insanların ilk kez takas yöntemini kullanmaya başlamasıyla başlar. Takas yönteminde, bir mal veya hizmet başka bir mal veya hizmetle değiştirilir. Örneğin, bir kişi bir çift ayakkabı için bir kilo buğday verebilir.

Ancak takas yöntemi, birçok dezavantaja sahiptir. Örneğin, takas yapmak için her iki kişinin de ihtiyacı olan mal veya hizmete sahip olması gerekir. Ayrıca, takas yapmak zaman alıcı ve zor olabilir.

Bu dezavantajları ortadan kaldırmak için insanlar, değerli madenlerin para olarak kullanılmasına başladılar. Altın, gümüş ve bakır gibi değerli madenler, kolay taşınabilir ve uzun süre dayanıklı olmaları nedeniyle ideal bir para birimi olarak kabul edildiler.

Değerli Maden Paralar

Değerli maden paralar, ilk olarak MÖ 7. yüzyılda Lidyalılar tarafından kullanıldı. Lidyalılar, altın ve gümüşten yapılmış paraları basarak, takas yöntemine göre daha kolay ve hızlı bir alışveriş sistemi oluşturdular.

Değerli maden paralar, Antik Çağ'da tüm dünyada yaygın olarak kullanıldı. Roma İmparatorluğu döneminde, altın ve gümüş sikkeler, Avrupa'da standart bir para birimi haline geldi.




Kâğıt Paralar

Değerli maden paralar, pratik olmadıkları için zamanla yerini kâğıt paralara bıraktı. Kâğıt paralar, ilk olarak Çin'de MS 9. yüzyılda kullanılmaya başlandı. Kâğıt paralar, değerli maden paralardan daha hafif ve taşınması daha kolaydı.

Kâğıt paralar, 16. yüzyıldan itibaren Avrupa'da da kullanılmaya başladı. 17. yüzyılda İngiltere'de Bank of England kurularak, kâğıt para basma yetkisi özel bankalar tarafından verilmeye başlandı.



Kredi Kartları

 20. yüzyılın başlarında, kredi kartları kullanılmaya başlandı. Kredi kartları, alışveriş yaparken para ödemek yerine, daha sonra ödeme yapılması gereken bir senet olarak kullanıldı.
Kredi kartları, özellikle 1950'lerden sonra yaygınlaşmaya başladı. Kredi kartları, insanlara nakit taşımadan alışveriş yapma imkanı sağladığı için, hızla popüler oldu.

Kripto Paralar

Bilgi ve iletişim teknolojilerinde meydana gelen değişimler ve gelişmeler neticesinde finansal piyasalarda farklı para birimleri ortaya çıkmıştır. Çıkartılması ve dolaşımı herhangi bir kurum tarafından gerçekleşmeyen ve herhangi bir devletin güvencesi ile desteklenmeyen para birimleri bu teknolojiler neticesinde ortaya çıkan para birimleridir. Kripto paralar ise bu sınırlılığın ortadan kalkmasına örnek olarak gösterilebilecek en etkili teknolojik gelişmedir. Bu teknolojik gelişmeler, kripto paralar ile finansal sistem üzerinde değişiklikler meydana getirmektedir (Turan, 2018). İşlem hacmi en yüksek kripto paralara Bitcoin, Ethereum, Ripple ve Litecoin örnek olarak gösterilebilir. 259 Elmas & Aydın Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi 2021/Aralık (Özel Sayı);(253-264) Resim 6: İşlem Hacmi En Yüksek Kripto Para Örnekleri Kripto para birimleri, esas olarak benzersiz özellikleri ve mükemmele yakın performansları nedeniyle yatırım topluluğunun ve politika yapıcıların ilgisini çekmiştir. Dijital para birimleri, önemli ölçüde daha düşük işlem maliyetleri ile anapara birimlerine bir alternatif sunmaktadır. Bununla birlikte kripto para birimlerinin piyasa fiyatları, oldukça düzensiz ve standart para birimlerinden daha geniş dağılım göstermektedir (Stavroyiannis ve Babalos, 2019). Kripto paralar; taraflar arasında transfer edilebilecek olan değer veya para biriminin dijital gösterimine dayanır ve elektronik olarak elde edilebilir, depolanabilir erişilebilir ve işlem görebilirler. İşlem yapan taraflar olduğu sürece de çeşitli amaçlar için kullanılabilir dijital para birimleridir. Kripto paralar, fiziki olarak kullanılmadığı için altın ya da mücevher gibi gerçek bir değere sahip bir nesne formatında olmayan, ancak değer, talep, güven ve kabul sebebiyle var olan dijital paralardır. Kripto para birimlerinin, finans alanında dijital bir devrim meydana getirme ve ekonomik paradigmaların değişimine katkı sağlama potansiyeline sahip oldukları görülmektedir. Serbest akan bir ticaret sistemi oluşturarak serbest piyasaların yapısını dönüştürebilme özellikleri bu paraların paranın tarihinde yeni bir devrim yaptığını göstermektedir (Doğan, 2020). Ödeme sistemleri ve ödeme araçları, gelişen finansal piyasaların ortaya çıkardığı yeni kullanıcı ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitlenmeye ve dönüşüme devam etmektedir. Modern dünyayı şekillendiren küreselleşme ve yüksek teknolojik uygulamalar, ödemeler alanında ve finans dünyasında bugüne özgü ihtiyaçlar doğurmakta; kimi zaman altyapı yetersizlikleri kimi zaman da yasal çerçeve, bu ihtiyaçların karşılanmasının önüne set çekmektedir. Bu şartlar altında ortaya çıkan sanal para birimi kavramı, geleneksel ödeme araçları ve finansal hizmetlerin karşılamakta zorlandıkları yeni tüketici talepleriyle şekillenen bir varlık türü olarak görülebilir (Çetinkaya, 2018). Kripto paralar geleneksel paralarla karşılaştırıldığında üstün ve zayıf yönleri bulunmaktadır (Erkuş ve Gümüş, 2019). Bunlar: Kripto paraların üstün yönleri: • Merkez bankalarına benzer bağımsız bir yapıya sahiptir, enflasyon gibi dinamiklerden olumsuz düzeyde etkilenmezler.