Paranın satınalma gücü paritesi
Alım gücü, toplumları yakından ilgilendiren ekonomik bir terimdir. Alım gücü ya da diğer adıyla satın alma gücü; iki farklı para biriminin arasında oluşturulmuş değer olarak tanımlanır. Temel olarak, bir para biriminin alım gücü, bir para biriminin satın alabileceği mal ve hizmet sayısını temsil eder.
Satın alma gücünü etkileyen ana faktör enflasyondur. Enflasyon, bir ülkenin ürün ve hizmetlerin fiyatlarının yıllar içinde değişmesidir. Enflasyon ve satın alma gücü ters orantılıdır. Satın alma gücünün artıp veya azalması enflasyon oranının artıp veya azalmasını bağlı olarak değişir. Bu durumda, belirleyici enflasyon türü TÜFE olarak bilinen tüketici fiyat endeksidir.
Ayrıca bu kavram, bir ülkenin diğer ülkelere oranla para birimlerinin, üretme oranlarının, yaşam standartlarının ve ferah seviyelerinin tespit edilmesinde, karşılaştırılmasında ve yorumlanmasında kullanılır. Alım gücünün yüksek olduğu toplumların huzur ve ferah seviyesi de aynı şekilde yüksek olur.
Alım Gücü Nasıl Hesaplanır?
Satın alma gücü, iki ülkenin para birimlerinin alabileceği ürünlerin birbirlerine oranlanması şeklinde gerçekleşir. Birinci ülkede ki ürün sepetinin, ikinci ülkede ki ürün sepetine oranlanması sonucunda satın alma gücü değerine ulaşılmış olunur. Alım gücünün düşük olması gerek bireyler gerekse toplumlar açısından olumsuz bir durumdur.
Alım gücünün düşüşüne örnek olarak; Türkiye alım gücü araştırmalarına göre, Ocak 2021’de asgari ücretle 171 litre yağ alınırken bu miktar Nisan 2022’de 123 litreye kadar geriledi. Ocak 2022’de aylık asgari ücretle 1875 ekmek alınabilirken bu sayı Nisan 2022’de 1550 adete düşmüştür.
Alım Gücü Nasıl Artırılır?
Bir para biriminin satın alma gücü düştüğünde, o para birimini kullanan ülkelerin mal ve hizmetlerinin maliyeti artış gösterir. Böylece yaşam maliyeti artar ve tüketici harcamaları azalır. Satın alma gücünü yükseltmek için ülkenin tedavüldeki para biriminin değer kazanması gereklidir. Bu durum, piyasadaki mevcut para miktarının azalmasıyla gerçekleşir. Bireysel olarak alım gücünü yükseltmek için de çeşitli uygulamalar vardır. Paranın doğru yönetilmesi öğrenmek ve ek gelir kaynakları oluşturarak yıllık kazanç artış oranının en az yıllık enflasyon oranı kadar olmasını sağlayarak satın alma gücü üzerinde olumlu bir etki yaratabilir. Bu noktada ülkenin yıllık enflasyon oranı da devreye girer. Enflasyon oranı ile birlikte paralel olarak gerçekleştirilen gelir artışı, bireysel satın alma gücünün yükselmesini sağlar.
