Sık Kullanılan Değerli Metaller
SIK KULLANILAN DEĞERLİ METALLER
Ekonomik değeri yüksek ve doğada daha nadir rastlanan metaller değerli metaller olarak adlandırılır. Bu değerli madenler kolay bozulmazlar, pırıltılı ve parlaktırlar, erime noktaları yüksek ve re aktiviteleri de düşüktür. Bu değerli madenler genellikle endüstriyel alanda veya yatırım amaçlı emtia olarak kullanılırlar. Altın, Gümüş, Platin ve Paladyum günümüzde en değerli emtia metalleridir. Ayrıca platin grubu ait alt metaller de oldukça pahalı fiyatlardan işlem görmektedir.(Rodyum, iridyum, osmiyum vb.) Her gün söz konusu metallerin piyasadaki fiyatları değişmektedir.
ALTIN
Sembol: Au
Atom Numarası: 79
Atomik yığın: 196.96655 amu
Erime Noktası:1064.43 °C (1337.5801 °K, 1947.9741 °F)
Kaynama Noktası: 2807.0 °C (3080.15 °K, 5084.6 °F)
Proton ve Elektron Sayısı: 79
Nötron sayısı: 118
Kristal Yapısı: Kübik
Kristal Biçimi: Genellikle dissemine halde
Sertlik:2,5-2,9
Yoğunluk: 19.32 g/cm3
Bulunuş Tarihi: M.Ö. 3000 yıllarında bulunduğu düşünülüyor.
Buluşu Yapan: Bilinmiyor
Madeni para basımında, en fazla olarak kuyumculuk sektöründe, lüks dekorasyonda ve zaman zaman medikal alanda diş hekimliğinde kullanılır. Durağan olması ve kızılötesi ışığı iyi yansıtması nedeniyle, uzay görevli uydularda kaplama maddesi olarak kullanılır. Kolay işlene bilirliği nedeniyle, elektronik endüstrisinde de kullanım alanları vardır. Her dönemde ilgi gören bir madendir. Aslında doğada altın oldukça fazla bulunur ancak çıkarılacak yüzde oranı çok az olduğundan verimli işletme bölgelerine çok az rastlanır.
GÜMÜŞ
Adı: Gümüş
Sembol: Ag
Atom Numarası:47
Atomik yığın:107.8682 amu
Erime Noktası:961.93 °C (1235.08 °K, 1763.474 °F)
Kaynama Noktası:2212.0 °C (2485.15 °K, 4013.6 °F)
Özgül ağırlık: 10,5 g/cm3
Proton ve Elektron Sayısı:47
Nötron sayısı:61
Kristal Yapısı: Kübik
Kristal Biçimi: Uzunlamasına tel biçiminde
Sertlik:2,5-3
Yoğunluk:10.5 g/cm3
Bulunuş Tarihi: Tarihin en eski zamanlarından beri kullanıldığı varsayılıyor.
Buluşu Yapan: Bilinmiyor
En geniş kullanım alanı kuyumculuk ve gümüş işçiliğindedir. Özellikle süs eşyalarında,takılarda sıklıkla kullanılır. Ancak bu alanlarda kullanılan gümüş, içeriğinde bakır ya da başka bir metal içerir. Gümüş ayrıca, fotoğrafçılıkta çok geniş bir kullanıma sahiptir. Dişçilikte kullanılan dolgu malzemesi gibi alaşımların yapısında, lehim alaşımlarında, elektriksel bağlantılarda, yüksek kapasiteli gümüş-çinko ve gümüş-kadmiyum pillerinde de gümüş kullanımına rastlanır. Cam üzeri gümüş boyayla kaplanarak, ayna üretimi yapılmaktadır. Yeni kaplanan gümüş, gözle görülen ışığın en iyi yansıtıcısıdır. Ancak, oldukça çabuk donuklaşır ve yansıtıcı özelliğini kaybeder. Ultraviyole ışık için ise gümüş zayıf bir yansıtıcıdır ve tercih sebebi değildir. Gümüş iyodit, bulutlara yağmur yağdırmak amacıyla kullanılır. Birçok ülke, madeni para yapımında da gümüş kullanmaktadır. Gümüş yüksek ısı ve elektriksel iletkenliği nedeniyle birçok elektriksel alanda şalterlerde ve kimyasal reaksiyonlarda da katalizör olarak kullanılır.
PLATİN
Sembol: Pt
Atom Numarası: 78
Atomik yığın: 195.09 amu
Erime Noktası:1772 °C (2041,4 °K, 1947.3223 °F)
Kaynama Noktası: 3827 °C (4098 °K, 6921 °F)
Proton ve Elektron Sayısı: 78
Nötron sayısı: 117
Kristal Yapısı: Kübik
Kristal Biçimi: Genellikle küçük tane ve pul halde
Sertlik:4-4,5
Yoğunluk: 21.45 g/cm3
Bulunuş Tarihi: 1735
Buluşu Yapan: Antonio de Ullo
Platin, değerli metal elementler arasında en çok kullanılan metaldir. Takı üretimi, medikal sektörü, otomotiv ve kimya sektöründe oldukça geniş bir kullanım alanı vardır. Platin özellikle kararmaya karşı direncinin üst düzey olması ve pas tutmaması nedeniyle kuyumculuk alanında günümüzde çok fazla tercih sebebi olmaktadır. Yumuşak bir metal olarak kolaylıkla işlenebilir. Fiyatlanırken de altından daha yüksek fiyatla değerlenir ve dizayn olarak altın-platin karışımlı mücevherler günümüzde karşımıza oldukça çok çıkmaktadır. Otomatik sektöründe platin katalitik konvertör olarak sıklıkla kullanılır. Bazı platin bileşikleri sağlık sektöründe kemoterapi alanında da kullanılmaktadır.
