Peki Rollup teknolojileri ne kadar hızlı, ucuz ve güvenilir?

Ethereum üzerindeki Rollup teknolojilerinin mazisi 3–4 seneliktir. Vitalik Buterin Rollup teknolojilerinin ilk versiyonunu “Shadow Chains” olarak 2016 yılında belirtse de Rollup teknolojilerine gerek duyulmamıştır. Çünkü DeFi uygulamaları yani, yukarıda bahsettiğim kompleks işlemler Ethereum ağında daha önceden yoktu. Olmadığı için işlem ücretleri çok ucuzdu. Ancak 2020 yaz aylarında patlayan DeFi furyası Rollup teknolojilerini gerekli kılmış ve çalışmalar daha da süratlenmiştir.
Rollup’lar güvenlik olarak Ethereum ile aynıdır. Çünkü ROLLUP’LAR içerisindeki varlıklar aslında Ethereum ağındaki akıllı kontratlarda tutulmaktadır. İşlemler zincir dışı yapılıp zincire işlenmektedir. Yani Ethereum ne kadar güvenli ise Rollup’lar da o kadar güvenlidir.
Rollup’lar güvenli ve merkeziyetsizdir. Ancak çok hızlı değildir. Rollup’lar saniyede 2.000 işlem kapasitesine sahiptir. Bunun sebebi de yine Ethereum ağının kendisidir. Kompleks işlemler küçültülerek saklansa da, Ethereum ağına işlendikleri için saniyede 2.000 işleme kadar imkan vermektedir.
2000 TPS kısa ve orta ölçekte DeFi uygulamalarının ucuzluğu için yeterli olacaktır. Çünkü Binance Smart Chain’de günde halihazırda 4–5 milyon işlem yapılmaktadır ve Binance Smart Chain’in hızı saniyede 450 işlemdir.
2000 TPS şimdilik yeterli olsa da ilerisi için (DeFi ve Kripto para ekosistemine daha çok kişi geleceğini tahmin ediyoruz) yetmeyecektir. Bunun için Ethereum ana ağının daha çok kapasiteye sahip olması gereklidir. Bu teknolojinin adı da Sharding’tir.
Sharding ile birlikte Rollup teknolojilerinin 100.000 TPS hıza ulaşabileceğini, gerekirse Shard sayısının artırılması ile 1.000.000 TPS’ye ulaşabileceğini tahmin ediyoruz. Hız arttıkça Rollup’ların çok daha ucuzlaşacağını üstte ayrıca bahsettim.

Rollup’ları nasıl ve ne zaman kullanacağız?

Rollup teknolojilerinin geliştirilmesi Ethereum ağındaki pahalı işlemlerden ötürü hızlanmaya başladı. EVM çalıştıran Rollup’lar Mainnet’lerini duyurmaya başladılar. İlk olarak;

• Arbitrum — Haziran ayında
• Optimism — Temmuz ayında
• zkSync — Ağustos ayında

Kullanıma hazır olacaklar (Arbitrum Mainnet’ini geliştiriciler için 28 Mayıs 2021’de duyurdu. Kullanıcıların kullanılmasına hazırlık için 1–2 hafta süre istendi).
Rollup teknolojilerinin kullanımı çok basittir. Metamask cüzdanlarımızı Uniswap’a nasıl bağlıyorsak, Uniswap üzerinden istediğimiz Rollup’a tıklayıp cüzdanlarımızı bağlayacağız, daha sonra Ethereum ağından Rollup akıllı kontratlarına ETH veya diğer coin’leri gönderip Rollup’ları kullanmaya başlayacağız. Eğer Rollup’tan çıkılmak istenirse tekrardan Ethereum ağına çekim yapılabilecektir.
Rollup’lar blokzincirlerdeki Trilemma’yı çözen ve Güvenlik-Ölçeklenebilirlik-Merkeziyetsizliğin üçünü de sağlayan teknolojilerdir. Rollup’ların Merkeziyetsizliğini ve Güvenliğini Ethereum’dan alıp kompleks işlemleri küçültüp ölçeklenebilirlik sağlaması Ethereum için umut verici bir geliştirmedir.
İleride Rollup’lar arasında da köprü kurulabileceği için ortada Ethereum ana zincirinin bulunduğu ve Rollup’larla çevrili bir ekosistemin geleceğin Finans Dünyasında kendine yer edineceğini düşünüyorum.
Evet arkadaşlar bir bölümün sonuna gelmiş bulunmaktayız. Bir sonraki bölümümüzde bizi yeni bilgiler bekliyor olacak. Tabii ki yine tobbykitty abimize teşekkürleri bir borç biliriz.

Sağlıklı, mutlu ve huzurlu kalın...