Dymension (DYM) Nedir? İşte Bilmeniz Gerekenler
Son dönemde popülarite kazanan Dymension, RollApps adı verilen yüksek hızlı ve modüler blockchain’lerden oluşan bir ağ kurarak web3 alanında devrim yaratıyor.
Söz konusu RollApp’lar, blockchain uygulamalarının geliştirilmesini kolaylaştırıyor ve kolaylıkla dağıtılmasına olanak sağlıyor. Dymension’un teknolojisinin altında RollApp Development Kit (RDK) yatıyor. Bu da Cosmos’daki Cosmos SDK’ya benziyor. Bu geliştirici kiti aracılığıyla uygulamaların geliştirilme sürecinin hızlandırılması hedefleniyor.
RollApps, isim olarak işlemleri tek bir işlemde toplayarak blockchain’lerin ölçeklenebilirliğini arttıran Rollup’ları çağrıştırıyor. Dymension ağının temel bileşenlerinden biri olan RollApp’lar, modüler ve yüksek verimlilik sunan blockchain uygulamalarına verilen genel addır.
Dymension (DYM) Nedir?
Dymension ve RollApps, çoklu zincir destekli web3 alanında ölçeklenebilirlik, birlikte çalışabilirlik ve verimlilik çözümleri sunuyor. Bu nedenle de Dymension blockchain ve çeşitli uygulamaların gelecekteki dönüşümünde önemli bir rol oynayacağı tahmin ediliyor.
Dymension’un altında yatan RollApps, ölçeklenebilirlik, merkezsizlik ve güvenlik arasında bir denge kurmayı hedefliyor. Bu üçleme aslında uzun süredir blockchain alanında çeşitli tartışmalara konu oluyor.
Blockchain trilemma olarak adlandırılan bu çelişkili durum, merkezsizlik, ölçeklenebilirlik ve güvenlik özelliklerinin aynı anda uygulanmasının zorluğuna atıfta bulunuyor. Blockchain trilemma Türkçe’ye “Blockchain Çıkmazı” olarak da çevirilebilir.
Bu sorunu ele almayı hedefleyen RollApps, merkezsizlik, güvenlik ve ölçeklenebilirlik arasında denge kurmak için blok üretimini sabit aralıklarla gerçekleştirmek yerine talep üzerine üretmek için Elastik Blok Üretimi (EBP) yöntemini kullanıyor.
Bu sayede ağdaki gereksiz yükler ortadan kaldırılmış oluyor ve verimlilik arttırılıyor. RollApps aynı zamanda gereksiz kaynak tüketimini önlediği için özellikle ağ aktivitesinin düşük olduğu dönemlerde oldukça faydalıdır.
RollApps’in modüler yapısı, kullanım durumlarına özel olarak çözümler sağlıyor. Yani RollApp’lerin her biri, herkese uyan tek bir yaklaşım yerine, her bir özel uygulamasının taleplerini karşılayacak şekilde tasarlanabilir.
RollApp’ler, Delegated Proof of Stake (DPoS) fikir birliği algoritmasını kullanan Dymension ağındaki doğrulayıcılar tarafından güvence altına alınmıştır. RollApp’ler ayrıca durum güncellemelerinin Dymension Hub tarafından optimistik olarak kabul edildiği, ancak geçersiz olduğu kanıtlanırsa geri döndürülebildiği bir iyimser rollup biçimi kullanıyor.
Bu sayede Dymension ağındaki herhangi bir sahtekarlık durumunda işlemlerin doğrulanmasına ve düzeltilmesine olanak sağlayan ekstra bir güvenlik katmanı ekleniyor.
RollApp’ların benzersiz mimarisi, Dymension ağı entegrasyonu sayesinde blok üretimlerini optimize ederek ölçeklenebilirliği arttırıyor ve aynı zamanda ağın güvenliğini koruyor ve merkezsizliğini arttırıyor. Sonuç olarak RollApps bu şekilde Blockchain Çıkmazı (Blokchain Trilemma) çelişlisine çözüm getiriyor.
RollApps böylelikle Merkezsiz Uygulamaların (dApps) geliştirilmesinde devrim yaratıyor.
Dymension (DYM) Nasıl Çalışıyor?
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere Dymension’un teknolojsiinin altında RollApps yatıyor. RollApps’lar özetle Dymension ağında dağıtılan, özelleştirilen ve belirli kullanım durumları için optimize edilebilen uygulamaya özel blockchain ağları (rollups) olarak özetlenebilir.
RollApp Development Kit (RDK) tıpkı Cosmos ağındaki Cosmos SDK’ya benziyor. Dymension ağında RollApps geliştirilmesini kolaylaştırmak amacıyla hazır ve modüler araç kitleri sunan RDK, Cosmos SDK’daki banka, hükümet, yükseltme ve IBC gibi temel modüllerin yanı sıra Epochs ve özelleştirilmiş Mint modüllerini de bünyesinde barındırıyor.
Bu kapsamda Dymension ağı, RollApps’leri birbirine bağlayan, birlikte çalışabilirlik ve iletişim sunan bir merkez işlevi görüyor. Sonuç olarak RollApp’lar, Dymension Hub aracılığıyla diğer IBC destekli ağlarla etkileşime girebiliyor ve sorunsuz bir çapraz zincir deneyimini sunuyor.
Dymension ağında “Sequencers” olarak tanımlanan sıralayıcılar, adından da anlaşılabileceği üzere ağdaki işlemlerin doğrulanmasından, sıralanmasından ve işlenmesinden sorumludur. Sıralayıcılar, optimistic rollup yaklaşımıyla işlem bloklarını eş node’lara ve zincir üzerindeki veri kullanılabilirliği ağlarına toplu olarak gönderip yayınlıyor.
Dymension’un yerel token’i DYM de bu anlamda ağın ayrılmaz bir bütünü olarak çalışıyor. DYM, Dymension ağında işlemlerin işlenmesi, stake etme, yönetişim ve zincirler arası değer aktarımı için kullanılıyor.
Dymension’ın token ekonomisi DYM token ihracını, ağ etkinliğine ve stake etme oranına göre dinamik olarak ayarlıyor. Böylelikle DYM’nin enflasyon oranı ve token arzı dengeleniyor.
Dymension Neden Eşsiz Bir Blockchain Projesi?
Dymension’un kalbinde yatan RollApp’lar, blockchain alanında çığır açan bir yenilik.
Blockchain Çıkmazı’nı (Blockchain Trilemma) çığır açan bir yöntemle ele alan RollApps, Dymension ağında faaliyet gösteren uygulamaya özel blockchain ağlarıdır.
Dymension’ın RollApps teknolojisi, geliştiricilere herkese uyan tek bir blok zincirindeki kısıtlamalar olmadan DeFi ve oyundan sosyal medya uygulamalarına kadar özel kullanım durumları için özel blockchain çözümleri oluşturmasına olanak sağlıyor.
Yazımızın önceki bölümlerinde de birçok kez bahsettiğimiz üzere Dymension, blockchain alanında çığır açan yenilikleri, birlikte çalışabilirlik konusunda benzersiz bir yaklaşıma sahip. Bu nedenle Dymension, web3 alanında diğer blockchain’lerden farklı bir yerde konumlandırılıyor.
Dymension Ekosistemi
2024 yılının Şubat ayında mainnet’e geçen Dymension’ın RollApps’larındaki Toplam Kilitli Değer, 9 Şubat tarihi itibariyle 12,514,301.4 DYM seviyesinde. Bu son bir haftalık süreçte %4,64’lük bir artış anlamına geliyor. Ayrıca ağda listelenmiş RollApps sayısı da son 7 günde %5,19 oranında artarak 1.135’e yükseldi. Ağda dağıtılmış RollApps sayısı da 15.034 seviyesinde.
Dymension ağında TVL’si en yüksek ilk 5 RollApps şu şekilde:
- Conan: 671.569 DYM
- Kynraze Hub: 288.421 DYM
- FEKU (feed me bro): 257.156 DYM
- Node-Validator-VN: 237.022 DYM
- Burcukale: 228.075 DYM
DYM Token Nedir?
DYM, Dymension ağının yerel token’idir. DYM, Dymension ağında güvenlik, yönetişim ve birlikte çalışabilirlik gibi çeşitli amaçlarla kullanılıyor. DYM, ekosistemdeki farklı paydaşların teşviklerini adilleştirmeyi, aktif katılımı, ağ güvenliğini ve sürdürülebilir büyümeyi teşvik etmeyi amaçlıyor.
Dymension’un DYM token’i, Delegated Proof-of-Stake (DPoS) fikir birliği algoritmasını kullanıyor. Token sahipleri tarafından delege edilen token’ler, doğrulayıcılar tarafından stake ediliyor. Böylelikle ağ güvenliği ve bütünlüğü teşvik ediliyor.
Dymension ağındaki doğrulayıcılar, katkıları için DYM token’lerle ödüllendiriliyor.
Dymension (DYM) token ayrıca sahiplerine ağın yönetişimine katılma hakkı sağlıyor. Böylelikle DYM sahipleri Dymension ağındaki ağ yükseltmeleri, politika değişiklikleri, ekosistem kaynaklarının tahsisi gibi konularda söz hakkına sahip oluyor.
Dymension, Dymensiun Hub’da Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) entegrasyonuna sahip. Böylelikle DYM token sahipleri, likidite havuzuna katkıda bulunabiliyor ve karşılığında ödül kazanabiliyor.
Dymension ağı, DYM token arzını, stake etme ve ağ etkinliğine bağlı olarak dinamik olarak ayarlıyor. Sonuç olarak DYM’nin enflasyon oranı ve token arzı dengeleniyor.
CoinGecko verilerine göre Dymension (DYM) son bir haftalık süreçte %88 oranında değer kazandı. Şubat 2024 itibariyle 1,1 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olan Dymension’ın (DYM) dolaşımdaki arzı 146,000,000 DYM, toplam arzı ise 1.000.0000.000 seviyesinde.
Kaynak : https://cryptopotato.com/
