Mina Protocol (MINA) Nedir?what is (MINA)mina protocol
Hello everyone,
Mina protokolü, merkeziyetsiz uygulamaları (dApp) daha verimli biçimde çalıştıran minimal bir blok zincirdir. Öyle ki Mina blok zincirinin tasarımı sadece 22 kb olacak şekilde tasarlanmıştır ve hiçbir zaman artmayacaktır. Bu boyut, Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) gibi diğer blok zincirlerin boyutuna kıyasla oldukça düşük seviyededir ve sadece birkaç tweet boyutundadır.
Kısaca Bitcoin (BTC) Nedir?
Bitcoin; merkezi olmayan, herhangi bir devlet merkez bankası tarafından kontrol edilmeyen, bağımsız bir dijital para birimidir. Sembolü ₿ ve kısaltması ise BTC'dir. Blockchain adı verilen bir sistem üzerine inşa edilmiştir. Bitcoin devlet destekli paraların aksine aracı bankalar olmadan kişiler arasında internet üzerinden transfer edilebilir. Toplam 21 milyon Bitcoin olmasına rağmen şu an için bunların sadece yaklaşık 17 milyon kadarı kullanılabilir haldedir, geri kalanı Bitcoin madencileri tarafından özel geliştirilmiş bilgisayarlar ile bulunmaya çalışılmaktadır. Bitcoin bulmak altın ve gümüş gibi değerli madenlerde olduğu gibi ciddi emek, zaman ve bilgisayar gücü gerektirmektedir. Bundan dolayı 2032 yılına kadar ancak %99'u bulunup kullanılabilir hale gelecektir.
Kısaca Ethereum (ETH) Nedir?
Ethereum blockchain sistemi üzerine kurulu; akıllı sözleşme (smart contract) işlevselliğine sahip, açık kaynak kodlu, halka açık ve blok tabanlı dağıtılmış işletim sistemidir. Ether, Ethereum platformu tarafından üretilen merkezi olmayan, herhangi bir devlet merkez bankası tarafından kontrol edilmeyen bağımsız bir dijital para birimidir. Sembolü Ξ ve kısaltması ise ETH'dir.
Ethereum, 2013 yılının sonlarında Vitalik Buterin tarafından önerildi. Sistem 30 Temmuz 2015'te yayına alındı. Ethereum Bitcoin'den sonra en fazla piyasa değerine sahip dijital para birimidir.
Mina protokolü, kullanıcıların doğrudan genesis blok üzerinden işlemleri doğrulamasını sağlayan verimli bir dağıtık ödeme sistemi ile çalışıyor.
Ayrıca protokol, zk-SNARK (Zero-Knowledge Succinct Non-Interactive Arguments of Knowledge) ismi verilen, herhangi bir veri ifşa edilmeden kimlik doğrulaması sağlayan kriptografik ispat sistemini kullanıyor.
Mina, minimal boyuttaki blok zincir misyonunu bu zk-SNARK’lar ile sağlıyor. Mina, yalnızca son birkaç bloka odaklanan SNARK'ları aşamalı olarak hesaplıyor. Yani son kullanıcılar, tüm işlem geçmişi yerine zk-SNARK ile sıkıştırılmış ispat verisini kontrol ediyor. Bu durum, kullanıcıların genesis blok sürecine kadar platformu görebilmesini sağlayan diğer büyük ölçekli ağlara oranla Mina protokolü blok zincirinin çok daha ufak boyutta ve pratik olmasını sağlıyor.
Mina kendi resmi sitesinde vizyonunu, “Sıfır bilgi teknoloji ile hepimizin hak ettiği güvenli, demokratik geleceğin altyapısını kuruyor” diye açıklıyor.
Blockchain Nedir?
Blockchain sistemi herhangi bir merkeze veya kişiye bağlı değildir. Blockchain sistemini bu sisteme adapte olmuş cihazlar tarafından yapılmaktadır. İşlemler bu anonim cihazlar tarafından yapılmaktadır ve dışarıdan yapılacak bir müdahaleye tamamen kapalıdır.
Blockchain, diğer internet sistemlerinin tüm datalarını bir merkezde toplanması yerine birden fazla cihaz veya bilgisayara dağıtmaktadır. Böylece bu verilere dışarıdan yapılabilecek tüm müdahaleleri engellemektedir.
Blockchain veri tabanı, yalnızca kullanıcılarına değil herkese açıktır. Böylece kontrolünün yapılması şeffaftır. Bir blok içinde kayıtlı olan işlemleri, cüzdan adreslerini, Transaction ID (gönderim kodu) ve miktarlar herkes tarafından kontrol edilebilmektedir.
Blockchain sistemi tüm kullanıcıların cüzdan adresleri, işlem yapıldıkça blockchain tarafından kaydedilir ve tekrarlayan işlemlerin önüne geçilmiştir.
Blockchain Nasıl Çalışır?
Blockchain Türkçeye “Blok Zincir” olarak geçmiştir. Gerçekleştirilen her işlemin blockchain ağında kriptografik bir karşılığı vardır ve yapılan işlemler blokları doldurduğunda yeni bir blok oluşturur bu blokların birbirine bağlı olduğu ve her yeni bloğun kendisinden önceki blokların kodlarını bünyesinde barındırmaktadır.
Bu işlem tekrarlandıkça bloklar arası bir zincir oluşmaktadır. Bloklardan biri tamamlandığında bir “Hash” kodu oluşturur ve bir sonraki blok bu “Hash” kodunu baz alarak yeni bir blok oluşturmaya başlar. Bu “Hash” kodu sayesinde kopya bir blok oluşturmanın önüne geçilmiştir.
Blockchain üzerinden yapılan varlık gönderme işlemleri, bankalar ile yapılan işlemlere göre hem daha ucuz hem de daha hızlı olmaktadır. Cüzdanınızdan başlattığınız gönderim blockchain ağına işlenir. Cüzdan adresiniz, alıcı cüzdan adresi ve miktar detaylarını barındıran ve gönderiminize ait bir Transaction ID kodu oluşturulur.
Bu kod sayesinde gönderiminizi takip edebilirsiniz. Transaction ID kodu ile gönderiminize ait tüm detayları blockchain ağında bulabilirsiniz. Alıcı cüzdan, gönderici cüzdan, miktar, kaç onay aldığı, kaçıncı blokta olduğu ve ödeyeceğiniz fee ücreti gibi detayları bulabilirsiniz.
Blockchain Sisteminin Avantajları Nelerdir?
Blockchain sisteminin avantajları genel olarak beş ana başlıkta toplanmaktadır:
- Herhangi bir merkeze veya kişiye bağlı olmaması işlemlerin güvenli, ucuz ve hızlı yapılabilmesine olanak sağlamaktadır.
- Blockchain üzerinde yapılan tüm işlemlerin kontrol edilebilmesi sistem üzerinde yapılabilecek müdahale ve sahtekarlıkların önüne geçmektedir.
- Blockchain ağı ile ilgili tüm verilerin dağınık olarak bir çok cihazda tutulması dışarıdan gelebilecek tüm saldırıları engellemekte ve güvenli bir sistem sunmaktadır.
- Temelinde bir matematik formülüne bağlı olması ve otomatik olarak çalışmasından dolayı hata ihtimali bulunmamaktadır.
- Blockchain sistemine dahil olan cihazların dağınık olması sisteme herhangi bir müdahaleyi engellemekte ve şeffaflık sunmaktadır.
MINA token projesi
MINA token, Mina protokolünün yerel kripto para birimi ve fayda tokenıdır. MINA tokenın işlevlerini üç başlık altında toplayabiliriz:
Staking: Kullanıcılar, stake ödülleri karşılığında ağın güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak için düğümleri çalıştırabilir ve MINA tokenlarını stake edebilir. Alternatif olarak, kullanıcılar üçüncü taraf bir stake etme hizmetine yetki vererek tokenlerini dolaylı olarak stake edebilirler.
Ağ işlem ücretleri: Kullanıcılar, Mina ağı üzerindeki Snapps (dApps) ile etkileşime girmek için gereken ağ işlem ücretlerini MINA token ile öder.
Blok üretimi: Blok üreticileri, fikir birliğine varan ve blok zincirine güvenlik sağlayan doğrulayıcılardır. MINA tokenlarını stake etme ve blok zincirinde yeni bloklar üretme karşılığında blok ödülleri kazanırlar.
Mina projesinin kurucuları kimlerdir?
Mina protokolü, Haziran 2017’de O(1) Labs tarafından Coda Protocol ismiyle geliştirilmeye başlandı. Üç sene sonra yoğun ‘testnet’ denemeleri ve geliştirmelerinin ardından Ekim 2020’de nihai haliyele karşımıza çıktı.
O(1) Labs’ın CEO’su Evan Shapiro’dur. Genç bir bilgisayar programcısı olan Shapiro daha önceleri Mozilla firmasında çalışmıştır. Mina ekibinde aynı zamanda Türk bir isim de yer almaktadır. Emre Tekişalp, Türkiye’de lisans eğitimini tamamladıktan sonra Intel firmasında çalışma hayatına başlıyor. 2015 yılında blok zincir teknolojisi ve kripto paralar ile tanışan Tekişalp, Ripple’daki çalışmalarının ardından Mina protokolü ekibine katılıyor.
Mina projesini özel yapan nedir?
Mina, çoğu platformun madenci ve stake edenler gibi doğrulayıcılara sahip olduğu blok zincir ortamında devrim yaratacak yenilikler sunmaktadır. Mina protokol, merkeziyetsiz ağ içerisinde her biri farklı göreve sahip birden fazla katılımcıya sahip olarak farklı bir yaklaşım benimsiyor. Platformda kullanıcılar; doğrulayıcı, blok üreticisi ve snarker olmak üzere üç temel role sahiptir.
Doğrulayıcılar: Konsensüs bilgilerinin onaylanmasını sağlayan zk-SNARKS ile etkileşime girerler. Mina protokolünde her kullanıcı birer doğrulayıcı olarak kabul edilir.
Blok üreticileri: Mina protokolünde blok üreticileri, standart madenciler veya stakerlar gibi çalışırlar ve blok ödülü ile birlikte işlem ücretleri üzerinden ödeme alırlar. Blok üreticileri de önceden taahhüt edilmiş işlemlerle aynı anda SNARK oluşturmak zorundadır. Eğer blok üretimi sırasında bu yapılmaz ise eksik blok oluşabilir ve düğümler geçerlilik onayı vermezler. Bununla birlikte blok üreticilerinin, SNARK üretme veya Snarker adı verilen özel katılımcı grubu tarafından üretilenleri kullanma gibi seçenekleri de vardır.
Snarker: Snarker, işlemlerin doğrulanmasında kullanılar zk-SNARK’ları üretir ve sağlayıcı olarak da bilinir.
Blok üreticileri, blok zincire yeni blok eklemek için işlem ücreti alırlar ve bu ücret üzerinden Snarkerlara ödeme yaparlar. Snarkerlar ücret hakkı kazanmak için teklif yapmak zorundadır. Ayrıca blok üreticisi de Snarkerı teşvik etmekten sorumludur. Bu sayede, birden fazla snarker'ın aynı işleme bağlı teklif gönderebileceği bir iş ekonomisi oluşur. Öte yandan blok üreticileri kârlarını artırmak için en düşük ücret içeren teklifi seçer. Sonuç olarak snarkerlar düşük maliyetli SNARKS üretmek için rekabete girer.
MINA token istatistikleri
MINA token ödeme yöntemi olarak kullanılmasına rağmen deflasyonist yapıya sahip bir kripto paradır. Mina protokolün dökümanlarında, önümüzdeki on yıl boyunca Mina arzının ne kadar artırılacağı paylaşılmıştır. Bu dökümana göre 2031 yılında dolaşımdaki Mina sayısı 2.5 milyardan fazla olamayacaktır.
1 milyar adet olarak belirlenmiş MINA token ilk dağıtımın dağılımı şu şekildedir:
- Topluluk Dağıtımı (İlk Dağıtımın %42,3'ü)
- Pre-Mainnet Genesis Üyeleri (İlk Dağıtımın %4,4'ü)
- Topluluk Satışı (İlk Dağıtımın %7,5'i)
- Proje Hibeleri (İlk Dağıtımın %11'i)
- Süper Ücretli Ödüller (İlk Dağıtımın %4,6'sı)
- Post-Mainnet Genesis Üyeleri (İlk Dağıtımın %8,8'i)
- SNARK Madencilik (İlk Dağıtımın %6,0'ı)
- Mina Vakfı Vakfı (İlk Dağıtımın %6,0'ı)
- O(1) Laboratuvar Donanımı (İlk Dağıtımın %7,5'i)
- Destekçiler (İlk Dağıtımın %20,5'i)
- Temel Katkıda Bulunanlar (İlk Dağıtımın %23,6'sı)
Whitepaper: MINA token
Mina protokol ekibi projeyi, “Gerçek dünya ile kripto arasında kişisel gizliliği koruyan bir geçit, ve hepimizin hak ettiği güvenli, demokratik geleceğin altyapısını kuruyor.” olarak nitelendiriyor.
Mina protokol ve MINA token iki adet whitepapera sahiptir. Bunlar ekonomik ve teknik whitepaperlardır.
MINA token nasıl alınır?
MINA token güvenilir kripto para borsaları üzerinden alınıp satılabilir. Türkiye’de Türk lirasıyla MINA/TRY paritesinde işlem yapmak da mümkündür.
Mina Protocol (MINA) Sıkça Sorulan Sorular
Mina Protocol nedir?
Mina Protokolü, dApp’leri daha verimli çalıştırmak için gereksinimleri azaltmaya yönelik oluşturulmuş minimal bir blok zincirdir.
MMina ağının boyutu ne kadardır?
Mina ağı 22 KB’lık bir boyuta sahiptir.
MMINA token madenciliği yapılmakta mıdır?
Mina, madenciliği yapılan bir kripto para değildir.
MMINA coin maksimum arzı var mıdır?
MINA coin belli bir maksimum arza sahip değildir