A'dan Z'ye DEFİ Nedir Özellikleri Nelerdir?
1) DEFİ Nedir?
DeFi, mevcut finansal sisteme küresel ve açık bir alternatiftir. Herkesin borç almak, tasarruf etmek, yatırım yapmak, ticaret yapmak ve daha fazlası için kullanabileceği açık kaynak teknolojisi üzerine inşa edilmiş ürün ve hizmetler aracılığıyla farklılık gösterir. DeFi, merkeziyetsiz finansın kısaltmasıdır. Geleneksel finansal sistemden farklı olarak, DeFi uygulamaları merkezi bir otoriteye sahip değildir. Bu, kullanıcıların kendi finansal verilerini ve varlıklarını kontrol etmelerine olanak tanır. DeFi, çok çeşitli finansal hizmetleri sunar. Bunlara borç verme ve borç alma, ticaret ve yatırım dahildir. DeFi uygulamaları, geleneksel finansal sistemde bulunmayan yeni finansal ürünler ve hizmetleri de oluşturmak için kullanılmaktadır.
DeFi, hala gelişmekte olan bir teknolojidir, ancak finansal sistemi devrimleştirme potansiyeline sahiptir. DeFi, finansal hizmetleri daha erişilebilir, uygun fiyatlı ve verimli hale getirebilir.
2) En Bilindik DeFi Uygulamaları
DeFi, hızla gelişen bir ekosistemdir ve yeni uygulamalar sürekli olarak geliştirilmektedir. Ancak, aşağıdakiler, en popüler DeFi uygulamalarından bazılarıdır:
DyDx: kullanıcıların kripto para birimlerini borç vermesine, ödünç almasına, ticaret yapmasına ve likidite sağlayıcısı olarak çalışmasına olanak tanıyan bir merkezi olmayan finans platformudur.
Aave: Aave, kullanıcıların kripto para birimlerini borç vermesine ve ödünç almasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür.
Compound: Compound, Aave'ye benzer bir merkeziyetsiz finans protokolüdür.
Uniswap: Uniswap, kullanıcıların kripto para birimlerini doğrudan birbirleriyle takas etmelerine olanak tanıyan bir merkeziyetsiz borsadır.
PancakeSwap: PancakeSwap, Uniswap'a benzer bir merkeziyetsiz borsadır.
MakerDAO: MakerDAO, kullanıcıların DAI adlı bir stabilcoin oluşturmasına ve yönetmesine olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür.
Synthetix: Synthetix, kullanıcıların gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmiş versiyonlarına yatırım yapmasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür.
Yearn.finance: Yearn.finance, kullanıcıların kripto para birimlerini otomatik olarak en iyi getirileri elde edecek şekilde yatırmasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür.
3) DeFi Uygulamalarının Açıklamaları
DyDx
Ethereum blok zinciri üzerinde çalışır ve açık kaynaklı kod kullanır. Dydx, geleneksel finansal sistemden farklı olarak, kullanıcıların kendi finansal verilerini ve varlıklarını kontrol etmelerine olanak tanır. Dydx, kullanıcıların kripto para birimlerini herhangi bir aracı olmadan ödünç vermelerine ve ödünç almalarına olanak tanır. Dydx ayrıca kullanıcıların kripto para birimlerini doğrudan birbirleriyle takas etmelerine olanak tanır. Dydx, DeFi ekosisteminde popüler bir uygulamadır. Dydx'in toplam kilitli değeri 2023 yılı Ağustos ayı itibarıyla 1,5 milyar dolardır.
Aave
Aave, kullanıcıların kripto para birimlerini borç vermesine ve ödünç almasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür. Aave, kullanıcılara, borç verdikleri varlıklar için faiz kazanma veya borç almak için varlıklarını kullanabilme seçeneği sunar.
Compound
Compound, Aave'ye benzer bir merkeziyetsiz finans protokolüdür. Compound, kullanıcılara, borç verdikleri varlıklar için faiz kazanma veya borç almak için varlıklarını kullanabilme seçeneği sunar. Compound, Aave'den farklı olarak, kullanıcılara varlıklarını ödünç vermede daha fazla esneklik sunar.
Uniswap
Uniswap, kullanıcıların kripto para birimlerini doğrudan birbirleriyle takas etmelerine olanak tanıyan bir merkeziyetsiz borsadır. Uniswap, kullanıcıların likidite sağlayıcıları olarak hareket etmelerine ve işlem ücretlerinden komisyon kazanmalarına olanak tanır.
PancakeSwap
PancakeSwap, Uniswap'a benzer bir merkeziyetsiz borsadır. PancakeSwap, Binance Smart Chain üzerinde çalışır ve Uniswap'tan daha düşük ücretler sunar.
MakerDAO
MakerDAO, kullanıcıların DAI adlı bir stabilcoin oluşturmasına ve yönetmesine olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür. DAI, ABD dolarına sabitlenmiş bir stabilcoindir. MakerDAO, kullanıcıların DAI oluşturmak için teminat olarak kripto para birimleri kullanmasına olanak tanır.
Synthetix
Synthetix, kullanıcıların gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmiş versiyonlarına yatırım yapmasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür. Synthetix, kullanıcıların altın, gümüş ve petrol gibi gerçek dünya varlıklarına yatırım yapmasına olanak tanır.
Yearn.finance
Yearn.finance, kullanıcıların kripto para birimlerini otomatik olarak en iyi getirileri elde edecek şekilde yatırmasına olanak tanıyan bir merkeziyetsiz finans protokolüdür. Yearn.finance, kullanıcıların varlıklarını çeşitli DeFi protokollerine borç vererek veya yatırarak otomatik olarak en iyi getirileri elde etmesini sağlar.
4) DeFi'nin Katmanları
DeFi, birçok farklı bileşenden oluşan karmaşık bir sistemdir. Ancak, aşağıdaki dört katman, DeFi'nin temelini oluşturur:
Settlement Layer
Settlement Layer, blokzincirde gerçekleşen işlemlerin kaydedildiği ve onaylandığı temel katmandır. Özellikle değer transferleri ve ödeme işlemleri bu katmanda gerçekleşir. DeFi'nin temelidir. Halka açık bir blok zinciridir ve tüm işlemlerin güvenli ve değiştirilemez bir kaydını sağlar. DeFi için en popüler mutabakat katmanı Ethereum'dur, ancak Solana ve Polygon gibi diğer blok zincirleri de popülerlik kazanmaktadır.
Protokol Katmanı
Protokol katmanı, DeFi uygulamalarının çalışmasını düzenleyen kurallar ve yönergeler kümesidir. Protokoller açık kaynaklıdır ve herkes tarafından yeni DeFi uygulamaları oluşturmak için kullanılabilir. En popüler protokoller arasında Aave, Compound ve Uniswap bulunur.
Application Layer (Uygulama Katmanı)
Kullanıcıların DeFi ile etkileşime girdiği katmandır. Borç verme, borç alma, ticaret ve yatırım gibi çeşitli finansal hizmetler sunan çok çeşitli merkezi olmayan uygulamalara (dApp'ler) ev sahipliği yapar. En popüler dApp'ler arasında Aave, Uniswap ve Compound bulunur.
Aggregation Layer (Toplama Katmanı)
Diğer üç katmanın üzerine kurulu olan toplama katmanı, kullanıcıların çeşitli DeFi hizmetlerine erişmesini sağlayan tek bir arayüz sağlar. Toplama protokolleri, farklı DeFi uygulamalarından verileri toplar ve bunları kullanıcılara birleşik bir şekilde sunar. Bu, kullanıcıların en iyi fırsatları bulmalarını ve DeFi portföylerini yönetmelerini kolaylaştırır.
Bu dört katmanın yanı sıra, DeFi ekosistemi için önemli olan başka bileşenler de vardır. Bunlara cüzdanlar, oraculler ve köprüler dahildir:
Cüzdanlar
Kullanıcıların dijital varlıklarını depolamalarına ve yönetmelerine olanak tanır.
Oraculler
DeFi uygulamalarına gerçek dünya verilerine erişim sağlar. Bu, varlıkların fiyatlarını veya etkinliklerin sonuçlarını içerebilir.
Köprüler
Kullanıcıların farklı blok zincirleri arasında varlık transferi yapmasına olanak tanır.
DeFi, hızla gelişen bir ekosistemdir ve yeni bileşenler sürekli olarak geliştirilmektedir. Ancak, yukarıda açıklanan dört katman, DeFi'nin temelini oluşturur ve işleyişi için gereklidir.
5) DeFi'nin Avantajları
DeFi'nin birçok avantajı vardır. Bunlara şunlar dahildir:
Erişilebilirlik: DeFi, kullanıcıların herhangi bir konumdan veya finansal durumdan finansal hizmetlere erişmesini sağlar.
Etkinlik: DeFi uygulamaları, geleneksel finansal sistemden daha verimlidir. Bu, kullanıcıların daha düşük ücretler ödemesine ve daha iyi getiri elde etmesine olanak tanır.
Şeffaflık: DeFi uygulamaları, açık kaynaklı kod kullanır. Bu, kullanıcıların uygulamaların nasıl çalıştığını incelemesine olanak tanır.
Güvenlik: DeFi uygulamaları, blok zinciri teknolojisine dayanır. Bu, verilerin güvenli ve değiştirilemez olmasını sağlar
6) DeFi'nin Riskleri
DeFi, hala gelişmekte olan bir teknolojidir ve riskleri vardır. Bunlara şunlar dahildir:
Siber güvenlik: DeFi uygulamaları, siber saldırılara karşı savunmasızdır.
Volatilite: Kripto para birimleri, yüksek volatiliteye sahiptir. Bu, DeFi yatırımlarının riskli olabileceği anlamına gelir.
Regülasyon: DeFi, birçok ülkede düzenlenmemektedir. Bu, kullanıcıların haklarını korumak için zor olabilir.
7) DeFi Staking
DeFi staking, kullanıcıların kripto para birimlerini merkezi olmayan bir platformda kilitleyerek pasif gelir elde etmelerine olanak tanıyan bir uygulamadır. Staking yapan kullanıcılar, platformun güvenliğine katkıda bulunur ve bunun karşılığında ödüllendirilir.
DeFi staking, geleneksel staking'e benzer şekilde çalışır. Kullanıcılar, kripto para birimlerini bir platforma kilitler ve bunun karşılığında staking ödülleri alır. Ancak DeFi staking, geleneksel staking'den farklı olarak merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymaz.
8) DeFi Yield Farming
DeFi yield farming, kullanıcıların kripto para birimlerini farklı DeFi protokollerinde kullanarak getiri elde etmelerine olanak tanıyan bir uygulamadır. Yield farming yapan kullanıcılar, likidite sağladıkları, varlıklarını ödünç verdikleri veya arbitraj fırsatlarından yararlandıkları için ödüllendirilir. DeFi yield farming, merkezi olmayan bir finansal sistemde likiditeyi artırmak için kullanılır. Yield farming, kullanıcılara pasif gelir elde etme ve kripto para birimlerinden daha fazla getiri elde etme imkanı sunar.
DeFi Staking ve Yield Farming Arasındaki Farklar
DeFi staking, kullanıcıların kripto para birimlerini bir platforma kilitleyerek pasif gelir elde etmelerine olanak tanır. Yield farming ise kullanıcıların kripto para birimlerini farklı DeFi protokollerinde kullanarak getiri elde etmelerine olanak tanır.
DeFi staking, daha basit ve anlaşılması daha kolay bir uygulamadır. Yield farming ise daha karmaşık ve riskli olabilir.
DeFi staking, genellikle daha düşük getiri sağlarken, yield farming daha yüksek getiri sağlayabilir.
DeFi staking, genellikle daha az risk taşırken, yield farming daha fazla risk taşır.
Sonuç olarak, DeFi, finansal sistemi devrimleştirme potansiyeline sahip yeni bir teknolojidir. Ancak, DeFi'nin avantajlarından yararlanırken riskleri de anlamak ve iyi değerlendirmek gerekli.
