Gelecek Kaygısı Nedir? Nasıl yenebilirim?

Gelecekte neler olacağını kimse bilemez ve ilişkiler, iş hayatı veya ekonomi gibi hayatın farklı alanlarında neler olacağını merak etmek oldukça normaldir. Kişinin nasıl ilerleyeceğini tahmin edemediği ve üzerinde kontrol sahibi olmadığını düşündüğü gelecekteki durumlar hakkında duyduğu yoğun endişeye gelecek kaygısı denir.

Kaygının alt türleri vardır ve insanlar birçok konuda kaygı duyabilmektedir. Kaygının geleceğe yönelik olmasının yanı sıra gelecek hakkında sürekli kaygı duymak da apayrı bir kaygı türüdür ve birçoğumuzun belirsizlikler içerisinde en sık karşılaştığı duygu olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Gelecek kaygısı genellikle Yaygın Kaygı Bozukluğu gibi var olan bir anksiyete sorununa eşlik eder.

Gelecek Kaygısının Nedenleri

• Belirsizlik: Gelecekte neler olacağını bilmemek, insanları endişelendirebilir. Özellikle kontrol edilemeyen faktörlerin etkisi altında olmak kaygıyı artırabilir.

• Mükemmeliyetçilik: Kendi üzerlerine aşırı baskı kuran veya mükemmel sonuçlar bekleyen kişiler, gelecekte başarısızlık korkusuyla kaygı yaşayabilirler.

• Geçmiş Deneyimler: Geçmişte yaşanan olumsuz deneyimler, geleceğe dair endişeleri artırabilir. Bu deneyimler, benzer şeylerin tekrar yaşanmasından duyulan korkuyu tetikleyebilir.

• Sosyal Karşılaştırma: Başkalarıyla karşılaştırma yapmak, kişinin kendini yetersiz hissetmesine neden olabilir. Başkalarının başarılarına odaklanarak geleceğe dair kaygı artabilir.

• İletişim Eksikliği: Duyguları ve kaygıları açıkça ifade etmeme veya destek aramama, gelecek kaygısını artırabilir

Gelecek Kaygısını Artıran Unsurlar

• Geleceğe dair güven eksikliği, güvensizlik hissi

• Gelecekle ilgili yoğun olumsuz düşünceler

• Gelecekte yaşanacak olaylarla baş edememe korkusu

• Geleceği öngörememe 

• Olaylara ilişkin olumsuz beklentiler

Gelecek Kaygısıyla Başa Çıkma Yolları

• Meditasyon ve Farkındalık: Meditasyon ve farkındalık egzersizleri, zihni sakinleştirebilir ve anın tadını çıkarmayı öğretebilir.

• Hedef Belirleme ve Planlama: Belirli hedefler belirlemek ve bu hedeflere nasıl ulaşılacağına dair bir plan yapmak, gelecek kaygısını azaltabilir.

• Olumlu Düşünme: Olumsuz düşünce kalıplarını tanıyarak ve değiştirerek, daha pozitif bir bakış açısı geliştirebilirsiniz.

• Sosyal Destek: Duygusal destek aramak, arkadaşlarınızla veya bir terapistle konuşmak, kaygıyı hafifletmede yardımcı olabilir.

• Kendine Bakım: Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek ve yeterince uyumak, stresle başa çıkmada önemlidir.

• Profesyonel Yardım: Eğer gelecek kaygısı sürekli ve yönetilemezse, bir psikoterapist veya psikiyatrist ile görüşmek

Unutmayın ki gelecek kaygısı doğal bir duygu durumudur ve herkes zaman zaman bunu yaşar. Önemli olan bu kaygının yaşamınızı yönlendirmesine izin vermemektir. Profesyonel yardım alarak, olumlu düşünce alışkanlıkları geliştirerek ve kendinize iyi bakarak geleceğe daha sağlıklı bir şekilde yaklaşabilirsiniz. Gelecek, bilinmezliklerle dolu bir yolculuktur, ancak bu yolculuğu daha kontrol edilebilir ve keyifli hale getirebilirsiniz.

Ruh sağlığı çalışanları olarak gelecek kaygısını günümüzde özellikle de gençler arasında gözlemliyoruz. 16-30 yaş aralığındaki başvuruların çoğu ilk seanslarda gelecekleri ile ilgili endişeler taşımakta olduklarını belirtiyor. Dünya genelinde de aynı yaş grubunda artan bir gelecek kaygısının olduğuna dikkat çekiliyor. Küresel ısınma ve iklim krizi gelişmiş ülkelerdeki gençleri gelecekte yaşayacak bir dünyanın kalmayacağı konusunda kaygılandırırken, Türkiye’deki gençlerin kaygıları daha yakın geleceğe hatta bugüne dair.
Akademik başarı, meslek seçimi, ilişkiler ve kişisel hedefler gibi konuların yanı sıra maalesef can güvenliği, kişisel özgürlükler, adalet de ülkemizde gelecek kaygısını yoğunlaştıran etkenlerden. Daha yeni, genç bir hastam eşcinsel olan yakın bir arkadaşı için üzüldüğünü, asla kendisi kadar özgür olamayacağını düşündüğünü, ancak kendisinin bile sevgilisi ile dışarda dolanırken birbirlerine yakın durmalarından ya da kısa öpücüklerden dolayı çevredeki insanların tepkileriyle karşılaştığını ve bu tepkilerin artabileceği ile ilgili kaygılı olduğunu dile getirdi.

Birçok genç kendilerine bir hayat kuramamak, özel hayatlarına-ilgi alanlarına fon sağlayamamak, taşınır-taşınmaz bir mal edinememek, hatta geçinememek veya ayrı bir eve çıkabilecek olamamakla ilgili kaygısını dile getiriyor. Sadece maddi kaygılar ile meslek seçiminde bulunma zorunluluğunu hissetmek beraberinde mutluluk ve tatmin ile ilgili başka kaygıları da getiriyor. Bir yandan değişen teknoloji bazı meslekleri büyütürken bazılarını bitiriyor; değişim rüzgarını öngörememek da belirsizlikliği arttırarak kaygıyı besliyor. Buna bir de bulunulan coğrafyanın değişen koşulları eklendiğinde öngörmek kahin olmayı gerektiriyor. 

Zihninizde olumlu bir gelecek inşa etmek kaygınızı yönetebilmeniz için size yardımcı olabilir. Kendimize var olan konjüktüre uygun gerçekçi hedefler koymak, güçlü yönlerimize odaklanmak ve gelecek ile ilgili planlar yapmak, kaygıyı hafifletebilir. Olumlu düşünce alışkanlıkları geliştirmek, hedefler dışında da yaşamda anlam ve amaç bulmak, öz-değerlerini belirlemek gibi unsurlar odak noktanızı değiştirmede etkili olacaktır. Zihinsel sağlığımızı korumak için kendimize zaman ayırmak, stres yönetimi tekniklerini öğrenmek ve uygulamak, sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmek de işlevsel adımlardır.

Gelecek kaygısına dair konuşmak önemlidir; kaygı birçok insanın yaşadığı ortak bir duygudur. Psikolojik etkileri göz ardı edilmemeli ve başa çıkma stratejilerine odaklanılmalıdır. Kendimize olan güvenimizi güçlendirmek, destek aramak ve olumlu bir gelecek inşa etmek, gelecek kaygısının üstesinden gelmemize yardımcı olabilir.