EigenDA, ekosistemi ve potansiyeli
Selamlar, bu blog-post'un içeriği EigenLayer değil EigenDA ve Eigen Protokolü hakkındadır.
Geçen ay Twitter'da gerçekleştirdiğim space'de bir yorumda bulundum, CelestiaDA ve gelecek potansiyeli hakkında benden yorum istendiğinde yorumum :d üzerine ek olarak EigenDA kıyası ve potansiyelinden bahsetmiştim.
Celestia Mevcut Market'te potansiyeli 5 Milyar$ Cap ise, EigenDA için bunun 15 hatta 20 Milyar$ Cap olduğunu söylemiştim. Bu iddalı ve kıymetli bir söz açıkcası. Bu fikrimi ilk olarak 18 Temmuz 2023'de bir chat'e yazmışım ama artık daha da eminim.
Peki, Neden EigenDA-Ekosistemi > CelesitaDA-Ekosistemi , diyorum buna geçelim.
Not: Her şeye başlamadan önce bunların benim kişisel fikrim ve tecrübelerim olduğunu belirtmek isterim, ekosistem benim fikirlerime göre değil kendi dinamiklerine göre ilerleyecektir.
EigenDA'nın Eigen için önemi
Bu blogda mümkün mertebe teknik konulara bulaşmadan kendi kalemime uygun yazmaya devam edeceğim.
Mevcut durumda bir çoğumuzun kullandığı bir çok ürün ve kullandığımız projelerin kullandığı ürünler var, Metamask, OpenSea, ENS, ChainLink, Celestia gibi başlıca aklıma gelenler. Bu protokollerin token konusunda başlıca 2'ye ayırıyorum. Tokensiz çalışabilen ürünler ve Token ile ürün hizmeti sunanlar şeklinde.
Örneğin tokensiz ürünler kısmına baktığımızda Metamask ve OpenSea'nin herhangi bir tokeni olmamasına rağmen gayette yıllardır kullanabiliyoruz. Aynı şekilde Chainlink ve Celestia gibi ürünler hizmetlerini bir alternatif veya direkt olarak native tokenleri ile sunuyorlar. X hizmeti satın almak istiyorsan X hizmetinin sahibi olan protokolünün Native tokenine ihtiyaç vardır.
Eigen üzerinde ise bu şu şekilde, EigenLayer'ı herhangi bir Eigen'a ait olmayan token ile kullanabiliyoruz, zaten mevcut durumda herhangi bir native tokenleride yok. Peki ya EigenDA için?
Evet, burada Eigen'nin bir tokene ihtiyacı olacak (tabii bu hizmeti farklı tokenlerle de sunabilir, Chainlik gibi) ve Eigen Protokolünün tokenin en önemli yerlerinden birisi EigenDA olacak.
Özetle, Eigen Protokolü için token söz konusu ise EigenDA en muhim olanı olacak.
EigenLayer ile EigenDA farkı nedir?
Çok kısa bir özetle:
EigenLayer, gerekli protokollere ve köprülere merkeziyetsiz market maker görevi görmek için sizin assetlerinizi kullanıcı ile protokol arasında buluşturan yerdir. Ve dahası..
EigenDA, CelestiaDA, NearDA ve Avail'in rakipleri diyebiliriz.
EigenDA hakkında, bağımsız yorumlarım
Celestia'nın kağıt üzerinde eksik kaldığı ve rakiplerinin daha iyi durumda olduğunu biliyoruz peki iyi olmak yetiyor mu? Asla yetmiyor. Bu marketin PR uğruna döndüğünden ve protokollerinde bundan kaçamadan etkilendiği şüphesiz. Örneğin Avail, her ne kadar Celestia'dan daha iyi olduğunu idda etsede günü geldiğinde esamesi okunmayacağını düşünüyorum. Buna en güzel örnek Polygon'nun NearDA kullanarak Availin geleceksiziliğini göstermiş oldu.
Vitalik'in son Reddit AMA'sında kendisinin söylediği şeylerden birisi; Ethereum DA'yı kaybederse Ethereum'un anlamı yoktur ve bu konunun ne kadar mühim olduğunu ekosistemdeki tüm büyük isimler farkında.. Hal böyleyken ve kritik bir konuyken şöyle bir uzaktan baktığımda ben en büyük işin EigenDA'nın olduğunu düşünüyorum, tahminimce Q2-Q3'de çok daha sık gündeme gelmesi ile beraber bu blog'un kıymeti milyonluk olacaktır.
Neden bunu söylüyorum? Sonlarda doğru anlatacağım..
EigenDA ayrıca dual staking'i getirecek yani 2019 marketinde ikili kazanç dediğimiz olay.
Yani, hali hazırda only ETH stake edebiliyorken EigenDA ile beraber EigenDA ekosisteminde ki rollup'ların native tokenlerinide stake edebileceksiniz. Haliyle kendi usacase'ine usacase katmak isteyen ürünler EigenDA'yı da kullanmak isteyecektir.
bknz, AltLayer: AltLayer'ın 3 AVS'i var ve rETH ile beraber ALT stake edip rewards alabiliyorsunuz.
BURAYA PARANTEZ AÇIYORUM; dYmension'da beklediğim sıradaki entegrasyon EigenDA olacaktır ve Dual staking nimetinden faydalanmak isteyecektir. Tabii burası daha karmaşık ve ayrı konu.
Ve son olarak yeni DA maxilerin ve EthereumDA maxilerin çatıştığı EIP-4844 konusunuda EigenDA masaya getiriyor, ürününü danksharding ve IP-4844 kavramları üzerine inşa ediyor akıllıca bir şekilde. Bununla beraber EigenDA çok daha ucuz ve hızlı oluyor mevcut DA'lardan Celestia bu konuda geride.
Celestia mevcut kullanım durumunda Ethereum Rollup'lara bir DA hizmeti sağlıyor lakin Celestia'nın en önemli ürünü olan Celestia DAS'ı kullanamıyorlar.
Ho.. Hocam.. Celestia?.. naptın..
E madem Celestia'yı çok katıyoruz konunun içine onunda EigenDA'da önde olduğu konulardan bahsedeyim. Mevcut durumda, Celestia'nın DA maliyetlerinde %99'luk bir düşüş sağladığını, EigenDA'nın ise %90'lık bir düşüş sağladığını görüyoruz, burada asıl amacı DA hizmeti satın almak isteyen ürünler için Celestia daha avantajlı konumda. Ve EigenDA settlement için ETH kullanırken, Celestia settlement için dYmension kullanıyor. dYmension ETH killer bir espiri olarak sunsakta burada ufak bir savaşın olduğu kesin.
Kısaca büyük bir trade-off var, güvenlik, maliyet ve tasarruf gibi.. Şahsen benim fikrim bu trade-off'un kazananı güvenliktir, sırf Ethereum güvenliğini almak için bir kaç cent fazla ödemeyi herkes tercih eder.
Ha bir de, yinede EigenDA daha ucuz.
Settlement konusunda ki çatışmayı Osmosis kendi RaaS ürünü ile çıksaydı son bulabilirdi ve dYmension'ı yok edebilirdi ama önümüzdeki aylarda dYmension RaaS'i göreceğiz.
Hocam peki EigenDA Ekosistemi?
Hali hazırda EigenDA ekosisteminde bir çok proje var, dahası da gelecektir lakin ben kendim ilgilendiğim ve önemli bulduklarımdan kısaca bahsedeceğim.
HyperLane, benim de ara ara buradan kullandığım bir ürün. Kısacası Axelar ve LayerZero'nun Solana, Ethereum ve Cosmos versionu. Kesinlikle Axelar'dan daha iyi bir iş.
Espresso, Ben şahsen mümkünse espresso'da yapılacak ne varda bir şekilde dokunulmasını düşünüyorum. Espresso, kısacası; bizim Rollup'ların sequencerları çok merkezi, bunu merkeziyetsizleştirmeye çalışıyor. Şu an da L-1'lerin DA'de olduğu gibi L-2'lerin de sequencer temel sorunlarından birisi, haliyle önemli bir ürün.
OffShore, bu blog'un önemli projelerinden ve alphasından birisi olsun. OffShore EigenDA ekosisteminde ki Omni benzeri bir işi Move ile yapan protokollerden, ortalıkta görebileceğiniz bir proje değil şu an sadece buradan takip edebilirsiniz.
Flunet, tweetim mevcut buradan bakabilirsiniz.
LayerN, tweetim mevcut buradan bakabilirsiniz.
Drosera, EigenLayer'in Founder'i Drosera'yı security service olarak kullanmayı düşündüklerini söylüyor, büyük bir iş ama pek bilinmiyor, buradan takip edebilirsiniz.
Mangata, hali hazırda düşük MCap'li bir tokenleri olduğu için çok yorum yapmıyorum, önemli işlerden birisidir, kendileride bir Eigen AVS sahip olamasıyla daha çok adını duyacağız..
EigenLayer kullanalım mı?
Eigen Protokolü, EigenDA ve ekosistemi, bu yılın tıpkı Moduler ekosistemde gördüğümüz gibi kulaklarımızı kanatacak derecede iş başaracakları aşikar ve bu ekosistemin degen protokolü olacağı kesin.
Lakin eksik yaptığınız şey sadece Eigen hakkında restaking yapmanız ve bundan ibaret bilinmesi, zaten bu blogun amacıda bu, tamamen Eigen'a hakim olun. Ekosistemdeki işlerede değer verin EigenDA'da takip edin, EigenDA'nın 10k takipcisi var sadece :p ekosisteminde ki ürünler zaten keşfedilmemiş orası ayrı dert..
Peki ben EigenLayer kullanıyor muyum? Benim ne yaptığım önemsizde, sizlere anlatabileceğim tek şey, Ethereum'unuz varsa Eigenden daha iyi bir seçeneğiniz yok, yoksa bu fırsatları EigenDA ve ekosisteminde değerlendirin. Eigen'nin tahminimce 2 milyar dolara yakın bir değerde airdrop yapacağını burada da tokenlerinin %10 ve civarı droplayacağını düşünüyorum.
2 milyar dolarlık havuza gidip 0.1 ETH atmak mantıklı mı? Asla.. hiç değil.. Hep derim bu Eigen'a para kaptırmaktır. Ayırca Eigen'da multi yapmakta saçmadır, mümkün mertebe en yüksek puana ulaşmak en mantıklısıdır, haliyle 0.1 - 0.1 - 0.1 mantıksızdır.
Ethereum holdler birisinin en az 2000 puanı olması gerektiğini düşünüyorum.
Son
Açıkcası arkadaşlar yazdıkça yazasım geliyor ve bu blogda anlatılacak, EigenDA'nın, ekosisteminin potansiyelini ve söylenecek Alphaların sonu gelmeyeceğinin farkındayım. Ben bunun devamını yayınlarımda getirmek istiyorum.
Peki bu blog dışında yayınlarımda ve diğer tweetlerimde neler anlatacağım?
- Eigen AVS (bu çok önemlidir, tıpkı dYmension-RollApps ilişkisi gibi)
- Eigen node ve Eigen ekosisteminin nodeları
- Yeni ürünlerin geleceği ve vizyonları
- Bu ekosistemin yeni projeleri ve alphaları
Hay Allah'ım yazdıkça yazasım geliyor ama nasıl ki Yenilikçi blokzincirlerde, Cosmos Hub'larda, Modüler ekosistemde hem yatırımcılar arasında hem ülkemde öncü olup değer kattıysam EigenDA ve benzeri yeniliklerin ve sektörlerin hep ensesindeyim.. İşim bu ve bunu yapmaya devam etmezsem Rues'in hiç bir anlamı yok..
Nicesiyle görüşmek üzere.. (susmak istemiyordum)
