Eleştiriden Kaçış

Eleştiriye açık biri misiniz? Sizin düşüncelerinize karşı olan ve kendini otorite ilan etmiş bir kalabalık düşünün. Kendi düşüncülerini size dayatmak isteyen bu kalabalığın kurallarına karşı çıktığınızda sizi eleştirdiklerini söylerler. Ancak bu yargılamak olmaz mı?


İspanyol ressam Pere Borrell del Caso'nun derdi de tam olarak buydu. Dönemin popüler sanat anlayışı olan Romantizm, tüm sanat okullarını ele geçirmişti. 18.yüzyılda, Avrupa'da heyecan, coşku ve özgürlük gibi kavramları dile getiren bir dönemdi. Romantizm; 'romana benzeyen' yani inanması güç ve doğaüstü bir his veren eserler için söyleniyordu. Özellikle tarih, harabeler ve efsaneler tutkulu bir şekilde tuvale aktarılıyordu.
Metafiziksel kabul edilen bu sanat anlayışı elbette pek çok ressamın 'sanat' anlayışına da pek uymuyordu. Bunlardan biri de Pere Borrell del Caso idi. Kendisi dönemin kabul edilmiş ve otorite haline gelmiş Romantizm akımından kurtulmak istiyordu. Resimler gerçek olsun istiyordu. Gerçeklerin anlatılmasını, resimdeki figürlerin bizden olmasını, bize benzemesini, onları gördüğümüzde aslında kendimizi görmemizi istiyordu.

İnsanlara sanatı öğretecek olan yol Romantizm değil gerçeklik olmalı diyordu. Tuvallerin içindeki figürler Caspar David Friedrich'in 'Sis Bulutu Üzerindeki Gezgin' adlı eserindeki gibi ulaşılmaz figürler olmamalıydı.


Bu figürler bize her anlamda dokunabilecek kadar yakın olmalılardı. Bu yüzden de 1874 senesinde 'Eleştiriden Kaçış' adındaki bu muhteşem sahneyi tasarladı. Tuval üzerine yağlı boya olan bu eserde kullanılan optik illüzyon sayesinde eserin iki boyutlu olduğuna inanmak çok güç bir hale geliyor.
Romantizmin metafiziksel yaklaşımına tokat gibi bir gerçeklikle cevap veren sanatçı resim içindeki figürü metafiziksel bir şekilde çıkarmayı başararak tüm eleştirilerden kaçıyor ve dönemin otoriter sözde eleştirmenlerini çaresiz bırakıyor...
Kendi kuralları dışında resimler yapılsın istemeyen dönem sanat okulları ve eleştirmenlerinden, dönemin bağnaz sana yaklaşımından ancak bu kadar yaratıcı bir şekilde kaçılabilirdi...

Okuduğunuz için teşekkür ederim. Sanatla ve sevgiyle kalın...