2 Dakikada Impermanent Loss (Geçici Kayıp) Nedir?

DeFi ürünlerini tanıtmaya çalıştığım yazılardan biri olan “1 dakikada Likidite Havuzları” yazımda, yu.eth'nin yorumlarda Impermanent Loss'tan bahsetmesi üzerine bu konunun öneminden ve ne olduğundan da bahsetmek istiyorum.

Özet tanımı en sonra yapmak yerine vakti kısıtlı olanlar için en başta yapayım.
Impermanent Loss: Herhangi bir DeFi protokolünde likidite havuzuna yatırdığınız varlıkların havuz değerinin, varlıkların HODL değerine oranla düşük kalmasıdır. Yatırdığınız varlığın değerinde ne kadar oynama olursa o kadar kayba maruz kalırsınız.
Formülü ise şöyledir ⇒ IL = (Havuz varlıklarının değeri/Varlıkların hodl değeri)-1

Bu durum nasıl gerçekleşir, likidite havuzlarının kazançlı olması gerekmez miydi? Gelin beraber bakalım

Geçen hafta likidite havuzlarından bahsederken depo örneğini vermiştim. Bu deponun çalışma mantığı şöyle: likidite sağlayıcılar ellerindeki fazla ürünleri bu depoda stokluyor, ihtiyacı olan kişiler bu depodan o ürünleri alıp satıyor ve likidite sağlayıcılar bu alışverişlerden elde edilen komisyonlarla ödüllendiriliyorlar.

Ancak burada çok önemli bir detay var ve birçok insan bu detayı maalesef bilmeden ya da gözden kaçırarak likidite havuzlarına varlıklarını koyuyor. Geçici Kayıp (IL), depoya kilitlediğiniz varlıkların oranının değişmesiyle başlar. Buna da, varlıklardan birinin değerinin volatil olması sebep olur. Yani yatırdığınız varlıklardan birinin fiyatının aşırı derecede yükselmesi ya da düşmesi -kısaca hareketli olması- sizin için dezavantaj yaratacaktır.

Örnek vermek gerekirse:

• Ali, SOL/BULB havuzuna $100 değerinde 1 SOL ve $100 değerinde 1000 BULB (toplamda 200 USD) eklemiştir. Böylece $2000 değerindeki SOL/BULB havuzunun %10’u kadar ekleme yapmış oldu (10 SOL + 10,000 BULB).

• Eklediği Solana’nın değeri $400’a yükseldi ancak BULB herhangi bir yükseliş göstermedi. Likidite havuzlarında, geleneksel borsalardaki gibi emir defteri olmadığı için fiyat değişimleri hemen havuza yansımaz. Havuzdaki varlıkların değeri piyasa fiyatını direkt yansıtmadığı için arbitraj için uygun hale gelmiş oldu.

• Arbitraj traderlar bu fırsattan yararlanmak için havuzdaki SOL’leri BULB token karşılığında satın alırlar ve havuzdaki SOL/BULB paritesinin fiyatı piyasayla eşitlenene kadar bu durum devam eder.

• Havuzdaki varlıkların yeni dağılımı, 5 SOL + 20,000 BULB olur. (Formülasyon için)

• Bu yükselişten sonra havuzun %10’una tekabül eden varlıklarını havuzdan çekip satmak isteyen Ali, havuzdan 0.5 SOL + 2000 BULB çekebilir.
  • 0.5 SOL = $200
  • 2000 BULB = $200
  • Bu da toplamda $400 eder. Yani Ali’nin kazancı $200 olmuştur.

• Peki Ali, havuza koymak yerine varlıklarını hold etseydi kazancı ne olurdu?
  • 1 SOL = $400
  • 1000 BULB = $100
  • Toplam $500. Yani Ali’nin $100’lık teorik bir kaybı olduğunu söyleyebiliriz. İşte buna Impermanent Loss denir.

• Tabi bu örnekte Ali’nin havuzdan kazandığı işlem komisyonları göz ardı edilmektedir. Bu hesap sadece havuza eklenen varlıklar üzerinden yapılmaktadır.

Impermanent Loss her ne kadar adı üzerinde geçici kayıp olarak bilinse de aslında burada kayıplar, havuza koyulan varlıklar havuzdan çekilince kalıcı hale gelir. Varlıkların ikisinin de aynı fiyat hareketini yapması veya değeri değişen varlığın değerinin, eski değerine dönmesiyle bu kayıp kapanmış olur.

Peki bu durumdan nasıl kurtuluruz?

Likidite havuzlarına ekleme yaparken değeri sabitlenmiş varlıkların (WETH/ETH, SOL/jitoSOL, BTC/WBTC vb.) olduğu bir havuza ekleme yaparak veya tolere edeceğiniz fiyat aralıklarını iyi ayarlayarak kaybı yaşanmadan önleyebilirsiniz.

Likidite havuzları, piyasanın daha durgun olduğu ve fiyat hareketlerinin tahmin edilebilir olduğu dönemlerde kazançlı bir araç olsa da volatil piyasalarda bu tarz kayıplar yaşatabilmektedir.

Okuduğunuz için teşekkürler,
Azat




Kaynaklar:
https://academy.binance.com/en/articles/impermanent-loss-explained
https://www.ledger.com/academy/glossary/impermanent-loss
https://docs.balancer.fi/concepts/advanced/impermanent-loss.html

Kendi IL oranınızı hesaplamak isterseniz: https://whiteboardcrypto.com/impermanent-loss-calculator/