Teknik analiz formasyonları

Hiç bilenle bilmeyen bir olur mu? Grafik okumayı bilmek, bir de bu bilgiyi bir strateji içinde kullanabilmek, borsada istikrarlı şekilde para kazanmak için olmazsa olmazdır.

Bu yazıda en güvenilir ve en çok kazandıran grafik formasyonlarını ve altlarında yatan mantığı göreceğiz.

Teknik analizde en çok sorgulanan konu belki de formasyonların varlığı ve güvenilirliğidir. Finansal piyasalar ilk kurulduğundan bu yana yatırımcı profili pek de değişmedi. Bir borsada yatırım yapmaya başladığımızda, o borsaya yalnızca paramızı değil, aynı zamanda önyargılarımızı, ilkel dürtülerimizi, aşırılıklarımızı, duygularımızı ve psikolojimizi de dahil ederiz. Bu nedenle, kitlesel dürtüler, psikolojiler ve duygular bir hisse senedinin fiyat grafiğine yansırlar. Yükselişlerde ve düşüşlerde yatırımcı kitlesinin davranış kalıpları her seferinde grafiklere yansır. Kendini tekrar eden bu fiyat hareketi döngülerine de grafik formasyonları diyoruz. Fiyat bu formasyonlardan yukarı ya da aşağı yönlü sert bir çıkış yaptıktan sonra da formasyon hedefine yani formasyonun ön gördüğü bir fiyat seviyesine gitmesini bekleriz. İşin bu kısmı da artık kendini gerçekleştiren kehanettir.

Çünkü artık fiyat, formasyonu gören herkes tarafından izlenmekte ve formasyon hedefine gelindiğinde alım ya da satım tuşlarına yüklenilmekte, böylece formasyon hedefine ulaşmaktadır. Formasyon hedefi olayına kuşkuyla yaklaşırım, onun yerine trendi ve fiyatı takip etmeyi tercih ederim. Sebebine gelince, eğer bir trend dönüşü söz konusu ise yeni trendin içinde kalmayı tercih ederim ta ki trend bana sona erdiğini işaret edene kadar. Sözü fazla uzatmadan en çok kazandıran formasyonları tanımaya başlayalım.

Yüksek Dar Bayrak Formasyonu

Yüksek dar bayrak formasyonu, en güçlü yükseliş formasyonlarından biridir ve güçlü yükseliş hareketinin ardından bir yatay dinlenme bölgesinin oluşmasıyla görülür. Bu formasyon, fiyatın güçlü bir yükseliş trendinde olduğunu gösterir. Normal bayrak formasyonundan farklı olarak, bayrak direği oldukça uzun, bayrağın oluştuğu fiyat aralığı daha dardır. Hacim, fiyat bayrak şeklini alırken düşer.

Bayrak direği, fiyatın güçlü yükseliş yaptığı yükseliş günlerinden oluşan mumların toplamıdır, formasyonun bayrak kısmı da fiyatın konsolidasyona girdiği yani düşük hacimde bir miktar kar satışının yapıldığı bölgedir. Burada bir çok yatırımcı ve trader formasyonun yukarı kırılmasını bekler ve formasyon çıkışında yüksek katılımlı alımlar görülür. Bayrak genelde yönü aşağıya bakan bir dikdörtgen şeklindedir. Formasyonun bittiğinin ve yeni bir yükselişin başladığının işareti de çizimde “formasyon çıkışı” olarak işaretlediğim yüksek hacimli yükseliş mumudur. Stop loss, bayrağın (dikdörtgenin) alt çizgisi olarak belirlerek işleme girilebilir.

Dar bayrağı gösterdim, bir de ayırt edebilmeniz için geniş bayrağı Tom Bulkowski’nin kitabından alıntılayarak göstereyim. Aşağıda sarı ile işaretlediğim geniş bayrak, onun hemen altındaki de dar bayrak. Bayrak kısmının genişliğini kıyaslayın.

Omuz Baş Omuz Formasyonu

Omuz Baş Omuz (OBO) formasyonu, eğitimlerde aşağıda çizdiğim basit şekle benzer anlatılır ancak gerçek grafiklerde bunun gibi bariz OBO’lar pek sık görülmez. OBO’lar genellikle karmaşık yapıdadırlar ve tanıması bazen güçtür.

Önce OBO neden ve nasıl oluşur ona bakalım. Omuz baş omuz formasyonlarına trend dönüş formasyonları denir. Bunun sebebi yükselen bir trendde oluştuklarında, yükselen trendin doğal dokusu olan daha yüksek tepeler, daha yüksek dipler döngüsünün bozulmuş olmasıdır. Yukarıdaki çizime dikkat ederseniz, sağ omuz, baş tepesinden daha alçaktadır, yani fiyat daha yüksek tepeler yapmakta başarısız olmuştur. Dahası, fiyat alçalan trendin işareti olan daha düşük tepeler yapmaya başlamıştır. Trendin düşen trende döndüğünün kesinleşmesi için fiyatın bir de daha düşük dipler yapması lazımdır. Bu şartı yerine getiren de fiyatın, boyun çizgisi dediğimiz bir önceki dibin geçtiği fiyat seviyesinin altına inmesidir. Şimdi OBO’nun mantığı anlaşılmıştır diye tahmin ediyorum. Ezberlemek yerine fiyatın ne yapmaya çalıştığını anlamak daha iyidir. Bunun gibi basit bir OBO’da trade etmek kolaydır, elinizde bu formasyonu oluşturan hisse varsa satarsınız, ya da mümkünse kısa pozisyon alırsınız. Fiyat, boyun çizgisini aşağı kırdıktan sonra tekrar yükselerek boyun çizgisine onaya gelebilir. Formasyon tamamlandıktan sonra (boyun çizgisi kırılması), fiyat ya bir düzeltme yapar ya da trend tamamen düşen trend olarak değişir.

Bir de karmaşık OBO’lar var ve oldukça güvenilirdir. Örneklerle bakalım.

Karmaşık OBO’lar, klasik OBO’ların bir çeşididir. Yükselen trendlerde oluşurlar ve formasyon içinde birden fazla omuz ya da birden fazla baş görülebilir ama her ikisi bir arada görülmez. Başın her iki tarafındaki omuzlar neredeyse aynı fiyat seviyesinde zirve yapar ve şekil olarak birbirine benzerler. Formasyon, 4 ila 6 zirveden oluşur ve ortadaki en yüksek zirve başı ve diğer küçük zirveler omuzları oluştururlar. Aşağıda kalan dipleri birleştiren destek çizgisi de boyun çizgisini oluşturur. Fiyat omuz ve baş tepelerine doğru artarken hacim düşer, tepelerden aşağı inerken hacim yükselir.

Bir de düşen trendlerde görülen Ters Omuz Baş Omuz formasyonu var. Örneği inceleyin, fiyat sağ omuzda daha düşük dipler yapamamış. Boyun çizgisinin altı stop noktası. Formasyon hedefi, baş tepesi ile boyun çizgisi arasındaki uzaklıktır.

Omuz baş omuzlarla ilgili bir uyarı, bu formasyonlar her görüldüğünde trend dönecek anlamı taşımazlar. Bazen başarısız olurlar ve trend devam eder. Bir örnek aşağıda:

Fincan Kulp Formasyonu

Bir devam formasyonu olarak bilinir. Yükselen trendlerde fiyat zirvesinden bir düzeltmeye girdiğinde, satışlar önce hız keser, sonra fiyat bir fiyat bölgesinde yatayda hareket ederek sanki bir tabana yerleşir. Bu düzeltme ve toparlanma fazı haftalarca, aylarca hatta yıllarca sürebilir. Bu tabanda hisse toplanır ve ardından yükseliş başlar. Hisseyi zirveden alan yatırımcılar ise sabırsızlıkla hisseyi satmak için fiyatın maliyetlerine gelmesini bekler. Fiyat eski zirvesine gelince daha önce bu zirve fiyattan alanlar ve tabandan alan şanslı yatırımcılar direnç seviyesine gelen hisseyi satarlar, böylece fincan tamamlanmış olur. Satışlarla birlikte artık formasyonun kulp kısmı oluşmaya başlar. Hisse yükselme eğilimindeyse eğer, kulp içindeki satışlar düşük hacimle gerçekleşir, hisseyi satanlar sadece parasını kurtarmak için sabırslızlıkla bekleyen bireysel yatırımcılardır. Kulp kısmında, alçalan kama, üçgen, dikdörtgen, TOBO gibi formasyonlar görülebilir. Formasyon hedefi, kulpun başladığı yerden, fincan dibine yani tabana kadar olan mesafedir.

Mükemmel örnek, Ons altın:

Bir de ters fincan kulp formasyonu var ve psikoloji yukarıdakinin tam tersidir. Örnek:

Yükselen/Alçalan Kama Formasyonu

Bu iki formasyon hem dönüş, hem de devam formasyonu kategorisine girebilir. Bu formasyonları tanımak kolaydır, dipleri ve tepeleri birleştirdiğinizde size fiyatın huni gibi daralan bir aralık içinde hareket ettiğini gösterirler. Düşen trendlerin sonunda alçalan kama görülmesi, fiyatın yukarı kırılabileceğini haber verir. Benzer şekilde, yükselen trendlerde görülen yükselen kama, trendin aşağı yönlü değişebileceğini söyler. Formasyonu çizerken hem üst çizgide hem alt çizgide en az üç temas olmasına dikkat edin. Hacim soldan sağa doğru yani formasyonun bitimine doğru azalır.

Hedef şöyledir:

Kamalarla ilgili önemli bir nokta var. Bu kural tüm eğimli çizgiler için geçerlidir.
Kural şu: yatay fiyat destek ve dirençleri, trend çizgilerinden daha kuvvetlidir. 
Yükselen kamanın aşağı kırılmasıya düşüşe geçmesi beklenen fiyatı bir yatay destek düşmekten koruyabilir.


Başka bir örnek:

Daha fazla formasyon yazısını sonraki günlerde paylaşacağım.

Steve Burns’den alıntı:

Grafik formasyonları bir trade sistemi değildir, tıpkı bir haritanın bir yolculuk olmadığı gibi. Yolculuğunuzun iyi ya da kötü geçmesini haritayı doğru kullanabilmenize bağlıdır. Grafik formasyonları, bir trade’de ödül/risk oranını ve stop loss noktasını belirlemede kullanıldığında en iyi sonucu verirler. Formasyonlar, bize en az direncin olduğu yolu gösterirler; onlar geleceği gösteren sihirli küreler değildir.

Bu tür konular, teknik analiz araçları, eğitimleri veya indikatörler ilgilinizi çekiyorsa borsarazzi bloguna göz atmanızı tavsiye ederim..

Makalemi beğendiyseniz bana destek olmak için etkileşimde bulunabilirsiniz,
Konuyla ilgili sorularınızı yorumlar kısmından bana iletebilirsiniz.
Daha faklı temel, teknik bilgileri öğrenmek isterseniz yayınlarımı takip edebilirsiniz.

x de beni takip edin: borsarazzi
telegram grubumuza katılın: t.me/TR4DERS

Vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkür ederim.
Yeni bir makalede görüşünceye kadar hoşçakalın..