Rusya’nın Ticaret Ekseninin Yüzde 85’i ABD Dolarından Uzaklaşıyor
Önde gelen BRICS üyesi Rusya, cesur bir stratejik manevrayla, Ocak 2024 itibarıyla BRICS ülkeleriyle yaptığı ticaret işlemlerinin %85'ini dramatik bir şekilde yerel para birimi Rus Rublesi'ne kaydırdı. Bu önemli hamle, Rusya'nın bilinçli bir çaba gösterdiğini gösteriyor. Özellikle ABD yaptırımlarının ardından ABD dolarından uzak durmak, ekonomik dayanıklılığını ve özerkliğini güçlendirmeye yönelik açık bir girişime işaret ediyor.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, BRICS ülkeleriyle yapılan ticaret anlaşmalarında ABD doları yerine Ruble cinsinden dikkate değer bir artış olduğunu doğrulayarak bu eğilimin altını çizdi. 2021'deki yüzde 40'tan 2024'teki şaşırtıcı yüzde 85'e geçiş, iki yılda neredeyse yüzde 113'lük bir artışı temsil ediyor ve doların küresel ticaretteki geleneksel hakimiyetine meydan okuyor.
Rublenin Küresel Ticarette Yükselen Rolü
Bu stratejik dönüm noktası yalnızca bir sayı oyunu değil; iyi hazırlanmış bir ekonomik satranç hamlesidir. Rusya, sınır ötesi işlemlerde Ruble'yi giderek daha fazla kullanarak, yalnızca ABD yaptırımlarını aşmakla kalmıyor, aynı zamanda para birimini uluslararası ticarette geçerli bir alternatif olarak tanıtıyor. Bu strateji, BRICS'in ABD dolarının hegemonyasına meydan okuma ve ekonomik bağımlılıklarını çeşitlendirme yönündeki daha geniş gündemiyle uyumludur.
Dahası, Rusya'nın İran'la birlikte SWIFT ödeme sistemiyle yollarını ayırma kararı, bağımsız bir finansal altyapı oluşturma konusundaki kararlılığının bir örneğidir. Kremlin'in ABD doları hariç yeni bir ödeme sistemi geliştirme çabaları, ABD liderliğindeki finansal sistemlerin kısıtlamalarından arınmış alternatif bir ekonomik düzen arayışını güçlendiriyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov'un geleneksel doların hakim olduğu düzene yönelik "güvenilmez, yanlış ve tehlikeli" eleştirisi, Rusya'nın küresel finansta yeni bir yol çizme konusundaki tutumunu özetliyor.
Rusya'nın Mali Muhalefetinin Küresel Etkileri
Rusya'nın bu radikal değişiminin sadece BRICS ülkeleri için değil, küresel ekonomik manzara için de geniş kapsamlı sonuçları var. Bu hamle, istikrar ve likidite algısı nedeniyle dolara güvenen birçok ticaret ülkesi ve işletme arasında hakim olan ABD dolarına yönelik atalet ve tercihe meydan okuyor. Bununla birlikte, Rusya'nın dönüşü, doların uluslararası ticaret ve finanstaki tartışmasız konumunun yeniden değerlendirilmesini potansiyel olarak teşvik edebilir.
Rusya'nın dolarsızlaştırma kampanyası anlık bir tepki değil, ABD ve müttefikleri tarafından 2014'ten bu yana başlatılan bir dizi yaptırıma karşı hesaplı bir yanıttır. Enerji ve bankacılık gibi sektörleri hedef alan bu yaptırımlar, Rusya'nın politikasını harekete geçirdi. Dolara bağımlılığı azaltmak. Rusya Merkez Bankası, doların döviz rezervlerindeki payının 2013'teki %46'dan 2020'de %22'ye önemli bir düşüş yaşadığını, Euro ve Çin Yuanının paylarının ise arttığını bildirdi.
Ancak dolarsızlaşmaya giden yol zorluklarla dolu. Uluslararası rezervlerin ve işlemlerin önemli bir bölümünü oluşturan ABD dolarının küresel hakimiyeti önemli bir engel teşkil etmektedir. Dahası, Rusya'nın hamlesini kendi ekonomik çıkarlarına doğrudan bir meydan okuma olarak algılayabilecek ABD ve müttefiklerinden gelecek tepki riski de var. Dolardan hızlı bir çıkıştan kaynaklanan potansiyel oynaklık ve istikrarsızlık da küresel ticareti ve finansal istikrarı bozma olasılığıyla birlikte büyük görünüyor.
Rusya'nın kararı, diğer ülkelerin para birimi tercihlerini ve ittifaklarını etkileyerek uluslararası ticaret ve ekonominin dinamiklerini yeniden şekillendirebilir. Çin bunu Rusya ile ekonomik bağlarını güçlendirmek için bir fırsat olarak görse de Avrupa artan istikrarsızlık ve baskıyla karşı karşıya kalabilir. Orta Doğu'nun tepkisi farklı olabilir; bazı ülkeler Rusya'nın tutumuna katılırken diğerleri ABD ile stratejik ortaklıkları nedeniyle temkinli davranıyor.
Dünya izlerken, Rusya'nın cesur mali stratejisinin etkisi tam olarak anlaşılmayı bekliyor, ancak etkileri inkar edilemeyecek kadar geniş kapsamlı ve derin.
