Yupiter planeti

Jüpiter, güneş sistemindeki 5. gezegen ve gezegenlerin en büyüğüdür. Jüpiter'in çizgileri ve dairesel fırtınaları su ve amonyaktan oluşan soğuk bulutlardır. Atmosfer esas olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. Jüpiter'in ünlü kırmızı noktası, Dünya'dan daha büyük olan ve yüzlerce yıl süren bir kasırgadır. Bu gezegenin 50'den fazla uydusu var. Bilim adamları "Galile uyduları" ile daha çok ilgileniyorlar. Bunlar Jüpiter'in en büyük dört uydusu - Europa, Callisto, Hanymede ve Io - 1610'da Galileo Galilei tarafından keşfedildi. Jüpiter'in de üç halkası vardır ancak bunları birbirinden ayırmak zordur. Jüpiter, adını antik Roma tanrılarının kralından almıştır.


Hacim ve mesafe Jüpiter'in 69.911 km'lik yarıçapı Dünya'nın 11 katıdır. Dünya 50 kuruş büyüklüğünde olsaydı Jüpiter bir basketbol topu büyüklüğünde olurdu. Güneş'ten 778 milyon km uzaklıktaki Jüpiter 5,2 AU'da yer almaktadır. Bir astronomik birim, kısaca AV, Güneş'ten Dünya'ya olan mesafedir. Işığın Güneş'ten Jüpiter'e ulaşması 43 dakika sürer.

Eksen etrafında yörünge ve dönüş Jüpiter güneş sistemindeki en kısa güne sahiptir. Jüpiter'de bir gün 10 saate eşitti. Bu gezegenin Güneş etrafındaki dönüşü de oldukça ilginçtir. Böylece Jüpiter Güneş etrafındaki dönüşünü 12 yılda tamamlar. Jüpiter'in yörüngesine göre 3 derece eğiktir. Bu, kendi ekseni etrafında tamamen dikey olarak döndüğü anlamına gelir. Bu gezegende mevsimlerin yaşanmamasının nedeni budur.


Yaratılış Jüpiter'in oluşumu 4.500 milyon yıl önce güneş sisteminin oluşumuyla örtüşmektedir. O dönemde Jüpiter etrafındaki gazları kendine çekerek büyük bir dev haline geldi. Aslında Jüpiter'in bileşimi Güneş'in bileşimidir. Jüpiter Güneş'ten küçük olduğu için alev alamadı. Jüpiter 4.000 milyon yıl önce şimdiki yörüngesine yerleşerek yaşamını sürdürmüş ve Güneş'ten itibaren 5. sırada yer almıştır. Yapı Jüpiter'in bileşimi Güneş'inkine benzer; esas olarak hidrojen ve helyum gazından oluşur. Atmosferin derinliklerinde basınç ve sıcaklık arttıkça hidrojeni sıvılaştırır. Bu, gezegeni büyük bir denize dönüştürür. Bu deniz su değil hidrojendir ve güneş sistemimizdeki en büyük deniz olarak kabul edilir. Bilim adamları, gezegenin merkezindeki basıncın, elektronların atomlarına sıkıştırılarak metal benzeri bir elektrik iletkenliği sağladığına inanıyor. Gezegenin kendi ekseni etrafında hızlı dönmesinin, bantlarında yüksek bir elektrik akımı oluşturduğuna ve bunun da gezegenin manyetik alanını arttırdığına inanılıyor. Jüpiter'in çekirdeğinin gazdan mı yoksa sert metalden mi yapıldığı hala bilinmiyor. Belki de merkezdeki sıcaklık 50.000 dereceye ulaşıyor ve bileşimi demir ve silikatlardan oluşuyor.


Yaşam olasılığı Jüpiter'in ortamı bildiğimiz anlamda yaşama uygun değil. Ortamdaki sıcaklık ve basınç son derece yüksek olduğundan canlılar buradaki hayata uyum sağlayamaz. Ancak gezegenin uydularında yaşam mümkün olabilir. Avrupa yaşanabilir bir yer ve bu nedenle hayat orada aranıyor. Ay yüzeyindeki donmuş suyun altında yaşamın bulunabileceğine inanılıyor. Jüpiter, dört büyük ve çok sayıda başka uydudan oluşan küçük bir güneş sistemi oluşturur. Jüpiter'in 53 uydusu vardır. Bunlardan 14'ü geçici. Jüpiter'in 4 büyük uydusu Europa, Callisto, Hanimede ve Io, daha önce de belirttiğimiz gibi, 1610 yılında Galileo Galilei tarafından gözlemlenmiştir. Bu uyduları Galilean uyduları olarak biliyoruz. Io volkanik açıdan oldukça aktiftir. Hanimed, güneş sistemimizdeki en büyük aydır (Merkür'den daha büyük). Europa'nın yüzeyindeki buzun altındaki okyanusta yaşam olabilir. Bu onu çok ilginç kılıyor.