NFT Akıllı Sözleşmesi Nasıl Okunur

NFT akıllı sözleşme okumaya neden ihtiyaç var ? Son zamanlarda piyasaya çıkan bazı degen projelerde sözleşme ihlali oldu ve kullanıcıların cüzdanlarında ihlal edilen sözleşmenin NFT'leri başka cüzdanlara aktarıldı.

Akıllı sözleşmeleri okuduğunuzda zincir hakkında ayrıntılı veriler bulabilirsiniz. Bir projenin ön ucu kapalıysa, içindeki verileri değiştirmek için akıllı sözleşmeleri yazabilirsiniz. Akıllı sözleşmelerle doğrudan etkileşime girme becerisine sahip olmak size web3'te büyük bir avantaj sağlar. Akıllı sözleşmeler iş sözleşmeleri değildir. Blok zinciri üzerinde çalışan programlardır. Cantino.eth'nin bir tweet dizisinde dediği gibi, bir projenin akıllı sözleşme kodunu okumak "size bir projenin popülerliği, sahipliğinin ne kadar dağınık olduğu ve neler yapabileceği hakkında fikir verir". Beş bölümlük bir nasıl yapılır kılavuzu ile akıllı sözleşme ile etkileşime geçmeye başlayalım:
Akıllı Sözleşme Nedir?
Genel bilgileri okuyun
Bir işlemin ayrıntılarını okuma
Read Contract: sözleşmeden veri sorgulama
Write Contract: durum geçiş işlevlerini çağırın

Akıllı Sözleşme Nedir ?
Ethererum.org açıklıyor: "Akıllı sözleşme" basitçe Ethereum blok zincirinde çalışan bir programdır. Ethereum blok zincirinde belirli bir adreste bulunan bir kod (işlevleri) ve veri (durumu) koleksiyonudur. Her token, Fungible token ya da Non-Fungible token, bir akıllı sözleşme tarafından desteklenir. Örneğin, Boring Ape Yacht Club (BAYC) NFT, Ethereum blok zincirinde ERC721 standardında bir akıllı sözleşmeye dayanmaktadır.

BAYC'yi Opensea pazarında bulabilirsiniz:
https://opensea.io/collection/boredapeyachtclub
Buradan herhangi bir BAYC NFT'sine tıklayalım. Ben altın olanlardan birisini seçiyorum.


İşaretli bölgede sırasıyla akıllı sözleşme adresi, token numarası, tokenin adresi, ağı, metadata ve projeni oluşturan kişinin satıştan alacağı yüzde yazıyor.
https://opensea.io/assets/ethereum/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d/7398

İşaretli alanda ki Contract Adress yazan kısmın karşısında olan sözleşme numarası kısmına tıklarsanız sizi sözleşmeye götürecektir.
https://etherscan.io/address/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d


Etherscan'da, akıllı sözleşmenin en son işlemler gibi ayrıntılı verilerini ve açık kaynaklıysa ve Etherscan'da doğrulanmışsa kaynak kodunu görebiliriz. Genelde doğrulanan sözleşmelerde Contract yazan kısımda bir okey işareti bulunur. Sözleşmeyi okumak, içindeki verileri değiştirmeden ondan veri alacağımız anlamına gelir. Yazmak için cüzdanımızdan bir akıllı sözleşme imzası vererek yazma işlemide yapabiliriz. ERC20 ve ERC721 tokenlerinin akıllı sözleşmeleri için Etherscan token izleyici sayfaları sağlar. Ben burada sözleşme sayfası yerine Token Tracker sayfasını kullanacağım.
BAYC'nin Token Tracker sayfasını şu adreste bulabilirsiniz:
https://etherscan.io/token/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d

Etherscan'daki BAYC Token sayfasında, bu NFT koleksiyonu hakkında genel bilgileri bulabilirsiniz:
TOTAL SUPPLY(Toplam Arz): 10,000
BAYC HOLDERS(BAYC Sahipleri): 5,483
TOTAL TRANSFERS(Toplam Transferler): 261,142

Sözleşme sayfasında, https://etherscan.io/address/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d#analytics adresinde bazı yararlı analizler de bulabilirsiniz.

Holders sekmesinde, NFT'nin en iyi sahibini görebilirsiniz. "Token Holders Chart" bağlantısına tıklayın, sahiplerin pasta grafiğini görebiliriz.


İlk sıradaki kullanıcının 393 BAYC NFT öğesi bulunmaktadır. Adına tıkladığınızda yeni bir sayfa açılır ve oradan envanter(inventory) kısmına tıklarsanız 393 NFT'nin tam listesini görebilirsiniz.


İlk sıradaki kullanıcının envanter linki:
https://etherscan.io/token/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d?a=0x7285e8f0186a0a41e73cef7603ad7b80a2d5a793#inventory

Bir işlemin ayrıntılarını okuma
Bir token'ı başka bir adrese transfer ettiğimizde, blok zincirinde bir işlem gerçekleşir. Bir web sayfasında bir NFT basmaya çalıştığımızda, akıllı sözleşmeye bir işlem göndeririz.
Token izleyici sayfasında, tokenin işlemlerini/transferlerini görebilirsiniz. Tabloda altı satır bulunmaktadır bunlar sırasıyla soldan sağa doğru:
Transaction hash (Txn Hash)
Method of contract we interact with (can be BAYC and others)
Time Stamp (Age)
Token Transfer From
Token Transfer To
Item


Transaction Detayı
Txn Hash altındaki kısıma tıklarsak bizi Transaction detaylarına götürecektir. Ben yukarıdaki resimde ilk sıradakine tıkladım ve size onu açıklayacağım linkinide bırakıyorum.
https://etherscan.io/tx/0xefcbb6360238adfa529945d0ef5b05aa6d4216244e53769e65ace5e3a8bcb33f

Burada from kısmında yollayan kişi, to kısmında ise alıcıyı görebiliyoruz. Bu ekrana geldiğinizde anlayamadığınız kısımlarda ? işaretinin üzerine gelirseniz daha açıklayıcı şekilde size gösterecektir. More Details kısmında ise bu işlem için ne kadar Gwei uygulandığını görebilirsiniz.

Read Contract: sözleşmeden veri sorgulama
Sözleşmeyi okumak, sözleşme ve blok zincirinden veri sorguladığımız anlamına gelir. . Sözleşmeyi okumak için blockchain cüzdanımıza bağlanmamız gerekmez. Sözleşme sekmesine gidip ardından Contract kısmına basıyoruz ve "Read Contract" Düğmesine tıklıyoruz. Şu adrese gideceğiz:
https://etherscan.io/token/0xbc4ca0eda7647a8ab7c2061c2e118a18a936f13d#readContract


Bazı parametreler sabittir. İlgili sütuna tıkladığınızda, sonucu doğrudan görebilirsiniz.
Bunlar:
MAX_APES: 10000
REVEAL_TIMESTAMP: 1619820000
baseURI: ipfs://QmeSjSinHpPnmXmspMjwiXyN6zS4E9zccariGR3jxcaWtq/
name: BoredApeYachtClub
symbol: BAYC
totalSupply: 10000

Burada bence önemli kısımlardan birisi token url kısmı 20. sırada oraya bir ürünün numarasını yazarsanız projelerin sözleşmeleri farklılık gösterebilir, size bir link verecektir o linkte ürünün resmi yada traitlerini görebilirsiniz. Reveal anlarında oldukça işe yarayan biz özelliktir.


Write Contrat kısmı kendi başına uzun bir konu onu da daha sonraki bir yazımda anlatacağım.

Diğer yazılarıma ulaşmak için beni takip edebilirsiniz : Link
NFT Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz : Link
Piyasalar Bu Hafta Düzelecek Mi ? : Link
BAYC Fiyatları Neden Düştü ? : Link
My Story of Meeting NFT : Link
Twitter Adresim : Link