Kripto Paraların Vergilendirilmesi
Türkiye’de vergi sistemine baktığımızda gelir kaynağı sayılan ve kazanç elde edilen her şey vergi kapsamına alınmaktadır. Türkiye’ de kripto paralardan vergi alınabilmesi için öncelikle kripto paraların hukuken tanınması gerekmektedir. Zaman zaman kripto paraların vergiye tabii tutulacağı haberleri yayılmakta, son zamanlarda bu konuyla ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Sermaye Piyasa Kurulu’nun çalışmalarının olduğu ve son aşamaya gelindiği ifade edilmektedir. Ancak kripto paralar Türkiye’de şuan için resmi kurumlarca kabul edilen, hukuk düzeni içinde korunan ya da vergisi alınan bir varlık değildir. Kripto paraların vergilendirilmesi hususu tamamıyla kripto paraların nitelendirilmesine bağlı olacaktır. Tüm dünyada kripto paralarla ilgili bugüne kadar vergilendirmede oturmuş bir sistemin olmadığını, bu konuya ilişkin çeşitli tanımlama ve uygulamaları görebiliyoruz.
Kripto paraların ülkemiz için önemli bir gelir potansiyeli olması sebebiyle vergilendirilmesine yönelik çalışmalar da hızlandırılmıştır. Ülkemizde vergi mevzuatına ilişkin düzenlemelere gidilirken öncelikle, kripto paraların ne olarak nitelendirileceğinin tespit edilmesi önem arz edecek olup, kripto paraların vergilendirilmesine ilişkin usul ve esaslar ancak nitelendirilmesinin akabinde belirlenebilecektir. Türkiye’de hukuken tanınmayan ve korunmayan kripto paraların aşağıda belirttiğimiz şekilde emtia (mal), menkul kıymet ya da para olarak değerlendirilebileceği savları vardır.
Kripto Paraların Emtia Sayılıp Sayılamayacağı
Kripto paraların emtia sayılabilmesi için, kanundaki emtia tanımına uygun olması gerekir. Emtia, alım-satıma konu edilen mal olarak kabul edilir. Fakat kripto paralara baktığımızda ödeme aracı, değişim aracı ya da yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle kripto paraların emtia olarak kabul edilmeyeceği görüşü hakimdir.
Kripto varlıkların emtia olarak kabulü halinde, ticari kazanç ve arızi kazanç kabul edilip ona göre vergi alınması gerekmektedir. Devamlılık içerisinde alım, satım ve ticari amaçla kullanılıyorsa ticari kazanç kabul edilecektir. Fakat süreklilik arz etmeyen kazançlar da arızi kazanç olarak kabul edilir. Türkiye'de 2021 yılı için 43.000 TL’ yi aşan miktarlar gelir vergisine tabi tutulacaktır. Ayrıca kripto paralar emtia olarak kabul edilirse, Katma Değer Vergisi Kanunu açısından KDV gündeme gelecektir.
Kripto Paraların Elektronik Para Olarak Kabul Edilebilirliği
6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’ da elektronik para; "Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanun'da tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değer” olarak tanımlanmıştır.
Kripto paralar yetkilendirilmiş bir kuruluş tarafından ihraç edilmediğinden, elektronik para tanımı statüsüne uygun değildir. Ayrıca Bankacılık Düzenleme ve Denetim Kurulu’ nun, 2013 Kasım ayında yaptığı Bitcoin ile ilgili basın açıklamasında; “Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de söz konusu Kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir." ifadelerine yer verilmiştir.
Kripto paralar; hesap birimi, değişim aracı olma ve değer saklama olarak yani ''para'' olarak kabul edilirse vergilendirilmeye tabii tutulmayacaktır. Kripto paraların mevzuat kapsamında “elektronik para” olarak değerlendirilemeyeceği ve bu nedenle gözetiminin ve denetimin BDDK tarafından yapılamayacağı belirtilmiştir. Haliyle yasal düzenlemesi olmayan kripto paraların, BDDK açıklaması ışığında elektronik para olarak değerlendirilemeyeceği açıktır.
