Nasıl okul öncesi çocuk gelişimi takip edilir?

Düzenli, uyumlu, sürekli ilerlemeyi ve değişmeyi ifade eden bir kavram olan gelişim; kişinin yaşamı boyunca geçirdiği süreçtir. Bireylerin göreceli olarak farklı özellikler göstererek, her bireyin yaş değişkenine göre belli bir gelişim evresine ulaştığı kabul edilmektedir. Gelişimin kritik dönemi olarak kabul edilen okul öncesi dönemde başta aileler olmak üzere birçok faktör sürekli ve kalıcı sonuçlara sebep olabilecek elverişli ve elverişsiz durumlar oluşturabilmektedir. Özellikle okul öncesi dönemde çocuğun sağlıklı bir kişilik yapısı geliştirmesi ve çevresiyle olumlu bir etkileşim kurabilmesinde, sosyal ve duygusal gelişim önemli rol oynamaktadır.

Okul Öncesi Çocuk Gelişiminde Gelişimi Etkileyen Ana Unsurlar

Okul Öncesi Dönemde Sosyal-Duygusal Gelişime Anne-Baba Davranışlarının Etkisi
Çocuğun ilk sosyal çevresi ailedir. İlk sosyal davranışları, çocuk aile bireyleri ile olan etkileşimi sonucunda kazanır. Ailede çocuğun aile içindeki yerini anne babanın ve diğer bireylerin çocukla olan etkileşimi belirler. Çocuğun sosyal kabul görebilmesi için aile çocuğa güven duygusu aşılar gerekli ortamı hazırlar. Etkili bir sosyalleşme kurumu olarak aile okul öncesi dönemde çocuğun yaşamında dikkat çeker. Çocuk model alacağı kişiler olarak da aile bireylerinden yararlanır. Ayrıca, okul öncesinde ailenin çocuğa sunduğu sosyal deneyimlerde etkilidir.

Aile çocuk için rehber konumunda olmalıdır; sosyal açıdan kabul edilen davranış biçimlerinin gelişimi aile tarafından desteklenir. Okul öncesi dönemde, çocukların kendilerine güvenen, bağımsız, yaratıcı, ve kendi haklarını korumasını bilen, başkalarıyla işbirliği ve dayanışma içerisine girebilen, kendisiyle ve çevresiyle barışık, dengeli ve uyumlu bir kişilik yapısı geliştirmelerinde anne babaların çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimini desteklemeye yönelik davranışları; etkili olabilmektedir. Çocuğun sağlıklı bir kişilik yapısı sosyal ve duygusal gelişimle mümkündür. Ebeveyn Tutumları Kitapçığı yazımızda çocuklara nasıl yaklaşılmalı, çocukla nasıl çocuk olunur tavsiyelerine ulaşabilirsiniz.

Okul Öncesi Eğitimi Alan Çocuklar

Çocukların yaratıcı düşünme becerilerini incelemek amacıyla okul öncesi eğitim alan ve almayan çocuklarda yapılan araştırmada, yaratıcı düşünme puanlarının okul öncesi eğitimi alan çocukların okul öncesi eğitimi almamış çocukların puanlarından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur.

Yaratıcı düşünmede çocukların cinsiyetinin anlamlı etkisi olmadığı belirtilmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda aşağıdaki öneriler sunulabilir; 

1. Yaratıcı düşünme becerilerine yönelik etkinliklere farklı yöntem ve teknikler kullanılarak okul öncesi eğitim programlarında çocukların yaratıcı bireyler olmaları sağlanabilir. 

2. Ailelere bilgi verilerek çocukların yaratıcılıklarını destekleme konusunda aile katılımı sağlanabilir. Aile eğitimi toplantılarında sınıfta yapılan yaratıcı etkinlikler ile ilgili kayıtlar alınarak ailelerle paylaşılabilir. 

3. Anne-baba ve çocuğun birlikte yaratıcı etkinlikler yapabileceği ortamların oluşturularak okul öncesi dönem çocuğuna sahip ailelerin ev ortamlarının düzenlenmesi sağlanabilir. 

4. Seminerler, konferanslar yoluyla ev merkezli okul öncesi eğitim yaygınlaştırılabilir. Ev ortamında okul öncesi dönem çocuğunun desteklenmesi için aileleri çocuk gelişimi ve eğitimi konularında bilgilendirerek güçlendirilebilir.

yetişkinlerden gördükleri davranışları oyunda tekrarlayarak beceri haline getirmektedirler. Gelişimin bir parçası olan oyun, erken çocukluk döneminde oldukça önemlidir. Bu derece önemli olan bir etkinliğin iyi düzenlenmiş ve iyi planlanmış olması gerekir. Bu konuda çalışan öğretmenlere büyük görevler düşmektedir. Öğretmen kendisini bu alanda geliştirmesi gerekir. Öğretmenlerin iyi bir oyun arkadaşı, iyi bir oyun yöneticisi, iyi bir çevre düzenleyicisi, iyi bir oyun dağarcığına sahip olması, ve empati becerileri gelişmiş olması bu etkinliklerin amacına uygun gerçekleştirilmesini sağlayacaktır.Erken çocukluk eğitiminin verimli ve nitelikli amacına uygun olması sağlanmalıdır. Ayrıca oyun çağımızın gelişen teknolojisinde, bu teknolojiyi kapsayan materyaller ve araç-gereçler kullanılarak oyun sunulmalıdır.

Çağımızın ihtiyaç duyduğu insan tipine ulaşmak erken çocukluk eğitiminin iyi bir şekilde verilmesinden başlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında oyun gerekliliği şüphesiz önem arz etmektedir.

Piaget, zihin gelişimini belirli dönemlere ayırdığı gibi, oyun gelişimini de çeşitli aşamalarla belli dönemlere ayırmıştır. Piaget, zihin gelişimi ile oyun arasında kuvvetli ilişki olduğunu vurgulayarak 3 belirgin döneme ayırmıştır.