Haftasonu Çalışmak

HAFTASONU ÇALIŞMAK

Günümüzde pek çok firmada hafta sonları yarım günde olsa çalışılmaktadır. Ancak bu durumun olumlu mu olumsuz mu olduğu net olarak anlaşılamamaktadır. Aksine hafta sonu çalışmamanın firmaya getirileri ve olumlu yanları daha fazladır. Hafta sonu çalışılacak sürenin hafta içine eklenmesi hem işveren hem de çalışan için daha faydalı olacaktır.

Maddi Avantajları

Personel Giderleri
1- Yemek Ücretleri: İşyerinde yaklaşık x kişi sürekli gündüz çalışanı olarak görev almakta olsa x kişinin bir günlük (yarım günde olsa) yemek maliyeti x*y=z olur. Yıllık bazda baktığımızda ve yılda 52 hafta olduğunu hesapladığımızda Cumartesi çalışmamanın bir yıllık yemek ücreti getirisi ise z*52= 52z kadardır.

2- Servis Ücretleri : Gündüz çalışanlar için, her gün a adet servis giriş çıkış yapmakta olsun. Günde 2a servis *b (Servis fiyatı)=2ab olup, yıllık maliyet ve dolayısıyla tasarruf edilecek rakam 52*2ab=104ab kadar olur.

3- Çay-kahve-su ve sarf malzemeleri: Bu kalemde de hatırı sayılır bir tasarruf yapılabilir.

4- Elektrik: Şirketin iç tüketim maliyeti yıllık yaklaşık (teoride hafta içi de çalışılacak ancak genelde hafta içi zaten o saatlerde vardiya bulunuluyor ve tüketim oluyor.) Bu durumda cumartesi yarım gün tüketim hafta içi günlük 1’er saat fazla çalışma mesaisine göre daha yüksektir.

5- Telefon: Cumartesi telefon kullanımı sonucu oluşacak maliyette azalma olacaktır. (Teoride hafta içine geçecek gibi düşünülebilir.) İstisnalar kaideyi bozmaz ancak yarım gün çalışma ortamında, yani pratikte durum daha farklıdır.

VERİMLİLİK - İŞ AİDİYETİ-MOTİVASYON

1-     Psikolojik ve Fiziksel etkenler

Günümüz verilerine göre iktisadi açıdan ileri ülkelerde Cumartesi günleri çalışılmamaktadır. Geçmişte (70’lerde) cumartesi yarım gün ilkokul ve resmi daireler açık olduğundan, eskiden gelme alışkanlık ile bazı işletmelerde cumartesi günü yarım gün çalışma günü ilan edilmiştir ve uygulanmaktadır, ancak günümüzde bu koşullar geçersiz olduğundan cumartesi günü çalışanlar tarafından verimsiz bir işgünü olarak değerlendirilmektedir.

İnsanların 5 gün çalışıp iki gün dinlenmeleri, iş gücü ve iş hacmi, istihdam durumu, işsizlik problemi gibi ekonomik ve maddi ögelerin dışında, verimli bir çalışma ortamı sağlanması, insanların daha mutlu bir hayatı olması, başarının daha da üst boyutlara ulaşması amacına yönelik psikolojik ve sosyolojik bir karardır.

Dinlenme, çalışan insanların hak ettiği bir sonuçtur. Haftanın beş günü tam kapasite çalışan bir insan için iki günlük tatil çok doğaldır, ancak haftanın bütün günleri çalışma zorunluluğu olsa bile, kendini işe vermeyen, verimli bir çaba harcamayan insanların ürettiklerinden ortaya bir şey çıkmayacaktır.

Hele yarım günlük mesai hem çalışmak, hem de çalışmamak olarak nitelendirilebileceğinden günümüz uygulamalarında pek verimli değildir. Pek çok firmada cumartesi çalışmak aslında pratikte cumartesi sadece işe gelmek olarak değerlendirilmektedir. Cumartesi günü ister sabah erken 1 saat için ister öğleden sonra işyerinize gidin yine de tüm gün çalışmış hissi alırsınız. Bu durum çalışanları fiziksel ve mental açıdan oldukça zorlar ve yorar. Dinlenememek de çalışan kişinin hem iş hayatını hem de sosyal hayatını etkiler. Beyin bir türlü dinlenemediği için depresyon, genel bir mutsuzluk hali ve doğal olarak aşırı verimsizlik baş gösterir. Motivasyon ve çalışma isteği düşer. Çalışanların mevcut işlerini özledikleri takdirde daha başarılı oldukları bilimsel verilerle kanıtlanmış bir önerme olup, cumartesi çalışan kişilerde bu durumun oluşma şansı yoktur.

Eğer iş verimi diye bir şeyden söz edersek, cumartesi günkü veriminiz büyük ihtimalle hafta içi olan veriminizin altındadır. Bundaki başlıca sebep ise diğer insanlar sıcacık yatağında uyuyorken benim burada ne işim var düşüncesidir. Bunun yanında eğer gerçekten işiniz acilse ve hemen yapılması gerekiyorsa, böyle bir etkiden bahsetmek söz konusu değildir. İşverenin acil yetişmesi gereken işler dışında, çalışanı hafta sonu çalıştırmaması hem kendi giderlerini azaltmasına hem de çalışan psikolojisine pozitif etki yapacaktır.

Ayrıca cumartesi günleri pek çok şirkette yoğunluk yok ,iş (göreceli) yok, ofisin yarısı izinli vs. gibi durumlarla oldukça sık karşılaşıldığı için çalışanlar için bu günlerin tam anlamıyla özeti ‘’saat gelse de gitsek’’ olarak nitelendirilir.

Cumartesi çalışmayan firmalarda ise çeşitli maliyetlerin düşmesinin yanında, çalışanlarından daha çok verim alındığı gözlenmiştir. Cumartesi’nin tatil olması çalışan kişiye özellikle Cuma gününden tatile(2 gün) gireceğinin hissini verir, özellikle Cuma günü işgücünü gözle görülebilen veya görülemeyen birçok açıdan büyük oranda verimli kılar. Aynı çalışan kişi tatilini yapıp Pazartesi günü mesaisine de dinlenmiş ve dinç olarak başlayacak ve görece olarak Pazartesi günü de daha verimli kılınacaktır. Cumartesi tatil yapamayan kişiler de sıkça yaşanan bir başka denklem de zamanın yetersizliği konusudur. Bu kişiler; Pazar günleri için gezilsin mi, dinlenilsin mi, sevdikleriyle vakit mi geçirilsin, ev/şahsi alışveriş mi yapılsın, sağlık sorunları/şahsi işleriyle mi ilgilenilsin vb. önermeleri arasında kalıp, hiçbirini layıkıyla yapamamaktadırlar. Bu da sosyolojik ve psikolojik açıdan sorunlara sebep olur.
İnsanları cumartesi sabahları ofis kahvaltıları yapıp günün kalanında internette gezmek için ofise getirmenin hiç bir mantığı yoktur. Mantığı olmadığı gibi, onların hayatından çaldığınız o saatleri, hafta için mesai saatlerinde sizin işinizden fazlasıyla geri alacaklarının da farkında olmak gerek.

Bir diğer husus da, süreklilik arz eden cumartesi çalışmak ve mesai yapmak durumlarının, çalışan motivasyonu yerle bir ettiği ve uzun vadede iş yerine olan bağlılığını da tamamen kaybettirdiğinin anlaşılamamasıdır. Sürekli mesai baskısında olan bir personelin, ev ve aile hayatında düzenin bozulması kaçınılmazdır. Bu da kısa sürede iş yeri performansına etki edecektir. Ayrıca, gerek fiziksel, gerekse zihinsel olarak gerekli dinlenme fırsatını elde edemeyerek, verimlilik kaybı yaşayacak, işinden soğuyacak, haklı olarak farklı alternatifleri düşünmeye başlayacaktır.
Sonuç olarak, işyerlerinde çalışma saatlerini uzatıyor gibi görünmek yerine, mevcut zamanı iyi kullanıp çalışmaları verimli kılmak tek amaç olmalıdır. Dolayısıyla "cumartesi çalışmak" yerine, cumartesi tatilini hak edecek şekilde diğer günleri değerlendirmek, yorulasıya çaba göstermek, sanki daha mantıklı bir tercih gibi görünmektedir.

Tabii ki her firmanın , her şirketin kendi bünyesinde değerlendirip, alacağı bir karardır ancak genel geçerde görüldüğü kadarıyla, hafta sonu yarım gün çalışmayı hafta içine taşımak hem maliyet hem de personele kısa/uzun vadede psikolojik etkileri açısından mantıklı bir karar olarak nitelendirilebilir..