Rüyalar kontrol edilebilir mi?

Paris Beyin Enstitüsü araştırmacıları Başak Türker ve Delphine Oudiette, The Conversation'da yayınlanan makalelerinde "hayallerin kapısını açan" bir yöntem keşfettiklerini iddia etti.

Araştırmalar haftada ortalama bir ila üç rüyayı hatırladığımızı gösteriyor. Ancak herkes bu rüyaları eşit şekilde hatırlamayı başaramaz. Hiç rüya görmediğini söyleyenler nüfusun yüzde 2,7 ila 6,5'ini oluşturuyor. Bu insanlar genellikle çocukluk hayallerini hatırlarlar. Hayatında hiç rüya görmediğini söyleyenlerin oranı ise oldukça düşük: yüzde 0,38.

İnsanların rüyalarını hatırlayıp hatırlamaması cinsiyetleri veya rüyalara olan merakları gibi birçok faktöre bağlıdır. Örneğin kadınlar rüyalarını erkeklerden daha sık hatırlar ve bazıları uyanır uyanmaz bir "rüya günlüğü" tutar veya rüyalarını kaydeder.

Rüyaların özel ve geçici doğası, araştırmacıların onları yakalamasını zorlaştırıyor. Ancak günümüzde sinir bilimi alanından edinilen bilgiler sayesinde beyin aktivitesini, kas gerginliğini ve göz hareketlerini analiz ederek kişinin canlılığını sınıflandırmak mümkün. Araştırmacılar böylece bir kişinin uykuda olup olmadığını ve hangi uyku evresinde olduğunu (erken uyku, hafif yavaş dalga uykusu, derin yavaş dalga uykusu veya hızlı göz hareketi (REM) uykusu) belirleyebilir.


Bu fizyolojik verilerin bize söylemediği şey, uyuyan kişi rüya görüyor mu, görmüyor mu? ki o bunu görmedi. Çünkü rüyalar uykunun her evresinde görülebilir. Fizyolojik bilgi de bize bir kişinin rüyasında ne gördüğünü söylemez. Ayrıca bilim insanları rüya deneyimi yaşanırken erişemezler. Bu nedenle uyandıktan sonra rüyayı görenin raporuna güvenmek zorundadırlar ve bu anlatımın uyuyan kişinin kafasında olup bitenler için doğru olduğuna dair hiçbir garanti yoktur.

Ayrıca rüya görme sırasında beyinde neler olduğunu ve bu aktivitenin hangi amaca hizmet ettiğini anlayabilmek için rüya oluştuğunda ve oluşmadığında beyin aktivitesini karşılaştırabilmemiz gerekir.

Tüm bu nedenlerden dolayı uyku biliminin ilerlemesi için rüyaların tam olarak ne zaman ortaya çıktığının belirlenmesi gerekmektedir.

Bunu başarmak için uyuyan insanlarla iletişim kurma fırsatı ideal olacaktır. İmkansız mı?Herkese göre değil. Bu noktada kontrol edilebilir (lüsid) rüya görenler devreye giriyor.

Lüsid rüya nedir?

Çoğumuz rüya gördüğümüzü ancak uyandığımızda fark ederiz. Öte yandan, bilinçli rüya görenler, beyin aktivitesinin uyanıklıktakine daha yakın olduğu bir uyku aşaması olan REM uykusu sırasında rüyaların farkına varma konusunda benzersiz bir yeteneğe sahiptir.

Daha da şaşırtıcı olanı, bilinçli rüya görenlerin bazen rüyalarının gidişatını kısmen kontrol edebilmeleridir. Böylece uçup gidebilir, insanları ortaya çıkarabilir veya yok edebilir, havayı değiştirebilir veya kendilerini hayvanlara dönüştürebilirler. Kısacası olasılıklar sonsuzdur.