Genetiği Değiştirilmiş Organizma(GDO)
Giriş
Modern biyoteknoloji teknikleri kullanılarak doğal süreçler ile edinilmesi mümkün olmayan yeni özellikler kazandırılmış organizmalara; Genetik Yapıları Degiştirilmiş Organizma (Genetically Modified Organisms=GMO) adı verilmektedir.
Diğer bir tanımı ise; biyoteknolojik yöntemlerle kendi türü haricinde bir türden gen aktarılarak belirli özellikleri değiştirilmiş bitki, hayvan ya da mikroorganizmalara; “Genetiği Değiştirilmiş Organizma” (GDO) ya da kısaca “transgenik” denir.
Nasıl Yapılıyor?
Genellikle bir bakteriden ya da virüsten kaynaklanan uygulamalar olabiliyor, fizyon veya mikropartikül bombardımanı dediğimiz uygulamalar olabiliyor, ağır metal tuzlarıyla bombardıman yapmak veya yüksek voltajda gerilimle elektriksel yüklerin mikroenjeksiyonu biçiminde uygulanabiliyor ya da hücre içerisine atış tekniği dediğimiz teknikle uygulanabiliyor ve ribozomlarla taşınabiliyor.
Amaç Ne Peki?
Bitkisel Üretimde;
- Gıda üretimi ve kalitesinin artırılması
- İnsektisit ve herbisitlere karşı dayanıklılık, hastalık, stres, patojenlere biyolojik savunma
- Çevre koşullarına tolerans,
- Azot fiksasyonu ve ürün miktarının geliştirilmesi,
- Geç olgunlaşma,
- Muhafaza süresi ve organoleptik kalitenin artırılması,
Hayvansal Üretimde;
- Et, süt, yumurta vb. verimlerinin artırılması,
- Sığırlarda et-süt üretimi
- Peynir üretimi için kazein miktarının artırılması,
- Laktoza duyarlı tüketiciler için laktozun sütten çıkarılması,
- Kümes hayvanlarına düşük kolesterollü yumurta
- Sazan, kedi balığı, somon, kiremit balığı vb.
GDO'da Potansiyel Riskler
- Gen Kaçışı, Yabani Tozlaşma Yapay Gen Transferi ve Hibritleşme
- Süper Yabani Türlerin Ortaya Çıkması
- Bitkilerde Dayanıklılığın Gerilemesi
- Zararlılarda Dayanıklığın Artması
- Genetik Kirlenme Riski
- Organizmaların Genom Yapısındaki Etkileşimden Doğabileek Riskler
- GDO Genlerinin Toprak ve Su Ekosisteme Geçişinin Doğurabileceği Riskler
- Biyo Çeşitliliğe Etkileri
İnsan Sağlığında Meydana Gelebilecek Riskler
- Allerjen etkisi en çok sağlık açısından tartışılıyor. Günümüzde artan alerjiler buna bağlanıyor.
- Dünya genelinde metabolizmaya zarar verip enzimatik değişiklik yaptığı özellikle delidana ve alzaymer gibi hastalıkları tetiklediği konusunda ciddi tartışmalar var.
- Bağışıklık sistemini etkileyip, canlıların antibiyotiğe direncini kırdığı konusunda çok ciddi kuşkular var.
- İleriye yönelik antibiyotik tedavilerinin cevap vermeyeceği soruları günümüzde kuvvetleniyor ve tartışılıyor.
- Bunun dışında da ürün ve risk güvenci boyutlarıyla, çevre ve tarımsal etkileri söz konusu.
- Alerjik reaksiyonlar
- Toksik (zehirleyici) etkiler Araştırmalar genetik yapısı değiştirilmiş patateslerin fareler için toksik etki yarattığını göstermektedir.
