Dünya Tarihindeki Önemli Filozoflar Part-3

Modern Çağ Filozofları

Modern Çağ, felsefenin yeni bir döneme girdiği dönemdir. Bu dönemde, felsefenin temelleri yeniden sorgulanmış ve yeni kavramlar geliştirilmiştir. Modern Çağ filozofları, felsefeyi yeni bir temele oturtmaya çalışmışlardır.

René Descartes

René Descartes (1596-1650), modern felsefenin kurucularından biri olarak kabul edilir. "Düşünüyorum, öyleyse varım" ("Cogito, ergo sum") sözüyle ünlüdür. Düşünceleri bilimin, matematiğin ve felsefenin gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

Hayatı ve Felsefesi:

• Paris'te doğan Descartes, hukuk eğitimi aldıktan sonra matematik ve felsefeyle ilgilenmeye başladı.
• Şüpheciliği benimseyerek, bilginin temellerini sorguluyordu. Bu sorgulama onu, "düşünüyorum, öyleyse varım" ilkesine ulaştırdı.
• Bu ilkeyi, bilginin temelinde şüphe bile olsa, şüphe eden kişinin varlığının kesin olduğunun bir ispatı olarak gördü.
• Matematikte analitik geometrinin kurucusu olarak bilinir.
• "Meditasyonlar" ve "Yöntem Üzerine Söylem" gibi önemli eserler yazdı.

Felsefesinin Temel Unsurları:

• Rasyonalizm: Descartes, aklın bilgi kaynağı olarak birincil önemini savundu. Duyularımızı aldatıcı olarak görüyordu.
• Kartezyen Düalizm: Descartes, zihin (res cogitans) ve madde (res extensa) olmak üzere iki ayrı tözün varlığını savundu. Bu ikilem, felsefe tarihi boyunca tartışılmış, günümüzde de tartışılmaya devam etmektedir.
• Bilimsel Yöntem: Descartes, deney ve akıl yürütmeyi birleştiren bilimsel bir yöntem geliştirmeye çalıştı. Bu yöntem, modern bilimsel düşüncenin temellerinden biri olarak kabul edilir.
• Tanrı Kanıtları: Descartes, Tanrı'nın varlığını felsefi argümanlarla ispatlamaya çalıştı. Bu argümanlar, günümüzde de felsefe ve teoloji tartışmalarında yer almaktadır.

Mirası:

• Descartes'ın felsefesi, modern düşünce üzerinde önemli bir etki yaratmıştır.
• Rasyonalizm ve bilimsel yöntem anlayışı, birçok filozofu ve bilim insanını etkilemiştir.
• "Düşünüyorum, öyleyse varım" ilkesi, felsefe tarihinde ikonik bir ifade haline gelmiştir.

Ek Bilgi:

• Descartes, çalışmalarının yanı sıra fizik ve optik gibi alanlarda da önemli çalışmalar yapmıştır.
• Hayatı boyunca farklı yerlerde seyahat ederek bilim insanları ve filozoflarla fikir alışverişinde bulunmuştur.
• Felsefesi döneminde çok tartışmalı olmasına rağmen, günümüzde de düşünceleri üzerinde çalışılmaya ve yorumlanmaya devam edilmektedir.

Detaylı Bilgi Kaynakları:

• "Meditasyonlar" ve "Yöntem Üzerine Söylem" gibi Descartes'ın eserleri.
• Steven Nadler, "Descartes Explained"
• John Cottingham, "The Cambridge Companion to Descartes"
• Elisabeth Anscombe, "An Introduction to Wittgenstein's Philosophy" (Descartes eleştirisi içerir)

John Locke

John Locke (1632-1704), modern siyaset felsefesi, empirizm ve liberalizm üzerinde büyük etkisi olan İngiliz filozoftur.

Hayatı ve Çalışmaları:

• Oxford Üniversitesi'nde eğitim gördü, tıp doktoru unvanı aldı ancak felsefe ve siyasete yöneldi.
• İngiliz İç Savaşı ve Kraliyet Restorasyonu dönemlerinde siyaseten aktif rol oynadı.
• 1689'da İngiltere Devrimi'nin ardından yazdığı "Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni ve Amacı" adlı eseriyle liberal düşüncenin temel metinlerinden biri olarak kabul edilir.
• Diğer önemli eserleri arasında "İnsan Anlamı Üzerine Deneme" ve "Eğitim Üzerine Düşünceler" yer alır.

Felsefesinin Temel Unsurları:

• Empirizm: Bilginin kaynağının duyusal deneyimler olduğuna inanır. Doğuştan gelen fikirler yoktur, tüm bilgi deneyimlerimizden türetilir.
• Tabula Rasa: Zihni, "boş bir levha" olarak görür. Bilgi, deneyimlerimizle bu boş levhaya yazılır.
• Doğal Haklar: İnsanların doğuştan sahip olduğu hakların (yaşam, özgürlük, mülkiyet) olduğunu savunur. Siyaset, bu hakları korumak için insanların kurduğu bir sözleşmedir.
• Hükümetin Rıza Onayı: Meşru hükümet, halkın özgür rızasıyla kurulan hükümettir. Hükümet, halkın haklarını korumak için vardır ve halk bu hakları ihlal ederse halk hükümeti değiştirme hakkına sahiptir.
• Dinsel Tolerans: Herkesin kendi dini inançlarına sahip olma ve onları özgürce ifade etme hakkını savunur

Mirası:

• John Locke'un düşünceleri Amerika ve Fransız Devrimleri gibi pek çok devrimi etkilemiştir.
• Liberalizm, demokrasi, insan hakları ve dinsel özgürlük gibi modern değerlerin temellerinin atılmasında rol oynamıştır.
• Felsefede empirizmin bir temsilcisi olarak kabul edilir ve bilgi kuramı, eğitim felsefesi gibi alanlarda hala tartışılmaya devam eden fikirler ortaya koymuştur.

Daha Fazla Bilgi için:

• John Locke'un eserleri
• John Dunn, "The Political Thought of John Locke"
• James Tully, "A Discourse on Property"
• Michael Ayers, "Locke"

David Hume

David Hume (1711-1776), İskoçyalı filozof, ekonomist ve tarihçi olarak bilinen önemli bir şahsiyettir.

Hayatı ve Çalışmaları:

• İskoçya'da Edinburgh yakınlarında doğmuştur.
• Hukuk eğitimi almış fakat felsefeye yönelmiştir.
• "İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme", "Ahlak İlkeleri" ve "İngiltere Tarihi" gibi önemli eserler kaleme almıştır.

Felsefesinin Temel Unsurları:

• Empirizm: Hume, John Locke gibi bir empiristtir. Yani bilginin kaynağının deneyim olduğunu savunur. Doğuştan gelen fikirlerin olmadığını ve tüm bilginin duyusal deneyimlerimizden türetildiğini iddia eder.
• Şüphecilik: Hume, bilginin kesinliğinden şüphe duyar. Duyularımızın bize aldatıcı bilgiler verebileceğini ve nedensellik ilişkisinin bile kesin bir bilgi olmadığını savunur.
• Ahlak: Hume, geleneksel ahlak anlayışlarını sorgular. Ahlaki yargıların duygusal temelleri olduğunu ve akla dayanmadığını söyler.
• Özgür İrade: Hume, özgür irade kavramını eleştirir ve determinizme yakın bir tavır alır.
• Din: Hume, dini inançların akıl yoluyla ispatlanamayacağını savunur.

Mirası:

• Hume'un felsefesi, felsefe tarihinde önemli bir dönüm noktası sayılır.
• Epistemoloji, ahlak felsefesi ve metafizik alanlarında yaptığı eleştiriler, birçok tartışmaya yol açmıştır.
• Empirizm akımının önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilir.
• Ekonomi ve tarih yazımcılığında da önemli eserler vermiş ve bu alanlara da katkı sağlamıştır.

Daha Fazla Bilgi için:

• David Hume'un eserleri
• Donald W. Carrithers, "A Companion to Hume"
• James F. Harris, "Hume: An Introduction"
• David Fate Norton, "David Hume: Philosophical Writings"