Teknik Analiz Göstergeleri (Understanding Technical Analysis Indicators and Their Categories)

2QfM...8sH1

23 Jan 2024

İçerik

Teknik analiz göstergeleri nedir?
Öncü ve artçı göstergeler?
Momentum göstergesi nedir?
İşlem hacmi nedir?
Göreceli Güç Endeksi (RSI) nedir?
Hareketli ortalama (MA) nedir?
Hareketli ortalama yakınsama ıraksama (MACD) nedir?
Fibonacci düzeltme aracı nedir?
Stokastik RSI (StokRSI) nedir?
Bolinger bantları nedir?
Hacim ağırlıklı ortalama fiyat (VWAP) nedir?
Parabolik SAR nedir?
Ichımoku bulutu nedir?

Teknik analiz göstergesi nedir?

Teknik göstergeler, finansal araçlara ilişkin ölçütleri hesaplar. Bu hesaplama fiyat, hacim, zincir üstü veriler, açık pozisyonların sayısı, sosyal ölçütler ve diğer göstergeleri kapsayabilir.
Daha önce bahsettiğimiz gibi teknik analistler yöntemlerini geçmiş fiyat formasyonlarının gelecekteki fiyat hareketlerini belirleyebileceği varsayımına dayandırır. Dolayısıyla, teknik analiz, kullanan kişiler bir grafikteki potansiyel giriş ve çıkış noktalarını belirlemek için farklı birçok teknik gösterge kullanabilir.
Teknik göstergeler birden fazla yöntemle kategorilere ayrılabilir. Bunun için göstergenin gelecekteki trendleri işaret edip etmediğine (öncü göstergeler), halihazırda ortaya çıkmış bir formasyonu onaylayıp onaylamadığına (artçı göstergeler) ya da gerçek zamanlı olayları netleştirip netleştirmediğine (güncel göstergeler) bakılabilir.
Kategorilendirmenin bazı diğer yolları bu göstergelerin bilgiyi nasıl sunduğunu dikkate alır. Bu bağlamda, veriyi fiyat üzerine yerleştiren bindirmeli göstergeler ve maksimum değerle minimum değer arasında salınan osilatörler bulunur.
Momentum göstergeleri gibi, piyasanın belirli bir özelliğini ölçmeyi amaçlayan gösterge türleri de bulunur. İsminde de anlaşılabileceği gibi bu göstergeler, piyasa momentumunu ölçmeyi ve göstermeyi amaçlar.
Bu durumda en iyi teknik gösterge hangisidir? Bu sorunun basit bir yanıtı yoktur. Alım satım yapanlar farklı birçok teknik gösterge türünden faydalanabilir. Fakat, bir seçim yapabilmeleri için öncelikle bu göstergeler hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Makalemizin bu bölümünde biz de size bu bilgileri sunacağız.

Öncü ve artçı göstergeler

Daha önce bahsettiğimiz gibi farklı göstergeler farklı özelliklere sahiptir ve belirli amaçlara yönelik kullanılmalıdır. Öncü göstergeler, gelecekteki olayları işaret eder. Artçı göstergeler ise gerçekleşmiş olayları doğrular. Bu durumda göstergeler ne zaman kullanılmalıdır?
Öncü göstergeler genellikle kısa-orta vadeli analizler için kullanışlıdır. Analistler bir trend beklediğinde ve hipotezlerini destekleyecek istatistiksel araçlara ihtiyaç duyduğunda bu göstergeleri kullanılır. Özellikle ekonomi alanında, öncü göstergeler durgunluk dönemlerini tahmin etme bakımından özellikle kullanışlıdır.
Alım satım ve teknik analizde, öncü göstergeler tahmine yönelik özellikleri için de kullanılabilir. Fakat, hiçbir gösterge geleceği tahmin edemez, bu nedenle tahminlere her zaman ihtiyatla yaklaşmak gerekir.
Artçı göstergeler halihazırda gerçekleşmiş ya da gerçekleşmekte olan olayları ve trendleri onaylamak için kullanılır. Bu göstergelerin gereksiz olduğu düşünülebilir, fakat aslında çok kullanışlı olabilirler. Artçı göstergeler, piyasanın göstergeler kullanılmasa gizli kalacak belirli yönlerine dikkat çekebilir. Dolayısıyla, artçı göstergeler genellikle uzun vadeli grafik analizlerinde kullanılır.

Momentum göstergesi nedir?

Momentum göstergeleri, piyasa momentumunu ölçmeyi ve göstermeyi amaçlar. Piyasa momentumu nedir? En basit haliyle, fiyat değişimlerinin hızının ölçümüdür. Dolayısıyla genellikle, yüksek oynaklık patlamalarından kar elde etmek isteyen kişiler tarafından kısa vadeli analizler için kullanılırlar.
Momentum alım satımı yapan bir kişinin hedefi alım satımlara momentum yüksek olduğunda girmek ve momentum düşmeye başladığında pozisyondan çıkmaktır. Tipik olarak oynaklık düşük olduğunda, fiyat küçük bir aralıkta sıkışma eğiliminde olur. Tansiyon arttıkça fiyat büyük ve ani bir sıçrama yaparak en nihayetinde bu aralığı kırmayı başarır. Momentum alım satımı yapanlar bu noktada kazanç elde eder.
Hareket sona erdiğinde ve kişiler pozisyonlarından çıktığında, yüksek momentuma sahip başka bir varlığa geçer ve aynı oyun planını bu varlık için de tekrarlamaya çalışır. Yani momentum göstergeleri genellikle, hızlı alım satım fırsatları arayan günlük, anlık ya da kısa vadeli alım satım yapan kişiler tarafından kullanılır.

İşlem hacmi nedir?

İşlem hacmi, en temel gösterge olarak kabul edilebilir. Bir varlıktan belirli bir zaman aralığında alınıp satılan birimlerim sayısını gösterir. En temelde, ölçülen zaman aralığı içinde bu varlığın ne kadarının el değiştirdiğini ifade eder.
Bazı kişiler, işlem hacminin mevcut teknik göstergelerin en önemlisi olduğunu düşünür. “Fiyattan önce hacim gelir”, alım satım dünyasının ünlü bir sözüdür. Yüksek işlem hacminin, büyük bir fiyat hareketinden önce gelerek (yönden bağımsız olarak) öncü bir gösterge olabileceğini ifade eder.
Kullanıcılar, alım satımlarda hacmi kullanarak altta yatan trendin gücünü ölçebilir. Yüksek oynaklığa yüksek hacim de eşlik ediyorsa, bu durum hareketin doğrulanması olarak kabul edilebilir. Bu oldukça mantıklıdır çünkü alım satım yapan kişilerin ve yatırımcıların büyük kısmı bu belirli fiyat seviyesinde aktif olacağından yüksek alım satım aktivitesi, yüksek hacim anlamına gelmelidir. Fakat, oynaklığa yüksek hacim eşlik etmiyorsa altta yatan trendin zayıf olduğu kabul edilebilir.
Tarihsel olarak yüksek hacimlere sahip fiyat seviyeleri alım satım yapanlar için iyi potansiyel giriş ve çıkış noktaları da verebilir. Tarih tekrar etme eğiliminde olduğundan bu seviyeler alım satım etkinliklerinin artmasının daha olası olduğu yerler olabilir. İdealde, destek ve direnç seviyelerine hacimde bir artış da eşlik etmeli ve seviyenin gücünü doğrulamalıdır.

Göreceli Güç Endeksi (RSI) nedir?

Göreceli güç endeksi, bir varlığın aşırı alımda mı aşırı satımda mı olduğunu gösteren bir göstergedir. Fiyat değişimlerinin hızını gösteren bir momentum osilatörüdür. Osilatör, 0-100 arasında bir değer olabilir ve veri genellikle bir çizgi grafik üzerinde gösterilir.

Bitcoin grafiğine uygulanan RSI göstergesi.

Piyasa momentumunu ölçmenin altında yatan fikir nedir? Fiyat artarken momentum da yükseliyorsa, yükseliş trendinin güçlü olduğu kabul edilebilir. Bunun aksine, bir yükseliş trendinde momentum azalıyorsa bu yükseliş trendinin zayıf olduğu düşünülebilir. Bu durumda, bir trend değişimi yaklaşıyor olabilir.
RSI’ın geleneksel olarak nasıl yorumlandığını inceleyelim. RSI değeri 30’un altındaysa varlığın aşırı satımda olduğu düşünülebilir. Aksine değer 70’in üzerindeyse varlığın aşırı alımda olduğu kabul edilebilir.
Yine de, RSI değerlerine bir derece şüpheyle yaklaşmak gerekir. Olağan dışı piyasa koşullarında RSI uç değerlere ulaşabilir ve o zaman bile piyasa trendi bir süre daha devam edebilir.
RSI’ın anlaşılması en kolay teknik göstergelerden biri olması, bu göstergeyi yeni başlayanlar için en iyi seçeneklerden biri haline getirir.

Hareketli Ortalama (MA) nedir?

Hareketli ortalama fiyat hareketlerini düzleştirir ve piyasa trendlerini belirlemeyi kolaylaştırır. Hareketli ortalamalar, daha önceki fiyat verilerine dayandığından tahmine yönelik özelliklere sahip değildir. Dolayısıyla, hareketli ortalamalar artçı göstergeler olarak kabul edilir.
Hareketli ortalamaların çeşitli türleri vardır – en yaygın iki tür basit hareketli ortalama (SMA ya da MA) ve üssel hareketli ortalamadır (EMA). Bu iki türün arasındaki fark nedir?
Basit hareketli ortalama daha önceki n dönemin fiyat verisi kullanılarak hesaplanır ve bir ortalama yaratılır. Örneğin 10 günlük SMA, son 10 günün ortalama fiyatını alır ve sonuçları bir grafik üzerine yerleştirir.

Bitcoin fiyatına dayanan 200 haftalık hareketli ortalama.

Üssel hareketli ortalamayı hesaplamak biraz daha karmaşıktır. Son dönemin fiyat verisine daha yüksek ağırlık veren farklı bir formül kullanır. Sonuç olarak, EMA’nın son dönemlerdeki hareketlere tepkisi daha çabuk olurken, SMA’nın değişimleri yansıtması daha uzun zaman alabilir.
Daha önce bahsettiğimiz gibi hareketli ortalamalar artçı göstergelerdir. Ne kadar uzun bir dönem üzerinden hesaplanırlarsa gecikme de o kadar yüksektir. Dolayısıyla 200 günlük hareketli ortalama, 100 günlük hareketli ortalamaya kıyasla güncel fiyat hareketlerine daha geç tepki verir.
Hareketli ortalamalar, piyasa trendlerini kolayca belirlemenize yardımcı olabilir.

Hareketli Ortalama Yakınsama Iraksama (MACD) nedir?

MACD, piyasanın momentumunu göstermek için iki farklı hareketli ortalama kullanan bir osilatördür. Halihazırda gerçekleşmiş fiyat hareketlerini takip ettiği için artçı bir göstergedir.
MACD, iki çizgiden oluşur – MACD çizgisi ve sinyal çizgisi. Bunlar nasıl hesaplanır? MACD çizgisi, 12 EMA’dan (üssel hareketli ortalama) 26 EMA’nın çıkarılmasıyla hesaplanır. Oldukça basit değil mi? Daha sonra, bu veri MACD çizgisinin 9 EMA’sı (sinyal çizgisi) üzerine çizilir. Buna ek olarak, birçok grafik aracı MACD çizgisi ve sinyal çizgisinin arasındaki mesafeyi gösteren bir çubuk grafik de kullanır.

Bitcoin grafiğine uygulanan MACD göstergesi.

Alım satım yapanlar MACD göstergesini, MACD çizgisi ve sinyal çizgisi arasındaki ilişkiyi gözlemleyerek kullanabilir. İki çizginin kesişmesi genellikle dikkate değer bir olaydır. MACD çizgisi, sinyal çizgisinin üzerine çıkarsa bu bir boğa sinyali olarak yorumlanabilir. Bunun aksine, MACD çizgisi sinyal çizgisinin altına düşerse bunun da bir ayı sinyali olduğu düşünebilir.
MACD, piyasa momentumunu ölçmek için en popüler teknik göstergelerden biridir.

Fibonacci Düzeltme aracı nedir?

Fibonacci düzeltme (ya da Fib Düzeltme) aracı, Fibonacci dizisi adındaki sayı dizisine dayanan popüler bir göstergedir. Bu sayılar 13. yüzyılda İtalyan matematikçi Leonardo Fibonacci tarafından belirlenmiştir.
Fibonacci sayıları artık birçok teknik analiz göstergesinin bir parçasıdır ve Fib Düzeltme seviyeleri en popüler olanlardan biridir. Fibonacci sayılarından alınan oranlar, yüzdeler olarak kullanır. Bu yüzdeler daha sonra bir grafiğe yerleştirilir ve alım satım yapanlar bu sayıları potansiyel destek ve direnç seviyelerini belirlemek için kullanabilir.
Bu Fibonacci oranları şunlardır:

%0
%23,6
%38,2
%61,8
%78,6
% 100

%50 teknik olarak bir Fibonacci oranı olmasa da birçok kişi bu aracı kullanırken bu yüzdeden de faydalanır. Buna ek olarak, %0-100 aralığının dışındaki Fibonacci oranları da kullanılabilir. En yaygın şekilde kullanılanlardan bazıları %161,8, %261,8 ve %423,6’dır.

Bitcoin grafiğinde Fibonacci seviyeleri.

Peki, alım satım yapanlar Fibonacci Düzeltme seviyelerini nasıl kullanabilir? Yüzde oranlarını grafiğe yerleştirmenin altında yatan fikir, ilgi alanlarını belirlemektir. Alım satım yapanlar genellikle grafik üzerindeki önemli iki fiyat noktasını alır ve Fib Düzeltme aracındaki 0 ve 100 değerlerini bu noktalara yerleştirir. Bu iki nokta tarafından belirlenen aralık, potansiyel giriş ve çıkış noktalarını ortaya çıkarabilir ve stop loss'un nereye yerleştirileceğine yönelik yardımcı olabilir.
Fibonacci Düzeltme aracı farklı birçok alım satım stratejisine uygulanabilecek geniş kullanım alanına sahip bir göstergedir.

Stokastik RSI (StokRSI) nedir?

Stokastik RSI ya da StokRSI, bir RSI türevidir. RSI’a benzer şekilde başlıca amacı bir varlığın aşırı alımda mı yoksa aşırı satımda mı olduğunu belirlemektir. Fakat RSI’ın aksine, Stok RSI fiyat verisinden değil RSI değerlerinden elde edilir. Grafik araçlarının çoğunda StokRSI değeri 0 ve 1 aralığındadır (ya da 0 ve 100).
StokRSI, aralığının alt ve üst uç noktalarına yakınken daha kullanışlı olma eğilimindedir. Fakat, yüksek hızı ve daha hassas olması nedeniyle yorumlaması zor birçok yanlış sinyal yaratabilir.
StokRSI’ın geleneksel yorumlaması, RSI’ın yorumlamasına benzerdir. 0,8’in üzerinde olduğunda varlığın aşırı alımda olduğu, 0,2’nin altında olduğunda ise varlığın aşırı satımda olduğu düşünülebilir. Fakat bunların alım satımlar için doğrudan giriş ve çıkış sinyalleri olmadığını belirtmek önemlidir. Bu bilgi kesinlikle bir hikaye anlatıyor olsa da, hikayenin başka yönleri de olabilir. Teknik analiz araçlarının diğer piyasa analizi teknikleriyle beraber kullanıldığında daha iyi sonuçlar veriyor olmasının nedeni budur.

Bollinger Bantları (BB) nedir?

Adını John Bollinger’dan alan Bollinger bantları piyasa oynaklığını ölçer ve genellikle aşırı alım ve aşırı satım koşullarını belirlemek için kullanılır. Bu gösterde üç çizgi ya da “banttan” oluşur – bir SMA (basit hareketli ortalama - ortadaki bant), alt bant ve üst bant. Bu bantlar daha sonra fiyat hareketleriyle birlikte grafiğe yerleştirilir. Ana fikir, oynaklık yükseldikçe ya da azaldıkça bu bantlar arasındaki mesafenin değişerek artacağı ya da azalacağıdır.

Bitcoin grafiğinde Bollinger Bantları.

Bollinger Bantlarının genel olarak nasıl yorumlandığından bahsedelim. Fiyat üst banda ne kadar yakınsa, varlık da aşırı alım koşullarına o kadar yakın olabilir. Aynı şekilde, fiyat alt banda ne kadar yakınsa varlık, aşırı satım koşullarına o kadar yakın olabilir.
Dikkat edilmesi gereken bir nokta fiyatın genellikle bantların aralığında yer alacağı, fakat bazen de bu bantların üzerine çıkabileceği ya da altına düşebileceğidir. Bu hemen alım ya da satım yapmaya yönelik bir sinyal midir? Hayır. Bu durum yalnızca piyasanın orta SMA bandından uzaklaşarak uç koşullara yaklaştığını gösterir.
Alım satım yapanlar Bollinger Bantlarını, Bollinger Bandı Sıkışması olarak da bilinen bir piyasa sıkışmasını tahmin edebilmek için de kullanabilir. Bu sıkışma, bantların birbirine çok yaklaştığı ve fiyatı dar bir aralığa “sıkıştırdığı” bir düşük oynaklık dönemini ifade eder. Bu dar aralıktaki “baskı” büyüdükçe piyasa en nihayetinde bu aralıktan çıkar ve bunu artan bir oynaklık dönemi takip eder. Piyasa yukarıya ya da aşağıya hareket edebileceğinden, sıkışma stratejisinin nötr (ayı ya da boğa olmayan) olduğu kabul edilir. Bollinger Bantlarını, destek ve direnç gibi diğer alım satım araçlarıyla birlikte kullanmak faydalı olabilir.

Hacim Ağırlıklı Ortalama Fiyat (VWAP) nedir?

Daha önce bahsettiğimiz gibi birçok kişi işlem hacminin en önemli gösterge olduğunu düşünür. Peki, hacme dayalı başka göstergeler var mıdır?
Hacim ağırlıklı ortalama fiyat ya da VWAP, hacmin gücünü fiyat hareketleriyle birleştirir. Yani, bir varlığın belirli bir zaman aralığındaki ortalama fiyatının hacim ağırlığına göre hesaplanmasıdır. Böylece bu gösterge, hangi fiyat seviyelerinin en fazla işlem hacmine sahip olduğunu dikkate alarak yalnızca ortalama fiyatı hesaplamaya kıyasla daha kullanışlı hale gelir.
Alım satım yapanlar VWAP’yi nasıl kullanır? VWAP, genellikle piyasanın mevcut genel durumu için bir kıstas olarak kullanılır. Bu bağlamda piyasanın, VWAP çizgisinin üzerinde olduğunda boğa yönünde, VWAP çizgisinin altında olduğunda ise ayı yönünde olduğu düşünülebilir. Bunun, hareketli ortalamaların yorumlanmasına ne kadar benzer olduğunu fark ettiniz mi? Gerçekten de VWAP, hareketli ortalamalarla kıyaslanabilir, en azından kullanım şekli açısından. Bahsettiğimiz gibi aralarındaki başlıca fark ise VWAP’nin işlem hacmini de dikkate almasıdır.
VWAP buna ek olarak, yüksek likidite alanlarını belirlemek için de kullanılabilir. Alım satım yapan birçok kişi fiyatın VWAP çizgisinin üzerine çıkmasını ya da altına düşmesini bir alım satım sinyali olarak kullanır. Fakat, bu kişiler riskleri azaltmak için genellikle stratejilerinde diğer ölçütlerden de faydalanır.

Parabolik SAR nedir?

Parabolik SAR bir trendin yönünü ve potansiyel değişimlerini belirlemek için kullanılır. “SAR”, Dur ve Ters Pozisyon Al anlamındadır. Bu da, uzun bir pozisyonun kapatılmasının ve kısa bir pozisyon açılmasının (ya da tam tersi) gerektiği noktayı ifade eder.
Parabolik SAR bir grafikte, fiyatın üstüne ya da altındaki noktalar grubu olarak gözükür. Eğer noktalar fiyatın altındaysa genellikle bunun anlamı fiyatın yükseliş trendinde olduğudur. Bunun aksine, noktalar fiyatın altındaysa bunun anlamı ise fiyatın düşüş trendinde olduğudur. Noktalar fiyatın “öteki tarafına” geçtiğinde bir trend değişimi yaşanır.

Bitcoin grafiğinde Parabolik SAR

Parabolik SAR, piyasa trendinin yönü hakkında içgörü sunabilir. Trend değişim noktalarını belirlemek için de kullanışlıdır. Alım satım yapan bazı kişiler Parabolik SAR göstergesini, takip eden stop loss’ları için bir temel olarak kullanabilir. Bu özel emir türü piyasayla birlikte hareket eder ve yatırımcıların güçlü bir yükseliş trendi süresince karlarını koruyabilmesini sağlar.
Parabolik SAR, güçlü piyasa trendlerinde en yüksek başarıyı gösterir. Konsolidasyon dönemlerinde ise potansiyel trend değişimlerine yönelik birçok yanlış sinyal verebilir.

Ichimoku Bulutu nedir?

Ichımoku bulutu, birçok göstergeyi tek bir grafikte bir araya getiren bir teknik analiz göstergesidir. Bahsettiğimiz göstergeler arasında Ichimoku kesinlikle en karmaşık olanlardan biridir. İlk bakışta formüllerini ve çalışma mekanizmalarını anlamak zor olabilir. Fakat uygulamada, Ichimoku Bulutu gözüktüğü kadar zor değildir ve birçok kişi bu göstergeyi çok belirgin ve net alım satım sinyalleri yarattığı için kullanır.
Bahsettiğimiz gibi Ichimoku Bulutu yalnızca bir gösterge değil bir gösterge grubudur. , destek ve direnç noktaları ve trendin yönü hakkında içgörüler sunar. Bunu beş ortalamayı hesaplayarak ve bunları grafik üzerinde çizerek başarır. Ayrıca bu ortalamalardan, potansiyel destek ve direnç noktalarını öngören bir “bulut” oluşturur.
Tüm ortalamalar önemli bir rol oynasa da bulutun kendisi göstergenin anahtar parçasıdır. Fiyat, bulutun üzerindeyse genellikle piyasanın bir yükseliş trendinde olduğu düşünülür. Bunun aksine fiyat bulutun altındaysa, bu durumda bir düşüş trendinin olduğu kabul edilebilir.