BÜYÜK PLİNY VE KURDİSTAN

Pliny (Gaius Plinius Secundus), 23 yılında Como, İtalyada doğdu. Tarihde “Büyük Pliny” olarak bilinir. 35 yıllarında babası tarafından Roma’ya götürülüp orada babasının arkadaşı şair ve kumandan Publius Pomponiusdan eğitim almıştır. Roma’da bitkibilim (botanik) ve süslü şekilde budama sanatı üzerine eğitim almıştır.


Daha sonra Romalı filozof Senecanın etkisi altında kalarak felsefe ve retorik öğrencisi olmuştur. Hukukda okuyarak avukatlık yapmaya başlamıştır. Naturalist, tarihçi, ansiklopedist ve yazar olan Pliny (Plinius), Naturalis Historia (Natural History) adlı ünlü kitabını yazarak tarihi bir eser bırakmıştır. Naturalis Historia 37 kitapdan oluşmaktadır. 79 yılında ise İtalyadaki Vesuvius yanardağının püskürmesiyle hayatını kaybetmiştir.

Naturalis Historia (Natural History) Kitabı


Pliny, Naturalis Historia (Natural History) adlı kitabında Kürtlerden bahsetmektedir. Pliny, Natural History eserinin altıncı kitabında Kürdistana Dicle (Tigris), Fırat (Euphrates) ve Mezopotamya başlıkları altında Gordyaei (Gord Yurdu) demektedir.

Dicle (Tigris) adlı bölümde Dicle adının Med dilinde “Ok” anlamına geldiğini ve nehrin adını ok’un hızlılığından aldığını ve Dicle nehrinin Gordyaei dağlarından geçtiğini yazmış.Dicle nehrinin Ermenistandan başlayıp "Kürdistan dağlarından", yine bir Kürt bölgesi olan Adiabene’den, Apameadan ve Mesene kasabasından geçtiğini yazmış. (Kitap VI, Bölüm 31)

Kafkas kapılarının ardında Gordyaean (Kürdistan) Dağlarında Valli ve Suarni diye barbar ve gaddar kabilelerin halen bulunduğunu fakat onların altın madenlerini işlettiklerini yazmış. (Kitap VI. 12 [11],)

Adiabene’yle birleşen Carduchi halkı (Karduki) şimdi ise Cordueni’lerin önünden Dicle nehri akar diye yazmış. (Kitap VI. 17 [14])


İngilizce Bölümler:

TIGRIS

The third river, the Tigris, is the swiftest river in Greater Armenia, and is known throughout the world. And (as our people say) it is one of the four rivers that flow out of Paradise. When it reaches the country of the Medes it becomes swift and is called the Tigris, a name given it on account of its swiftness, that word signifying "arrow" in the Median language. But soon the river finds its way into Lake Prethusa, into which it flows with great rapidity, discharging its waters in many colors. After this it rushes to Mount Taurus, disappears in an enormous cavern, from which it emerges through a hidden passage, drawing after it great quantities of seaweed and scum. These it carries to the sea of Zorande, and again becomes a river. Then it disappears again for 25,000 paces, reappearing in the vicinity of Sophone, near Nymphaeum. It then approaches the river Arsanias, in the district of Arrene; but as each river has its own source, each retains its identity. At the Gordyaean mountains, the river divides itself into two channels, one of which flows on to Seleucia and Mesene, the other flowing in a northerly direction to the plains of Cauchae; and when they run together again, they are still called the Tigris.
(Kaynak: Pliny the Elder, Natural History Book 6, Chapter 31)

EUPHRATES

And the fourth river is the Euphrates,[Genesis 2:14] called the fruit-bearer. It is in great renown among the rivers. Some say that its source was in Paradise; others, that it arises in Mount Paracoathras, in Greater Armenia, not far from the source of the Tigris. And as it receives the waters of its confluents, and gains in volume, it becomes more powerful in its course toward the Taurus mountains. Encountering no resistance there, it continues on its course, developing rapids and becoming stronger; and it leaves Comagene on the right, and Arabia on the left. According to some, it divides into two channels, one of which flows into the Tigris, while the other runs on into Media, Gordyaea, and Mesopotamia, and parts of Babylonia. Although the river was originally large and navigable, it later divides into broad marshes and brooks, to such an extent that its source cannot be identified. Some say it flows into the Red Sea. It is also said that its waters are life-giving; wherefore the ancients call it an augmenter of years.