EİGENLAYER NEDİR? EKOSİSTEMDEKİ FIRSATLAR NELERDİR?
2024'ün en iyi 3-4 projesinden biri EigenLayer.
Airdrop kovalamak iyi güzel ama proje & ekosistemi (EigenDA, AltLayer, Ethos...) ne iş yapıyor 🧵
🖌️ 10 yaşındaymışım gibi anlat Samet.
EigerLayer'ı Uber gibi düşünün. Restake eden kişiler şoförler (bu sayede ödül kazanıyorlar). Yolcular ise protokoller/yazılımcılar, taksi (Ethereum) kullanmak yerine sizi tercih ediyorlar çünkü daha ucuz ve esnek.
🖊️ Başka bir örnek: Diyelim ki Ethereum üzerinden Arbitrum veya Optimism'e ETH gönderdiniz. 3-5 dk sürdü. Sonra Arbitrum veya Optimism'den Ethereum ağına tekrar ETH göndermek istediniz.
Bu durumda optimistic rolluplar fraud-proof oldukları için bu işlemin onaylanması (finality) 1 hafta civarı sürüyor.
Peki bu geçiş yapılan native/ana köprüleri restaking yapan kullanıcılar sayesinde Ethereum güvenliğine alırsanız (ödeme garantisi sağlarsanız) ne olur? Ethereum ağına dönüş işlemi çok daha kısa sürer.
Soru: 50 tane köprü var kardeşim, benim ETH'lerim şu köprüden hızlıca geçiyor.
🔹 O köprülerde de işlem onayı 1 hafta sürüyor ancak market maker ve lokal ETH havuzları ile bu süreç yönetiliyor. Aslında bu köprüleri kullanmak epey riskli ama o kadar süre kimse beklemek istemiyor.
Soru: E peki bu durumda EigenLayer'ın farkı ne? Orada da market maker veya bir ekip yerine çeşitli insanlar ETH tutuyor.
🔹 Bir nevi size market maker olma yolunu açıp merkeziyetsizlik sağlıyor. Ayrıca restakerlar bu ETH'leri restake ettiklerinde liquid restaking & LRTFi ile farklı kullanım alanları açılıyor. Bu konuda ayrıca bir yazı yazacağım.
Soru: EigenLayer başka ne işe yarıyor? Ekosisteminde hangi projeler var?
7 kısa örnek:
1⃣ EigenDA: EigenLayer'ın ilk AVS'si (actively validated service). EigenDA için kısaca Celestia veya Avail'in rakibi diyebiliriz. Rolluplar için data availability sağlayıp işlem ücretlerini düşürüyor.
2⃣ AltLayer: içinde 3 AVS barındırıyor: VITAL, MACH, SQUAD. Bunlar $ARB $OP gibi rollupların işlemlerini hızlıca finalize etmelerini, merkeziyetsiz bir şekilde sıralayıp onaylamalarını sağlıyor. Kısaca rollupların ne derdi varsa çözmeye çalışmışlar.
3⃣ Espresso: Temelde amacı rolluplardaki işlemlerin merkeziyetsiz bir şekilde onaylanmasını sağlamak (şu anda rollupların 2-3 sıkıntısından biri). AltLayer ile entegre çalışıyor. Optimistic ve ZK rolluplar için uygun.
4⃣ Omni: L2 projeleri $ETH için ölçeklenebilirlik sağlıyor ama her L2 alıp başını farklı bir yöne gidiyor. Mevcut durumda L2 projeleri arasında likidite geçişi köprüler ile sağlanıyor.
Omni tüm ETH rolluplarını EigenLayer üzerinde restaked ETH ile güvenceye alıp (bir nevi Ethereum'a rakip) aynı zamanda cross-chain messaging sağlıyor (kısaca Ethereum + LayerZero olmak istiyorlar).
5⃣ HyperLane: Omni'nin Ethereum + Cosmos + Solana versiyonunu sağlamaya çalışıyorlar. 
6⃣ Ethos: Normalde ATOM stake ederek Cosmos consumer chainlerin güvenliği sağlanıyor. Ethos, $ATOM yerine restaked $ETH ile Cosmos chainlerinin güvenliğini sağlamayı teklif ediyor.
Dymension, Ethos gibi projelerin piyasaya çıkması Cosmos $ATOM için epey baskı oluşturuyor. Airdrop için stake etmekten başka bir işe de yaramalı $ATOM. Bakalım nasıl reaksiyon gösterecek.
7⃣ The Blockless: bir merkeziyetsiz uygulama kullanırken (örneğin telefonunuzla) sizin telefonunuzun internetini kullanarak node kurmanızı sağlıyor. Bu şekilde kullanıcı sayısı arttığında ölçeklenme bir sorun olmuyor. Detaylara baktığımda bir nevi yapay zeka projesi de sayılabilir.
Güvenlik için EigenLayer, data availability için Celestia, EigenDA kullanırken işlemler için The Blockless kullanılabilir.
✨ Uff yazı Manas Destanı gibi oldu :) umarım airdrop kovalarken biraz daha seçici olabilmek için bu konular ilginizi çekiyordur. Eğer öyleyse yorumlarda belirtin lütfen.
Riskler Neler?
🖊️ Merkezileşme Riski: Çok fazla insan EThereum yerine EigenLayer tarafına geçerse Ethereum güvenliği tehlikeye girebilir.
🖊️ Akıllı Kontrat Riski: Hack riskleri her zaman mevcut.
🖊️ Slashing Riski: validatörler tarafında bir kişi/ekip kötü niyetli davranırsa delege ettiğiniz ETH'lerin bir kısmı yanabilir.
Özet/Çıkarım:
🔸 EigenLayer ve Celestia ekosistemlerinde projelerin %90 civarının tokenı yok. Bu nedenle bir taşta birçok kuş vurabilmek için EigenLayer üzerinde restaked $ETH ve Keplr/Leap üzerinde staked $TIA tutmak önemli. Miktar kişiye göre değişebilir tabi.
🔸 EigenLayer restaking 5 Şubat'ta tekrar açılacak. Ama 5 Şubat öncesinde de Kelp, Swell, EtherFi, Frax, Lido, Stader gibi liquid restaking platformları ile ETH -> staked ETH dönüşümü yapıp sürece dahil olabilirsiniz.
Not: Bu yazıyı DeFi Ignas, DeFi Edge, DeFi Saint, Sreeram Kannan (EigenLayer kurucusu) içeriklerinden alıp derledim & yorumladım. Bu isimleri takip etmenizi tavsiye ederim.
