Dai (DAI)

Kripto paraların hayatımıza girmesinden bu yana, birçok kripto para birimi oluşturuldu ve piyasa, giderek büyümeye devam ediyor. Bazı yatırımcılar, kripto para birimlerinin gitgide günlük hayatımıza tamamen entegre olacağını ve günlük ödemelerde kullanılacağına inanıyor. Dai ise ödeme yöntemlerini ele alırken, piyasanın karşılaştığı en büyük sorun olan fiyat dalgalanmalarını önlemeye çalışan bir stablecoin olarak karşımızı çıkıyor.
Tether (USDT) ile başlayan stablecoin yolculuğu, merkeziyetsiz finans (DeFi) protokollerinin kendi ABD Doları endeksli stablecoin’lerini oluşturmaya başlaması ile çığ gibi büyüdü. Bu büyüme, dijital varlık piyasasında likitide artışına sebep olurken, stablecoin’lerin kullanım alanlarının da artmasına oldukça yardımcı olmuştur. Peki, Dai nedir? Ne işe yarar? Gelin ayrıntılı bir şekilde inceleyelim.

Teminat Destekli Stablecoin: Dai Nedir?

Dai nedir? Dai, ilk merkeziyetsiz ve teminat destekli kripto para birimidir. Akıllı sözleşmelerde bulunan diğer kripto varlıkları kilitler ve ABD doları ile 1'e 1 oranında sabit bir değeri korumaya çalışır. Bu sebeple 1 DAI, 1 USD ile aynı olmalıdır. Stablecoin’leri kullanmak istemenizin birkaç sebebi olabilir fakat öncelik olarak; diğer kripto para birimlerinin sıklıkla karşılaştığı bir sorun olan büyük fiyat dalgalanmalarından korunmaktır. Örneğin; elinizdeki değeri DAI'ye taşıyarak, Bitcoin (BTC) veya Litecoin (LTC) gibi dev kripto paraların fiyatlarındaki ani düşüşüne maruz kalma riskini azaltabilirsiniz. Yalnız bu durum, ani bir değer artışının etkisini kaçırmaya da sebep olabilir.
ERC 20 standardında oluşturulmuş Dai, merkezi bir otorite tarafından kontrol edilen diğer stablecoin’lerin aksine, Ethereum tabanlı bir merkeziyetsiz uygulama (dApp) ve akıllı sözleşme ekosistemi olan Maker Protocol’ün yerel tokenidir. Böylelikle Dai, değerini ABD doları ile değil, Ethereum'un kripto para birimi olan ETH ile korumaktadır.Dai nedir öğrendik. Peki, tam olarak neden tercih etmeliyiz? Bize ne tür avantajlar sağlar?

Dai’nin Özellikleri:

1. Pasif Gelir: Dai, Tasarruf Oranı (DSR) adı verilen benzersiz bir programa sahiptir. Yatırımcıların, kilitlenme süresi boyunca değişken bir faiz geliri elde etmek için DAI tokenlerini çalıştırmalarına olanak tanır. Başka bir pasif gelir seçeneği, Dai token sahibinin, tokenleri doğrudan bir MakerDAO akıllı sözleşmesine yatırmasıdır. Akıllı sözleşme, hesaba otomatik olarak faiz eklemek üzere programlanmıştır. Kazançlar her zaman çekilebilir ve minimum depozito yoktur.
2. Merkeziyetsiz Özgürlük: Yatırımcılar, Dai'nin merkeziyetsiz olma özelliği sayesinde, fonlarına sınırsız erişim sağlayabilir ve kredi kontrolleri yoktur. Diğer dijital varlıklar için durum her zaman böyle değildir.
3. Güvenilir: Düzenli denetimler, güvenli entegre cüzdan ve çift faktörlü kimlik doğrulama, ekosistemin güvenliğini artırır. Ayrıca, MakerDAO topluluğundaki geliştiriciler, likidite sağlamak için blockchain ağındaki tüm akıllı sözleşmeleri doğrular.

Maker Protocol, Ethereum (ETH) tabanlı çalışan akıllı sözleşmeler aracılığıyla, borçluların Ethereum (ETH) ve diğer kripto varlıkları kilitlemesini sağlar. Böylelikle, kredi cinsinden yeni Dai token oluşturulabilir. Eğer borçlular, kilitli ETH’lerini geri almak isterlerse, DAI’lerini protokole iade edebilir fakat ücret ödemek zorunda bırakılır. Bir likiditasyon yani varlığı paraya dönüştürme durumunda ise Maker Protocol teminatı alır ve piyasa bazlı açık artırma ile satar.

MakerDAO Nedir?

Christensen, 2015 yılında bir grup geliştiriciyi bir araya getirerek MakerDAO'yu oluşturdu.
Ek olarak; Rune Christensen, MakerDAO'nun kurucusu olmasına rağmen, projenin sahipliğini Maker topluluğuna yani MKR sahiplerine bıraktı. MakerDAO, projeye ait yerel token olan Maker'a (MKR) sahip olan dünyanın dört bir yanındaki kişiler tarafından yönetilen merkezi olmayan bir kuruluş haline geldi.
Maker (MKR) sahipleri MKR coin sayesinde, MakerDAO'nun akıllı sözleşmelerinin ve DAI'nin daha da geliştirilmesinin ne olacağına dair ortak bir anlaşma yoluyla oy kullanma ve karar verme hakkına sahiptir.

Dai Nasıl Çalışır?

Belirttiğim gibi Dai (DAI), diğer kriptolar tarafından teminat desteği olan bir kripto para birimidir. Yatırımcılar eğer bir Dai coin satın almak isterse, borsada DAI'nin dolar bazındaki eş değerini satın almak için ETH'yi kullanabilir ya da Maker Protokolü’nü kullanarak ETH'yi ve diğer varlıkları teminat olarak kullanabilir. İkinci yöntemi, genelde ETH’lerini satmak istemeyen fakat Dai sahibi olmak isteyen yatırımcılar kullanır.
Teorik olarak, DAI'nizi aynı miktara karşılık gelen değerlerle değiştirebilirsiniz. DAI'nin ABD dolarına sabitlenmiş değerini korumak için temel bir menkul değer gereklidir. Teminat olarak ise ETH ve bir dizi başka Ethereum (ETH) tabanlı kripto para birimi kullanılır.
Tüm DAI'ler, Market Vaults adlı bir araçtan oluşturulur:

1. Yatırımcı, menkul değer olarak ETH veya Ethereum (ETH) tabanlı başka bir kripto para birimini yatırır.
2. Daha sonra, Dai (DAI) oluşturulur.
3. Dai, yatırımcıya borç olarak ödenir.
4. Yatırımcı, eş miktarda DAI'yi küçük bir ücret ile geri vererek, teminatını geri alabilir.

Daha anlaşılır bir şekilde bahsetmek gerekirse; örneğin banka kredisine başvurdunuz ve teminat olarak da kendi evinizi gösterdiniz. Böylelikle, krediyi geri ödeyeceğinizi ispatlamış olursunuz. Dai, Ethereum tabanlı diğer kripto para birimlerine karşı ödünç verilir. Bu da demek oluyor ki; herhangi bir kişi Maker Protokolü üzerinden borç alma işlemi gerçekleştiği zaman Dai oluşturulur. Borç ödendiği zaman ise Dai yok edilir.
Ek olarak, MakerDAO’nun Oasis Borrow panosu aracılığıyla bir Maker teminat kasası açarak DAI oluşturulabilir ve ödünç alınabilir. Yapıcı teminat kasaları daha önce teminatlandırılmış borç pozisyonları (CDP, Collateralized Debt Positions) olarak anılırdı. Yani DAI, CDP kavramının önemli bir bileşenidir. Bu kavram, teminatlı alacakların bir arada toparlanıp, ikincil piyasalarda tekrar satılabilmesine olanak sağlamasını kapsar.
Yatırımcılar, Ethereum (ETH) karşılığında Dai aldığında, diğer kripto para birimleriyle tamamen aynı şekilde kullanılabilir. 
Dijital Finansta Devrim Yaratan Ethereum Nedir?
Ethereum, merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmeden uygulamalar ve organizasyonlar oluşturmak, varlıkları saklamak, işlem yapmak ve iletişim kurmak için kullanılan bir teknolojidir. Ethereum'u kullanm...

Stablecoin Teminatlandırmanın Önemi

Stablecoin'ler, kendilerini piyasanın dalgalanmalarından korumak için teminat kullanır. Federal Rezerv, Nisan 2022'de faiz oranlarını artırmaya başladığında, piyasa satışlarını tetikledi. Bu, eski adıyla Terra USD (UST) yeni adıyla Terra Classic USD (USDT) stablecoin'inin ana teminatı olan Terra'nın (LUNA) fiyatını bastırdı.
Sonunda, yatırımcıların Terra (LUNA) coinlerini sattığı ve bu süreçte eski adıyla Terra USD (UST) yeni adıyla Terra Classic USD (USDT) stablecoin'i baltaladığı klasik bir banka hücumunu tetikledi. Bu tür stablecoin'ler, Tether (USDT) ve USD Coin'in (USDC) yaptığı gibi ABD doları gibi bir para birimi yerine başka bir kripto para birimi tarafından desteklenir.
Başka bir deyişle stablecoin'ler, merkezi (geleneksel bankalarda depolanan nakit ile tamamen desteklenen) ve merkezi olmayan (diğer kriptolar tarafından desteklenen) arasındaki gamı yönetir.
Kripto para birimleri son derece değişkendir. Globalleşen dünyada, dijital para birimi ve türevlerine olan ilgi, yüksek oynaklıklar yaşanmasına rağmen her geçen gün artıyor dersek yanlış söylemiş olmayız. An...

DAI Nasıl Desteklenir?

DAI, birden fazla stablecoin ve kripto para birimi tarafından teminat altına alınması bakımından benzersizdir. Şimdiye kadar, DAI'nin desteğinin en büyük payı, merkezi sabit para birimleri USD Coin (USDC) ve Pax Dollar'dan (USDP), ardından Ethereum (ETH), Wrapped Bitcoin (WBTC) ve düzinelerce başka kriptolardan oluşuyor.
Yeşil alandaki kriptolardan bazıları şunlardır: Basic Attention Token (BAT), Compound (COMP), TrueUSD (TUSD), 0x (ZRX), Decentraland (MANA), Chainlink (LINK), Gemini Dollar (GUSD), Uniswap (UNI) ve diğerleri.
Genel olarak, DAI'nin hibrit algoritmik bir stablecoin olduğu söylenebilir. Büyük ölçüde merkezileştirilmiş fakat tamamen merkezi olmayan hale gelecek kadar esnektir. Peki, bu sistematik ve güvenilir sistemi kim kurdu? Biraz geçmişe gidelim.

Dai Ne Zaman ve Kim Tarafından Kuruldu?

Şirketler ve bireysel kullanıcılar için kalıcı bir kredi varlığı sağlama aracı amacıyla Dai, blockchain ağı Maker Protocol üzerinde 2017 yılında resmi olarak faaliyete geçti.
Kullanıcıların, kriptolar ile temin edilebilen krediler almasına olanak sağlayan bir kredi sistemi geliştirme amacıyla ortaya çıkan Maker Protocol, 2014 yılında Rune Christensen tarafından kurulan Maker Foundation adı altında faaliyet gösterdi.
Daha sonrasında Maker Foundation, yerini protokolü yöneten ve merkeziyetsiz bir kuruluş olan MakerDAO'ya bıraktı. Çalışma mantığından tutun, geçmişine kadar her şeyi öğrendik. Peki, yatırım yapmak istersek, borsa üzerinde nasıl hareket etmeliyiz?

Dai Token (DAI) Nasıl Alınır?

Dai coin madenciliği yapılan bir kripto para birimi değildir. Eğer bir Dai coin almak istersek, birçok sayıda kripto borsasında işlem görüyor. DAI’nin işlem gördüğü borsalar, Binance, Coinbase, Uniswap, OKX, Bybit, Bitget gibi popüler borsalardır. Dai coin, FTX borsasında da işlem görüyordu fakat FTX artık kullanımda değil. Dai coin, dilerseniz işlem çiftleriyle de kullanılabilir. Örneğin; Bitcoin (BTC) gibi dev varlıklarla olan işlem çiftini seçerek al sat gerçekleştirebilirsiniz.
Dai coinin, dolaşımdaki arzı 5.894.575.586 DAI’dir ve toplam arzı 5.894.575.586 DAI olarak belirlenmiştir. Maksimum arz ise belirtilmemiştir. 2022 yılına kadar DAI, 7 milyar doları aşan piyasa değerine göre dördüncü en büyük stablecoin haline geldi. DAI’nin piyasaya sürülmesinden bu yana, dolaşımdaki arzı 11 milyar doların altında kaldı.
Örneğin Coinbase üzerinden Dai coin (DAI) satın almak istiyorsunuz. Süreç şu şekilde ilerliyor:

• Dai coin satın almak için önce Coinbase Wallet gibi bir cüzdan gerekir. Coinbase borsasına üye olun ve Coinbase Wallet uygulamasını indirin.
• Cüzdan oluşturmak için bir kullanıcı adı seçmeniz gerekir. Bu kullanıcı adı, diğer kullanıcıların size kolayca dijital varlık göndermesine imkân tanır.
• Bir cüzdan oluşturduğunuzda size 12 rastgele sözcükten oluşan bir kurtarma ifadesi verilir. Bu kurtarma ifadesini kimseyle paylaşmayın.
• Tüm aktivasyonlar tamamlandıktan sonra, ister mobil uygulama isterseniz masaüstü üzerinden ana sayfaya gidin.
• Varlıklar sekmesinde bulunan “( + ) Satın Al” öğesine dokunun.
• Ardından ne kadar Dai coin alacağınıza karar verin ve işlem detaylarını onaylayın.
• Dilerseniz takas için işlem çifti de seçebilirsiniz.
• Örneğin Bitcoin (BTC) ile satın alım yapmak istiyorsanız DAI/BTC işlem çiftini seçmelisiniz.
• Tüm adımları takip ettikten ve doğruluğundan emin olduktan sonra; onaylayın.
• Tebrikler. Satın alma işleminiz tamamlandı.

Dai coinin değeri çoğu durumda 1 ABD doları olsa da, bazı durumlarda dalgalanmalar yaşanabilir. Acil kapatma gibi bir durum olması takdirde, Dai coinin değeri devamlı 1 ABD doları olur. Dai nedir detaylıca öğrenmiş olduk. Eğer yeni bir yatırımcıysanız, yatırım kararını vermeden önce mutlaka detaylı araştırma yapmalısınız. Profesyonel olsanız bile, kaybettiğinizde hayat kalitenizi etkileyecek veya sizi üzecek miktarlarda yatırımlar yapmamanız tavsiye edilir.
Yatırım tavsiyesi değildir.