Coin Nasıl Yakılır?
Coin yakma, kripto para geliştiricilerinin coinleri dolaşımdan kalıcı olarak çıkartmasını ifade etmektedir. Peki ya coin nasıl yakılır? Dolaşımdan çıkarılan coin sonucunda toplam arz düşer ve coinin fiyatında yukarı yönlü değişim meydana gelir. Coinlerin dolaşımdan çıkartılması kalıcı bir işlemdir ve coinler geri getirilemez. Kripto para birimleri, fiziki bir varlığı temsil etmez. Bu neden ile ‘yakma’ işlemi de dijital araçlar ile yapılan işlemi temsil etmektedir. Coin yakımının gerçekleşmesi için kripto para geliştiricileri, yatırımcılar ya da madenciler; kimsenin erişim sağlayamadığı bir cüzdana transfer gerçekleştirir. ‘Yakıcı cüzdan’ olarak adlandırılan adresler, coinin sonsuza kadar dolaşımdan çıkartılmasını ifade ediyor. Diğer bir deyişle, coin yakımı, tokenlerin ‘çöpe atılmasıdır’.
Bu özel cüzdanlar, kripto para geliştiricileri tarafından takip edilir ve sürecin tamamen şeffaf olması sağlanır. Yatırımcılar ya da kripto para meraklıları bütün süreci yakından takip edebilir. Aynı zamanda cüzdan adresi, kripto para geliştiricileri tarafından size duyurulur. Olası bir dolandırıcılık ya da suiistimale karşı güvenilir bir coinin sunduğu yakma sürecine dahil olmanız önem arz etmektedir. Aksi takdirde yakıcı cüzdan adresi yanıltıcı olabilir. Yatırımcı coin yakma isteğinde bulunabilir ve hesabında yakmak istediği kadar coini belirtir. Teyit edildikten sonra coin yakma işlemi gerçekleşir. Yakılan coinler asla geri getirilemez. Yatırımcının isteği olabildiği gibi kurumlar tarafından da teşvik edilir. Bu sayede toplu olarak coin yakma işlemi gerçekleşir. Bu yakma işlemi sonucunda piyasa dengesi sağlanır ve dolaşımdaki coin miktarı kontrol altında tutulmuş olur. Örnek verecek olursak BNB coini üretici firma tarafından sürekli olarak coin yakma etkinlikleri düzenlemektedir. BNB miktarının yarısı kadar her çeyrekte gerçekleştirecek kadar bunu yapar. Yakılacak BNB miktarının son 3 aylık dönemde yapılan işlem sayısına göre yakılacak coin miktarı hesaplanır. Üretici firma bu coin yakma etkinliği ile gerekli fiyat hedeflerini tutturup piyasadaki dengeyi sağlar. 2019 yılının ocak ayında ise yine BNB coini yakma etkinliği düzenlenmiş olup 10 milyon adet BNB coini yakılmıştır ve toplam arz %5.41 düşürülmüştür.
Diğer bir örnek ise kripto paraları depolamak ve aktarmak için kurulan küresel bir platform olan KLV, KFI madencilik etkinliği gerçekleştirdi. Bu etkinlik dolayısı ile 77 milyon dolarlık KLV tokenı yakıldı. Bütün KLV tokenları yakılıp dolaşımdan çıkarıldı. KLV sahipleri bu etkinliği çok güzel karşıladılar ve KFI 3 cihaz geliştirdi. Bunlardan en önemlisi KLEVER SWAP ‘tır. KLEVER SWAP işlem ücretlerinin 100% ‘ünü günlük olarak yakacağını bildirdi. KLV ‘nin temel amacı sürekli yeni çıkan coin ve tokenlara karşı piyasada denge ve destekçilerine kazançlı yatırımlar sağlamak. En önemli özelliği toplam arzı düşürmektir. Bu sayede deflasyon oluşturulur ve fiyatı arttırılır. Piyasa da arz talep dengesi sağlanır çünkü toplam arzı sınırlı olmayan bir coninin değeri sürekli artış gösteremeyeceğinden dolayı coin yakma işlemi ile piyasada denge oluşturulur ve arzı sınırlı olan coinler ile rekabet ortamı oluşturulur. Örnek verecek olursak piyasada 1000 adet coin var ve bu coinlerin toplam değeri 1000 dolardır. 1 coinin 1 dolara eşit olduğu bir durumda 250 adet coin yakma isteğinde bulunursak 1 coinin değeri 1,33 dolar olacaktır ve yakma işlemi sonucunda bir fiyat dengesi oluşmuş olup coinin değeri artmıştır.
Coin Yakma İşlemi Avantajları Nelerdir?
Projeler coin yakma işleminden fayda sağlar iken o coine ait token sahipleri de yakma işleminden olumlu yönde yarar sağlarlar. Güvenliği arttırır, işlemlere hız kazandırır ve kazandırılan işlem hızı yatırımcıdan komisyon olarak kesilmez. Bu durum yatırımcıya güven aşılar. Örnek verecek olursak RIPPLE. Madencilik için de coin yakma işlemi gerçekleştirilir. Madencilik yapacak olan kişi veya kurum elindeki coinleri yakıp, yanma kanıtı dediğimiz belgeyi sunar ve madencilik için hak kazanır.
Coin yakma işlemini kullanan birçok farklı kripto para birimi bulunmaktadır. Örneğin, genel olarak kripto para birimi borsası olarak tanınıyor olsa da kendi blok zincirlerine sahip olan ve Binance Coin (BNB) adı verilen kendi kripto para birimine sahip olan Binance, Otomatik-Yakma olarak adlandırılan bir sistemde iki mekanizmayı kullanarak çeyreklik yakmalar gerçekleştirmektedir. Otomatik-Yakma, dolaşımdaki toplam BNB arzını yarıya düşürerek 100 milyon BNB yakarak ve BNB fiyatının çok fazla düşmesini engelleyip en kötü ihtimalde fiyatının sabit kalmasını amaçlıyor. Otomatik-Yakma mekanizması, BNB fiyatı ve blok sayısına göre yakılacak coin sayısını değiştirerek asla aşırı veya yetersiz yakma olmamasını sağlamaktadır.
Bir başka örnekte 2021 yılında Ethereum’un ortak kurucusu Vitalik Buterin’e Shiba Inu Coin’in arzının yarısı mucitleri tarafından gönderilmişti. Ancak Buterin, kendisine verilen SHIB’in %90’ını yakmaya karar verdi. Toplamda 400 trilyon SHIB yakıldı ve bu da o sırada 7 milyar dolar değerindeydi. Kalan %10’luk kısım ise yardım kuruluşlarına bağışlandı. Mayıs 2022 tarihinde Terra Labs’ın LUNA ve UST kriptoları, iki coin arasındaki fiyat dengesi bozulduktan sonra bir çöküş yaşadı. Bu çöküşün yarattığı büyük finansal kayıpların ardından birçok yatırımcı ve destekçi, fiyatın bir ölçüde toparlanabilmesi için büyük ölçekli LUNA yakmalarını teklif ettiler. Terra’nın kurucusu Do Kwon bu fikri desteklemese de yoğun kamu baskısı sebebi ile Terra sahipleri için Twitter üzerinde kamuya açık bir yakma adresi paylaştı ancak yakmanın LUNA’ ya bir faydası olmayacağı konusunda uyarıda bulundu. Yine de birçok kişi LUNA yakmaya ve arzı azaltarak değerini arttırmaya yönelik çalışmalarına devam ediyor. Bu işlemin faydasının olup olmayacağını ise zaman gösterecek.
