Kripto Terimler ve Karşılıkları-3
Kripto terimler ve karşılıkları serisinin 3. kısmını yazmış bulunmaktayım. Kripto birimler kendi içerisinde ayrı bir dünya oldukları için hepsini tek posta sığdıramadım. Bazıları için örneğin teknik ve temel analiz tek başına bir post olacak kadar geniş bir içeriğe sahiptir. Her bir terimin anlamlarının bu alanda araştırma yapan ve trade eden özellikle kripto dünyasına yeni adım atmış bireylere farklı bir bakış açısı kazandıracağını düşünüyorum. Vermiş olduğum bilgilerin hiçbiri yatırım tavsiyesi içermemekle birlikte sizin de kendi araştırmanızı yapmanız ve riskinizi yönetmeniz önem arz etmektedir. Kripto dünyasına yeni adım atmış biriyseniz ya da ilginizi çekiyorsa diğer serileri de okumanız 3. Serinin daha iyi anlaşılmasına fayda sağlayacaktır.
FORK:
Türkçe anlamına çatallanma diyebiliriz. Çatallanma proje ekibi içerisindeki bir anlaşmazlık veya bir siber saldırı sonucunda ortaya çıkabilir. Örnek olarak Bitcoin topluluğunda 2017 yılında büyük bir anlaşmazlık ortaya çıktı. Oluşan fork(çatallanma) sonrasında Bitcoin cash ve Bitcoin gold ortaya çıkmıştır.
Çatallanma sonucu ortaya çıkan para birimlerinde hangisinin öne çıkacağını ekosistemi oluşturan borsalar, kripto para kullanıcıları ve madenciler belirler.
HALVING:
Türkçe anlamı yarılanma olarak geçen bu kelime Bitcoin halving olarak kullanıldığında aslında bitcoinin yarılanmasından söz ederiz. Madencilik ile üretilen kripto para birimlerinde madencilik üretiminde blok başına düşen ödülün belirli aralıklarla yarıya düşürülmesidir. Madenciler çözdükleri her blok başına Bitcoin cinsinden ödül alırlar. Bu sayede hem Bitcoin üretimi yapılır hem de blockchain alanındaki işlemler gerçekleştirilir.
Bitcoin ilk çıktığı yıllarda her bir blok başına verilen ödül 50 bitcoindir. Bitcoin ağındaki ilk halving işlemi 2012 yılında yapıldı ve blok başına düşen Bitcoin miktarı 25 bitcoin olmuştur. Bu halving işlemi bitcoinde her 4 yılda bir yapılmaktadır. Bir sonraki halving 2016 yılında 12.5 bitcoin, 2020 yılında 6.25 bitcoin olmuş, 2024 yılında yapılacak halvingde ise 3.125 bitcoin blok başına verilecek ödül olacaktır.
Blok başına verilen ödülün azalması bitcoinin fiyatını arttırmaktadır. Çünkü Bitcoin arzı sınırlıdır ve elde edilmesi daha da zorlaşmaktadır. Arzın azalmasıyla beraber talebin artması fiyatta artış sağlamaktadır. Kronolojik sıralamaya bakacak olursak Bitcoin her halvingden bir sene sonra boğa sezona girmektedir.
ICO(Innitial Coin Offering):
Türkçe ilk coin arzı yani ön satış olarak çevirebiliriz. Projelere fon toplamak amacı ile yeni üretilen coinlerin ilk olarak satılmasıdır. Çoğu proje, piyasaya çıkmadan önce ICO düzenler ve topladıkları fonlar ile projelerini geliştirme imkanı bulurlar. ICO’lar çok yüksek risk içerirler çünkü her ön satış aldığı fiyattan satışa geçmeyebilir ve ön satıştan alınan fiyatını göremeyebilir. ICO’lar içi boş proje olup yatırımcıları dolandırma amaçlı da çıkabilmektedir. Burdaki en önemli unsur ön satış yapılacak projeyi dikkatlice araştırmak olacaktır.
STABLE COİN:
Stabil coinler kripto para birimi fiyatlarında görülen doğal fiyat dalgalanmasını gidermek için tasarlanmışlardır. Genellikle değeri başka bir fiyat para birimine ya da sabit varlığa sabitlenmiş kripto para birimleridir. Örneğin Türk lirası Amerikan doları bir fiyat paradır. Piyasada en çok bilinen ve en çok kullanılan stabil kripto para usd tetherdir. Kripto paralarda ciddi düşüşler olduğunda yatırımcılar paralarını coinlerden tethere aktarmakta bu durum da tether’in market cap değerini arttırmaktadır. Fakat tether her zaman 1 dolara eşittir. Tether dışındaki stabil coinlere USDC veya TUSD’yi örnek verebiliriz.
SATOSHI:
Bitcoinin en küçük birimi satoshidir. Adını Satoshi Nakamoto’dan almıştır. Satoshi Nakamoto Bitcoin teknolojisini bulan kişi veya kişilerin takma adıdır. Satoshi terimi bitcoinin yaratıcısından gelmektedir. Satoshi bir bitcoinin yüz milyonda birine denir. Nasıl ki Türk lirasının en küçük para birimi kuruş ve dolarda ise bir cent ise bitcoinde de satoshidir.
WHITE PAPER:
Yeni bir proje çıkacağı zaman bilgi almak için projenin detaylarının anlatıldığı bir belgedir. Bu belgede projenin çözmek istediği problemin ana hatlarını , çözümünü, ürünlerin ayrıntılı tanıtımını ve mimarisini White Paper’dan öğrenebiliriz. Bir coine yatırım yapılmadan önce White Paper’ın okunması riski yönetmek açısında faydalı olacaktır.
NFT(Non-Fungible Token):
Başka bir eşi daha bulunmayan dijital varlıklardır. Sınırlı sayıda üretilen eşsiz, benzersiz tokenlerdir. NFT tabanlı projelere örnek olarak chiliz, enjin ve mana örnek verilebilir.
DEFI( Decentralized Finance):
Merkezi olmayan finans anlamına gelmektedir. Akıllı sözleşmeler, dijital varlıklar, protokoller ve merkeziyetsiz uygulamalar gibi ürün ve hizmetlerin birleşimine Defi diyebiliriz. İsminden anlaşılacağı üzere herhangi bir merkeze bağlı olmayan ve herhangi bir otoriteye ihtiyaç duymayan blokchain ağları üzerine inşa edilmiş finansal sisteme verilen genel addır. Merkeziyetsiz ve şeffaftır herhangi bir sahibi yoktur. Merkeziyetsiz finansın en önemli faydalarından birisi aracı olmadığı için komisyon ödemesinin olmamasıdır. Bu sistemde banka yoktur. Defi projelerinde SNX(Synthetix), UNI(Uniswap) ve Chainlink’i örnek verebiliriz.
