Özgür veAçık Kaynak Yazılım

Yazılım denince ilk akla gelen, bir bilgisayarın donanım ve yazılımdan oluştuğu, yazılımın da “bir bilgisayarda donanıma hayat veren ve bilgi işlemde kullanılan programlar, yordamlar, programlama dilleri ve belgelemelerin tümü” olduğudur. Yazılım terimini ilk kullanan ise John W. Tukey olmuştur. Tukey 1958’de American Mathematical Monthly dergisinde yayımlanan makalesinde, elektronik hesap makinelerinde bulunan matematiksel ve mantıksal komutların giderek daha önemli hale geldiğini yazmaktadır. Makalede kablolar, transistörler, teypler donanım olarak nitelendirilirken, yordamlar ve derleyiciler yazılım olarak nitelendirilmektedir. Standart bir donanım, yazılım sayesinde farklı ihtiyaçlara göre uyarlanabilir. 1950’lerden başlayarak bilgisayarların iş dünyasında kullanımının artması, yazılım hizmetlerine yönelik bir piyasanın oluşmasına önayak olur. Bilgisayarların işlevlerini artırıp satmak isteyen bilgisayar üreticilerinin yazılıma olan gereksinimi de giderek artmaktadır. Bunun sonucunda zamanın lider bilgisayar üreticisi IBM, yazılım hizmetleri ve araçları satmaya başlar. İşte programlama dilleri ve onların oluşturduğu kaynak kodu bu dönemde ortaya çıkar. Programlama dilleri, bilgisayarların kullanım alanlarını zenginleştirdiği gibi üretici firmalarla kullanıcılar arasındaki ilişkiye yeni bir boyut katar. Firmalar doğrudan belirli bir amaca yönelik yazılımlar üretmek yerine, bu amaçları gerçekleştirebilecek araçlar, programlama dilleri geliştirmeye başlar. Kaynak kodu terimi Ö/AKY’yi anlamak açısından son derece önemlidir. Bilgisayar ekranında sadece “Merhaba Dünya!” yazan bir programa ihtiyacımız olduğunu varsayalım. Bunun için, istenen işlevin bir programlama dili ile kodlanması ve ara yazılımlarla bilgisayarın anlayacağı biçime getirilmesi gerekir

Ö/AKY’nin özgür olmayan yazılımlardan en büyük farkı yazılımın kaynak koduyla beraber paylaşılabilir olmasını savunmasıdır. Yazılım şirketleri rekabet nedeniyle yazılımın kullanıcılar arasında paylaşılmasını engeller ve yazılımı kaynak koduyla dağıtmaktan kaçınır. Ö/AKY ise kullanıcıların yazılımı paylaşabilmesini ve özellikle de değiştirebilmesini ister. Özgür yazılım aşağıdaki dört temel özgürlüğü içermelidir Dikkatli okuyucunun fark edebileceği gibi yazının başından beri özgür yazılımdan bahsederken önceki bölümde birden açık kaynak yazılımdan ve iş modelinden bahsetmeye başladım. Günümüzde çoğunlukla ikisi birbirinin yerine kullanılıyor. Çoğunlukla da aynı yazılımlara işaret ediyor ve bu kullanım kişisel bir tercihmiş gibi algılanıyor